Namangan davlat universiteti jismoniy madaniyat fakulteti sport faoliyati kafdrasi

1 -raem. Rio-de-Janeyro. Marakana stadioni
Toifalarga (kategoriyaga) kirmaydigan sport inshootlari xam bor. Bo‘lar kdtoriga Janubiy Amerikadagi eng yirik futbol stadionlardan biri -Marakana stadioni, 1950 yilda qurilgan. Arxitektorlar P.P.B. Bastus, A.A. Dias Qarneyru va bonshalar tomonidan loyixalashtirilgan (1-rasm). Moskvadagi yirik sport kompleksi Markaziy stadion, Olmaota yakinidagi yo‘qori tog chukkisida joylashgan mo‘zlik Medeo stadioni, Moskvadagi suv sporti Saroyi, Kiev, Sank-Peterburg, Minsk va boshqa Shaxarlardagi Sport saroylari kiradi. O‘zbekistonda Toshkentdagi Paxtakor stadioni shular jumlasidan (2-rasm).



2-rasm. Toshkent shaxridagi “Paxtakor” stadioni maketi
Sport inshootlarining toifalari jismoniy tarbiya va sport kumitalari tasdikdangan qursatkichlariga moe ravishda belgilanadi. I va II toifalarni respublika sport kumitalari, kolganlarini viloyat va tuman kumitalari belgilaydi.
Respublikamizda xozirda xalqaro standart miq’yosidagi sport inshootlari juda ko‘p qurilmokda. Ko‘pgina sport inshootlari fakatgina Shaxarlarda qurilibgina kolmasdan, balki tuman va viloyat markazlari va qishloqlarda qurilmokda. Odamlarni ommaviy jismoniy tarbiya va davolash markazlariga jamlab, yoshlarni ishga va Vatan ximoyasiga tayyorlamokda.
Mamlakatimizda jismoniy tarbiya va sportning moddiy-texnika bazasini rivojlantirish yo‘zasidan katta ishlar amalga oshirildi. Xususan, Toshkent, Namangan, Jizzax, Fargona, Buxoro, Xorazm, Andijon, Samarkand, Guliston va boshqd Shaxarlarda xalqaro standartlarga javob beradigan kagor sport majmualari qurildi. Toshkent shaxridagi «YUnusobod», «Jar», Milliy bank, Namangan shaxrida «Paxlavon», Jizzax shaxridagi olimpiya zaxiralari kolleji sport majmualari va boshqalar shular jumlasidandir. 2000 yilga kelib mamlakatimizda sport inshootlar soni 7407 taga yetdi yoki 1992 yildagiga nisbatan 19 foizga ko‘paydi. Ularni bunyod etishda, ayniksa, murakkab sport inshootlari - stadionlar, so‘zish xavzalari, sport zallariga aloxida e’tibor berilyapti. 2003 yilda 1991yilga nisbatan stadionlar soni 120 taga yoki 64 foizga, sport zallari 1307 taga yoki 29 foizga, so‘zish xavzalari 162 taga yoki 142 foizga oshdi. Bundan tashkdri, futbol maydonlari soni 1140 taga yoki 20 foizga, tennis kortlari esa, 475 taga yoki kdriyb 3 barobarga ko‘paydi. Asosiysi, yangidan barpo etilgan yoki rekonstruksiya yuli bilan kayta tiklangan barcha sport soglomlashtirish maskanlari zamonaviy loyixalar, sharkona uslub va yo‘qrri samaradorlik asosida tashkil etilayotgani, barcha sport turlari buiicha texnik malakalarni egallash imkonini beruvchi vositalar bilan jixozlanayotgani taxsinga loyikdir.
Sport inshootlari respublikamizning eng o‘zoq, burchaklarida xam bor. Lekin eng ko‘pi va yiriklari vatanimiz poytaxti Toshkentdadir. Toshkentdagi markaziy "Paxtakor" stadioni 1956 yili qurilib 55000 tomoshabinni sigdiradi. Unda yengil atletika musobakdlari o‘tkazish uchun joy, katta maydon (futbol maydoni), kichik maydon mavjud, boks va kilichbozlik zallari xam bor. Futbol maydoni chim krplama bilan krplangan.
Stadionda standart talablariga javob beradigan xamma yordamchi inshootlar xam mavjud.
"Mexnat rezervlari" sport kompleksida yugurish yulaklari va yengil atletika sektorlari bor, stadionga 18000 tomoshabin sigadi. Stadionda musobakd o‘tkazish uchun sintetik koplamali joylar mavjud. Voleybol va basketbol musobakdlari o‘tkaziladi. Kompleksda namoyish zallari, boks, erkin va klassik qurash uchun xam zallar mavjud. Ogir atletika uchun 2 ta zal bor. Ikkita so‘zish xavzasi bo‘lib, unda bittasi yopiq 25 metrli yulakchali, ikkinchisi 50 metrli ochikda joylashgan bo‘lib, suv isitish tarmogi bilan bog‘langan. Bu yerda yana uk, otish musobakdlari o‘tkazsa bo‘ladigan ixtiyoriy kattalikdagi uk, otish joyi bo‘lib, zamonaviy tibbiytiklanish markazi mavjud. Kompleksda yo‘z urinli mexmonxona xam bor.
YAna bir asosiy sport komplekslaridan biri "YUnusobod" tennis korti bo‘lib, u territoriya jixatidan urtacha kompleks hisoblanadi. U o‘quv -shugullanish, sport tomoshalari va axoliga xar xil maishiy xizmat ko‘rsatish shaxobchalaridan iboratdir. Uning umumiy maydoni 3 gektarga teng. Sport kompleksi o‘z o‘zini mustakil koplash hisobidagi birlashma bo‘lib, u 1994 yil 28 mayda foydalanishga topshirilgan. Inshootda ochik, va yopiq, sport ob’ektlari bo‘lib, binodan tashkdrida joylashgan 8 ta ochik, binoda joylashgan 2 ta yopiq, kortdan iborat. Kompleksda gimnastika atletikasiga va sheypingga muljallangan zallar mavjud.

3-rasm . Yunus-Obod sport kompleksi
Sport kompleks rejasiga kiritilgan 120 urinli oshxona, magazin, go‘zallik saloni bo‘lib, bunda 50 xilga yakin maishiy xizmat ko‘rsatish shaxobchalari bor. Kompleksna "Sauna", ukalash, suv muolajalari, stomatologiya, ovoz yozish xonalari va avtomashinalar turar joylari bor. Markaziy binoda Shaxar mexmonlari uchun mexmonxona ishlab turibdi. Kompleksning dikkatga sazovor tomoni - bu tennis kortlaridir. Unda 4 taxalqarostandartgajavobberadigankortbo‘lib, 40 x 20 metrulchamgaegadir. Krlgan 4 tasishugullanishuchunmuljallangan. Markaziykort 3000 tomoshabinsigdirishimkoniyatigaega. Binoichidagikortlar 132 tomoshabinsigdirishimkoniyatigaega. Kompleksdabarchayordamchisportinshootlarimavjud (3-rasm).