Namangan davlat Universiteti Iqtisodiyot fakulteti I. X. F au-22 guruhi talabasi Siddiqov Azimjonning Falsafa fanidan tayyorlagan Taqdimoti

Namangan davlat Universiteti Iqtisodiyot fakulteti I.X.F AU-22 guruhi talabasi Siddiqov Azimjonning Falsafa fanidan tayyorlagan Taqdimoti.

Insonning kelib chiqishi haqidagi nazariyalar
Tabiiy tarixiy evolutsiya g’oyasi
Insonning xudo tomonidan yaratilganligi g’oyasi
Falsafaning 2 yarim ming yillik tarixi mobaynida insonga juda ko’plab ta’riflar va tavsiflar berildi, u ko’p sonli sinonimlar orttirdiki falsafiy tahlilning boshqa biron-bir obyektida bunday holga duch kelish mushkul. Zero falsafa tarixida inson:
Aqlli mavjudot
O’zlikni anglash qobilyatiga ega mavjudot.
Hayotning soxta qadami
Siyosiy hayvon
Tabiat gultoji
Hayotning boshi berk ko’chasi
Mehnat qurollari yasovchji hayvon
“manaviy va erkin mavjudot” va hokozolar sifatida talqin qilingan

Falsafa uchun individ iltimoiy atom, alohida ajralib turuvchi mohiyat, ancha keng bo’lgan ijtimoiy yaxlitlikning ayrim olingan vakili

Individ – eng avvalo qandaydir ko’plikning bir vakili, ko’plarning biri. Shu ma’noda deyarli har bir odam - individ

Sotsiologiya nuqtai nazaridan individ – bu inson naslining ayrim olingan vakili va insoniyatning barcha ijtimoiy va psixologik xususiyatlarining: aql, iroda, ehtiyojlar, manfaatlar va boshqalarning muayyan sohibi. Bu holda “individ” tushunchasi muayyan aniq bir insonni anglatadi.

Falsafa tarixidagi inson muammosi
Inson har safar mutafakkirlar diqqat markazidan o’rin olar ekan, uning mohiyatini yangi tarixiy sharoitda va yangicha nuqtai nazardan anglab yetishga harakat qilib uni qayta va qayta yangidan kashf etganlar.
Pirovardida, falsafa fanida insondan murakkabroq va ziddiyatliroq narsa yo’q, desak, hech mubolag’a bo’lmaydi.
Inson ko’plab fanlar o’rganadigan predmetdir
Meditsina
Pedagogika
Psixologiya
Fiziologiya
Insonning mohiyati
Insonning mohiyatini tushunishga harakat qilish jarayonida u nafaqat tashqi, balki ichki pinhona xususiyatlarga ham ega ekanligini ular birgalikda insonning individ, individuallik, shaxs kabi tushunchalarda aks etadigan muayyan obrazini shakllantirishini ham hisobga olish lozim. Boshqacha aytganda insonning mohiyatini uning ichki va tashqi borlig’I birligida uning dunyoga faol munosabatini izlash kerak
Insonni o’rganishga nisbatan boshqa ko’p sonli yondashuv
Introvertiv
Ekstrovertiv
Insonning ong jon ruhiyat instinktlar nuqsonlar fazilatlar kabi muhim hususiyatlarini tahlil etib, uni ichdan tushunish, anglab yetishni nazarda tutadi.
Insonga nazar tashlash uning mohiyatini tahlil qilish go’yoki sirtdan amalga oshiriladiki, buning natijasida diqqat markazidan uning ijtimoiy va tabiiy mohiyati o’rin oladi. Tegishli mo’ljallarga muvofiq insonning Xudo, kosmos, universum va shu kabilar bilan aloqasi tahlil qilinadi.
Inson tushunchasining falsafiy tahlili
Odam
Inson
Shaxs
Biologik va insoniy jihatlarni o’zida mujassamlashtiradigan tirik jonzotga, odamzotga nisbatan ishlatiladi. Odam arabcha – yerning po’st qatlami degan ma’noni anglatadi
O’zida biologik, ijtimoiy va psixik xususiyatlarni mujassamlashtirgan ongli mavjudot. Insonning biologic hususiyatlariga ovqatlanish, himoyalanish, zurriyot qoldirish, sharoitga moslashish kabilar xos. Inson boshqa mavjudotlardan sotsial xususiyatlari bilan ajralib turadi. Masalan: til, muomala, bilim, ong, mahsulot ishlab chiqarish, taqsimlash, boshqarish,ahloq, nutq, tafakkur shu kabilar. Ibn Sino tarifiga ko’ra “inson tabiat gultojidir”.
Ijtimoiy jihatdan ma’naviy – axloqiy kamolotga yetganlik tushuniladi
Insonga xos belgilar
Inson uchun qayg’urish
Hurmatda bo’lish va hurmat qilish
Dunyoqarashni shakllantirish
Milliy va umuminsoniy qadryatlarni e’zozlashi
Erkin bo’lish
Axloqiy jihatdan kamol topishi
Ozod va hur yashashi

E’tiboringiz uchun rahmat!