N. U. Arabov I f. d, professor

Amaliy raqamli platformasi
Ushbu turdagi platforma doirasida qiymatlar almashuvi iqti- sodiyotning ushbu sektorida ma’lum ishlab chiqarish resurslari yoki tovarlar / xizmatlarni yetkazib beruvchilar va iste’molchilar o‘rtasida amalga oshiriladi. Amaliy platformasining ahamiyati algoritmlash va oshkoraligini oshirish hisobiga almashish imkoni- yatini ta’minlash va uni amalga oshirish tartibini osonlashtirishdan iborat.
Ilova platformalaridan foydalanishiqtisodiyotdagi tranzakt- sion xarajatlarni kamaytiradi, chunki iste’molchilargaishlab chiqa- rish manbalari yoki tovarlar/xizmatlar haqida ma’lumot olishim- koniyatini beradi, shuningdek, yetkazib beruvchilar va iste’mol- chilar uchun qo‘shimcha imkoniyatlar yaratadi . Bundan tashqari, amaliy platforma - bu «bog‘lovchi bo‘g‘in» bo'lib, ularsiz iste’molchilar va yetkazib beruvchilarbir-birlarini topolmaydilar 29
(yoki nisbatan yuqori vaqt va moliyaviy xarajatlarni hisobga olgan holda), shuningdek, yetkazib beruvchilar va iste’molchilar o‘rtasidagi hisob-kitoblarni soddalashtirish mexanizmi .
Platformali biznes modelining tamoyillari ko‘plab o‘sib borayotgan kompaniyalarning asosidir. Raqamli platformalarning eng yorqin namunalari:
Googlening internet - reklama platformasi (bir nechta reklama beruvchilarning Google qidiruv xizmatining ko‘plab foydalanuvchilari biulan aloqada bo‘lishi), Uber taksi xizmati platformasi (ko‘plab yo‘lovchilarga ko‘plab tashuvchilarni bilan aloqada bo‘lish), Apple kompaniyaning iOS operatsion tizimi uchun "ilova do‘koni" (yetkazib beruvchilarning Apple mobil qurilmalari foydalanuvchilari bilan aloqada bo‘lishi).
Platformali biznes modelini shakllanishi to‘g‘ridan-to‘g‘ri iqtisodiyotning turli sohalariga axborot-kommunikatsiya texno- logiyalarini (AKT) faol kirib borishi bilan bog‘liq.
Aynan AKT tufayli ko‘p sonli iste’molchilar uchun turli xil ishlab chiqarish manbalari yoki tovarlar / xizmatlarning "ko‘rini- shini" ta’minlash, shuningdek, real vaqt rejimida yetkazib beruv- chilar va iste’molchilar o‘rtasida hisob-kitoblarni amalga oshirish uchun texnik imkoniyat paydo bo‘ldi .
Amaliy raqamliplatformasi bilan bog‘liq munosabatlarn- ing asosiy ishtirokchilari - bu ma'lum bir tarmoq bozor- ida yetkazib beruvchilari va iste’molchilari, shuningdek, platforma operatori hisoblanadi.
Amaliy raqamli platforma asosida amalga oshiriladigan aso- siy faoliyat deganda yetkazib beruvchilar va iste’molchilar o‘rtasida qiymatlarni almashuvi tushuniladi.
Faoliyatning asosiy foyda oluvchisi - mahsulotning/ xiz- matning yoki iqtisodiyotning ma’lum bir sektorida Ishlab chiqa- rish manbasiga kirish, undan past narxlardagi va raqobatbar- dosh narxda xarid qilinadigan iste’molchi.