Nafas olish sistemasi. Afx. Bronxitlar etiologiyasi patogenezi, klinikasi, davolash va profilaktik chora tadbirlari

Patogenez

• 
  burun-xalqum zararlanishi
  
• 
  virusning epiteliy ҳujayralariga kirishi
  
• 
  ҳujayra ҳalok bo’lishi
  
• 
  2-3 kundan so’ng bakterial (asosan kokkli flora – pnevmokokklar, stafilokokklar, inflюentsiya tayoqchalari) infektsiya to’qimalar ichiga chuqur kirib boradi
  
• 
  tomirlardagi (mikrotsirkulyatsiya buzilishi, mikrotrombozlar) va asab ҳujayralaridagi (trofikaning buzilishi) o’zgarishlar
  
• 
  yalliglanish
  

Patanatomiya

• 
  xilpillovchi epiteliyning ҳalok bo’lishi
  
• 
  qadaxsimon ҳujayralarning kengayishi va ular sonining oshishi
  
• 
  chuqur o’zgarishlarda shilliqosti epiteliysining degeneratsiyasi
  
• 
  shilliqosti qavatining neytrofillar va limfotsitlar bilan infil`tratlanishi
  

Regeneratsiya –
2 xaftadan (engil kechganda) 1 oygacha
Klinika

• 
  virusli infektsiyada – umumiy intoksikatsiyalanish sindromi (ҳolsizlik, tana ҳaroratining ko’tarilishi)
  
• 
  o’tkir respirator kasallik belgilari – tumov, tomoqda og’riq, to’sh orqasi va va kuraklar orasida qichishish ҳissiyoti
  
• 
  quruq, keyin balg’m aralash yo’al
  

Auskul`tatsiyada

• 
  yirik bronxlar zararlanganda – o’garishsiz
  
• 
  dag’llashgan nafas, tarqalgan quruq va nam xirillashlar
  

Asoratlari

• 
  mayda o’oqli pnevmoniya
  
• 
  astmatik bronxit
  
• 
  bronxiolit
  

Differentsial tashxis

• 
  bronxopnevmoniya
  
• 
  surunkali bronxit
  
• 
  bronxial astma
  
• 
  tuberkulez
  
• 
  o’pka o’smasi
  

O’tkir bronxit tasnifi
( Kokosov A.N., 1993)
I. Etiologiyasi bo’yicha:

1. 
   infektsion kelib chiqishga ega – a) virusli; b) bakterial; v) virus-bakterial
   
2. 
   fizik va kimyoviy zararli omillar bilan bog’liq
   
3. 
   aralash
   
4. 
   noaniq etiologiyali
   

II. Patogenezi bo’yicha:
- birlamchi (mustaqil)
- ikkilamchi
III. Zararlanish darajasi bo’yicha:

• 
  traxeobronxit ( proksimal bronxit)
  
• 
  bronxit (o’rta bronxit)
  
• 
  bronxiolit (distal bronxit)
  

IV. YAlliglanish xarakteri bo’yicha (balg’am bo’yicha): ●quruq, ● kataral; ● yiringli
V. Funktsional xususiyatlari bo’yicha:
1) noobstruktiv; 2) obstruktiv; 3) astmatik
VI Kechishi buyicha: 1) o’tkir kechuvchi (2 xaftadan uzoq bo’lmagan); 2) cho’ziluvchan (1oy va undan uzoq) 3) retsidivlanuvchi (1 yilda 3 va undan ko’p marta qaytalanuvchi)