Namangan Muhandislik-Qurilish instituti akademik litseyi 101 – guruh talabasi Ibrohimjanova Dilfuzaning Kimyo fanidan yozgan referati shaxmat qoidalari

Farzinning yurishi sal murakkabroq va u istalgan sondagi boʻsh kvadratlarga gorizontal, vertikal yoki diagonal ravishda harakatlanadi.

• 
  Ot bir xil daraja yoki diagonalda boʻlmagan eng yaqin kvadratlardan biriga harakatlanadi. Bunda harakatlanish ikkita kvadrat gorizontal, keyin bir kvadrat vertikal ravishda siljitish yoki bir kvadrat gorizontal, keyin ikkita kvadratni vertikal ravishda, yaʼni "L" harfi koʻrinishida amalga oshirish mumkin. Otning oldida turgan boshqa donalar unga toʻsiq boʻla olmaydi.
  

• 
  Piyodalar eng murakkab harakat qoidalariga ega:
  

• 
  Piyoda toʻgʻridan-toʻgʻri bir kvadrat oldinga siljiydi, agar bu kvadrat boʻsh boʻlsa. Agar u hali qimirlamagan boʻlsa, yaʼni oʻyin boshlangan vaqtdagi holatida tursa, piyoda ikki kvadrat boʻsh xonaga siljishi mumkin. Piyodalar orqaga harakatlana olmaydi.
  

• 
  Piyoda boshqa donalardan farqli oʻlaroq, donalarni yutish jarayoni murakkabroq. Piyoda oldidagi diagonal ravishda joylashgan ikkita kvadratdan biridagi raqib donasini qoʻlga kiritishi mumkin. Ammo, ushbu diagonal kvadratlar boʻsh boʻlsa, oʻsha kvadratlarga oʻta olmaydi va oʻzining yoʻnalishi boʻylab harakatini davom ettiradi. Dastlabki yurishidan keyin faqat oldindagi bir kvadrat xonaga siljiy oladi. Shuningdek, piyoda raqib piyodasini kesib olish orqali yutib olishi mumkin.
  

Piyoda doska oxiriga yetkanida boshqa bir donaga aylanadi.