Nafas olish sistemasi. Afx. Bronxitlar etiologiyasi patogenezi, klinikasi, davolash va profilaktik chora tadbirlari

Tekshirish dasturi

• 
  qua – L↑, echt↑, SRo+
  
• 
  TSil`-Nil`sen bo’yicha bo’yalgan balg’am surtmasi (balg’amli yo’tal 2 xaftadan ortiq davom etganda)
  
• 
  tnf
  
• 
  o’pka rentgenografiya (skopiya) si
  
• 
  Bronxoskopiya (ko’rsatmalar bo’lsa)
  

Davolash

• 
  virusga qarshi preparatlar
  
• 
  antibakterial davo
  
• 
  balg’am ko’chiruvchi dorilar
  
• 
  yo’talga qarshi dorilar
  
• 
  yallig’lanishga qarshi va isitma tushiruvchi
  
• 
  bronxlarni kengaytiruvchi dori preparatlari
  
• 
  prednizolon
  
• 
  desensibilizatsiyalovchi
  

SURUNKALI bronxit – bronxlarning surunkali diffuz noallergik yallig’lanishi bilan xarakterlanib, balg’amli yo’tal va ҳansirash bilan namoyon bo’ladigan kasallik
BSST bo’yicha – 2 yil davomida yiliga 3 oydan kam bo’lmagan vaqt davomida balg’amli yo’tal bo’lgan bemorlar surunkali bronxitli bemorlarga jumlasiga kiradi
tarqalganligi:

• 
  nafas tizimi barcha kasalliklarining 80%
  
• 
  nafas tizimi kasalliklari bo’yicha nogironlikning 50% ini t ashkil etadi
  

etiologiya
I. Ekzogen omillar:

• 
  tamaki tutuni
  
• 
  ҳavoning ifloslanishi
  
• 
  klimatik omillar
  
• 
  infektsiya
  

II. Endogen omillar
burun-xalqum patologiyasi

• 
  burun orqali nafas olishning buzilishi
  
• 
  tez-tez o’tkir respirator kasallik va o’tkir bronxit bilan kasallanish
  
• 
  nasliy moyillik
  
• 
  semizlik
  

patogenez

• 
  bronxlar shilliq qavati struktura-funktsional xususiyatlarining o’zgarishi
  
• 
  yallig’lanish rivojlanishi
  
• 
  bronxlar o’tkazuvchanligi va drenaj faoliyatining buzilishi
  

klinika – UCHLIK KOMPLEKS

• 
  balg’amli yo’tal
  
• 
  ҳansirash (ekspirator)
  
• 
  subfebril temperatura
  

Surunkali bronxit kechishi
I variant – emfizematoz tip (tip A, «ҳansirashli» tip)

• 
  pushtirang «ҳansirovchilar «(pishillovchilar)
  
• 
  o’pka emfizemasi ustunlik qiladi
  
• 
  simptomlar 60 yoshdan keyin namoyon bo’ladi
  
• 
  sekin avj oluvchi xususiyatga ega
  

II variant – bronxitik tip (tip V, «yo’taluvchi» tip)

• 
  ko’kimtir «shishinqiragan»
  
• 
  maxsuldor yo’tal
  
• 
  kuchsiz ҳansirash
  
• 
  navqiron yoshda kasallik belgilari
  
• 
  distantsion xushtaksimon xirillashlar
  
• 
  TNF – keskin buzilgan
  
• 
  tez avj olish xususiyatiga ega
  

Obstruktsiya belgilari

1. 
   nafas chiqarish fazasining uzayishi
   
2. 
   bemorning yotgan ҳolatida nafas chiqarish vaqtida xushtaksimon xirillashlar
   
3. 
   o’pkaning obstruktiv emfizemasi
   

Asoratlari

• 
  infektsiya bilan bog’liq (pnevmoniya, BE, BA (nealler) i astmatik)
  
• 
  sb evolюtsiyasi bilan bog’liq (o’e, diffuz pnevmoskleroz, o’e, o’pka-юrak, o’ng qorincha etishmovchiligi rivojlanishi bilan)
  

sb tasnifi
(Kokosov A.N., Gerasin V.A., 1994)
I. yallig’anish xarakteri bo’icha:

• 
  kataral
  
• 
  yiringli
  

II. funktsional xususiyatlari bo’icha

• 
  obstruktiv
  
• 
  noobstruktiv
  

Tekshirish dasturi

• 
  umumiy klinik tekeshiruvlar
  
• 
  balg’am taxlili
  
• 
  tnf (jnchҳ, yoki nchat 79% gacha va past)
  
• 
  ko’krak qafasi rentgenografiyasi
  
• 
  Bronxografiya (BE gumon qilinganda)
  
• 
  RKT
  

Davolash
I. Etiotrop (jumladaen a/b)
II. Patogenetk:

• 
  o’pka ventilyatsiyasini yaxshilash (O₂ terapiya; shjt)
  
• 
  bronxlar o’tkazuvchanligini tiklash:
  

a) drenajni yaxshilash (balg’am ko’chiruvchi va mukolitiklar)
b) bronxospazmni yo’qotish (bronxodilyatatorlar):

• 
  M-Xolinoblokatorlar – ipratropiy bromid, b₂-adrenomimetiklar – berodual;
  
• 
  selektiv b₂-adrenomimetiklar – fenoterol, sal`butamol, terbutamol (uzok ta`sir etuvchi turlari – sal`tos, volmaks);
  
• 
  ksantin – teofillin, teopen, teotard, retofil)
  

• 
  GKS
  

III. boshqalar – iztirobli yo’talda erespal, geparin –mikrotsirkulyatsiyani yaxshilash uchun