Namangan muhandislik texnalogiya instituti muhandislik-texnologiya fakulteti
II BOB. PAXTANI QURITISHDA ISHLATILADIGAN TEXNIK
Download 1.52 Mb. Pdf ko'rish
|
paxtani quritish jarayonida mikroprotsessorli rostlash tizimini tadqiq qilish. (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2.2 . Paxta quritishning texnologiyasi tartibi
- Asosiy tushunchalar, atamalar va ularning mazmuni.
- 2.3. Paxtani havo favvorasida quritish jarayonini avtomatlashtirish imkoniyatlari
- Havo favvorali quritgichning qisqacha ishlash printsipi
|
II BOB. PAXTANI QURITISHDA ISHLATILADIGAN TEXNIK VOSITALAR 2.1 . Paxta quritish uskunalarining tarkibi va ularni joylashtirish tartibi Zavod xududida va undan tashqarida joylashgan quritish-tozalash sexlari hamda paxta zavodining tozalash sexi issiqlik yetkazib berish va paxta bilan ta’minlash tizimlariga ega 2SB-10 yoki SBO (SBT, UMSR) quritgichlari bo’lgan ikki quritish uskunalari to’plami bilan jixozlanadi (2.1 va 2.2-rasmlar).
2.1-rasm. Paxtani quritish texnologik tizimida quritgich bilan TG-1,5 Issiqlik ishlab chiqargichining joylashish chizmasi: 1-o’txona bo’limi; 2—TG-1,5 issiqlik ishlab chiqargich; 3-tutun surgich; 4-shiber bilan o’t yoqib yuborish quvuri bo’g’ini; 5-gaz quvuri; 6-ta’minlagich; 7—quritgich. Quritgichlarni issiqlik bilan ta’minlash suyuq yoqilg’ida ishlaydigan TJ-1,5 rusumli yoki gazsimon yoqilg’ida ishlaydigan TG-1,5 rusumli issiqlik ishlab chiqargichlari yordamida amalga oshiriladi. Shuningdek, suyuq yoqilg’ida ishlaydigan STAM-K-2 issiqlik ishlab chiqargichdan foydalanish hollari ham
26
mavjud. Quritgichga boradigan gaz quvuri burilishlarsiz va egilishlarsiz (kundalang kesimi 0,5 m 2
kengayish kompensatori va portlash klapiniga ega bo’lishi kerak.
2.2-rasm. 2SB-10 rusumli quritgich chizmasi: 1—quritish agenti quvuri; 2 - ta’minlagich; 3- oldingi tsapfa; 4 - kurakchalar; 5 – baraban; 6 - surish quvuri; 7 – kegaylar; 8 - podshipnik; 9-reduktor; 10 - barabanni xarakatlantiruvchi elektr dvigatel; 11 - orqa tayanch; 12 - tushirish kurakchasi; 13 – tushirish tarnovi; 14 - oldingi tayanch. Issiqlik ishlab chiqargich suyuq yoqilg’ida ishlaganda gaz quvuri qushimcha ravishda uchqun tutkich bilan jixozlanadi, yonilg’i uzatish tizimining nasos va purkagach oralig’ida esa, albatta, tozalash filtri va yoqilg’i qizitgachi o’rnatilishi shart. 2SB-10 rusumli quritgichning texnik tavsifi Paxta bo’yicha unumdorligi, kg/soat Quritish agentining harorati, °C Namlikni olish, % Quritish agentining sarfi, m'/soat Barabanning gabarit o’lchamlari, mm: diametri uzunligi 10000 90-280
10 gacha 18000-20000 3200 10000
27
Issiqlik generatorlarining qiziydigan barcha tarkibiy qismlari va bug’inlari, gaz quvurlari issiqlikning bexuda sarf bo’lishiga yo’l qo’ymaslik uchun issiqlikni o’tkazmaydigan qoplama bilan o’ralishi kerak. Xuddi shu maqsadda o’t yoqib yuborish quvurining shiberi labirintsimon zichlagich bilan ta’minlanishi kerak (quvur va burilma qopqoq orasi).
Tayyorlov punktlarida topshiruvchilardan qabul qilingan paxtaga quritish- tozalash sexlarida ishlov beriladi, bundan maqsad paxtani kerakli darajada saqlashga tayyorlashdir. Bunda 1, 2 va 3-nav paxtalar - 11 foiz; 4 va 5-nav paxtalar - 14 foiz namlikkacha quritiladi. Quritgichlarning ish tartibi paxtaning navi, dastlabki namligi va talab etiladigan namlikni pasaytirish darajasiga qarab o’rnatiladi. Namligi 19 foizgacha bo’lgan paxta bir marta quritiladi. Namligi 29 foizgacha bo’lsa, ikki marta quritiladi va xokazo. KGTS sharoitida 2SB-10 va va SBO qurtgichlarida quritish ageitining sarfi 18—20 ming m 3 /soat bo’lganda ish tartibi (ish tozalash batareyalari yoki 2 ta paxta tozalash oqimi yulida bajariladi) KTTS sharoitida 2SB-10 va SBO quritgichlarida quritish agentining sarfi 18— 20 ming soat va unumdorligi birinchi navli paxtalar uchun 6 t/soat va past navli paxtalar uchun 4,5 t/soat bo’lganda ish jarayonining tartibi (paxtani tozalash bir oqim yo’lida olib boriladi) Zavodning tozalash sexiga quritish uchun namligi 14 foizdan yuqori bo’lmagan paxta yuborilishi kerak. Paxta va tola tozalagichlarida iflos aralashmalardan ajratish jarayoni qiyin kechmaydigan selektsion navlar uchun paxtaning birinchi sanoat navlari namligini 8 - 9, past navlarini esa 9 - 10 foizgacha quritish tavsiya etiladi. Iqtisodiy asoslangan hollarda va ishlab chiqarilayotgan tolaning sifati talabga muvofiqligi ta’minlansa, namligi 9 foizgacha bo’lgan paxtani quritmay, qayta ishlashga ruxsat etiladi. Quritish jarayonining ish tartibi jadvalga muvofiq belgilanadi. KTTS sharoitida
28
2SB-10 va SBO (SBT) quritgichlarida uzun tolali paxtani quritish xuddi o’rta tolali paxtani quritishdek amalga oshiriladi. 2.1-jadval: Paxta
Namlikn ing
pasayish i %
Paxta bo’yicha unumdorlig t/soat
Quritish agentining harorati 0 S To’tun surgich
oldidagi havo
siyrakligi Pa Nam-
ligi % Navi
12 13
14 15
16 17
18 1-3
1-3 1-3
4-5 1-3
4-5 1-3
4-5 1-3
4-5 1-3
4-5 3-4
3-4 5
4 6
5 7
6 8
7 9
8 11,0
11,0 11,0
10,0 10,5
10,0 10,0
9,0 9,5
9,0 9,0
8,5 130-135 140- 150 160-170 175
190-200 205
210-220 225
240 245
245 250
412(42) 422(43)
432(44) 452(46)
442(45) 462(47)
452(46) 472(48)
462(47) 482(49)
492(50) 492(50)
2.2-jadval: Dastlabki namligi, % Namligining pasayishi, % Quritish agentining harorati, °C Tutun surgich oldidagi havo siyrakligi, Pa (mm. suv. ust.)
29
12-14 14-16
16-18 3-5
5-7 7-9
130-150 150-180
180-220 402-32(41-44) 432-462 (44-47) 462-492 (47-50)
Rulanli jinli paxta tozalash zavodlarida paxtani qayta ishlashning maqbul sifat ko’rsatkichlariga erishish uchun uzluksiz texnologik jarayonda paxta 6,5—7,0 foiz namlikkacha quritiladi. Bunda quritgichlar ish jarayonining tartibi 4 va 5- jadvallarga muvofiq belgilanadi. 2SB-10 va SBO quritgichlari tozalagichlar oqimi bilan batareyali kompovkada ishlaganda KTTS sharoitida ish jarayonining tartibi (quritish agentining sarfi 18— 20 ming m'/soat) Paxtaning 4 va 5 navlarini quritish o’rta tolali paxtani quritishdek amalga oshiriladi.
30
2.3-jadval:
Eslatma: SBO quritgichining tozalash sektsiyasiga beriladigan quritish agentining harorati 60—80°C maromida saqlanadi. 2SB-10 va SBO quritgichlarida quritish agentining sarfi 18-20 ming m'/soat va unumdorligi 1 va 2-iav paxta uchun 6 t/soat va 3-nav paxta uchun 4,5 t/soat bo’lgandagi ish jarayonining tartibi
Paxta Namlikning pasayishi, % Paxta
bo’yicha unumdorli gi t/soat
Quritish agentining harorati, °C Tutun surgich oldidagi havo siyrakligi Pa (mm. suv. ust.) nam- ligi
% navi
10 11
12 13
14 1-4
1-4 1-3
4-5 1-3
4-5 1-3
4-5 1-2
2-3 3-4
2-3 4-3
5-4 11,0
11,0 11,0
11,0 11,0
10,0 11,0
10,0 100-115
120-130 130-135 140 145-150 160 165-170 175 400 (40) 402(41) 412(42) 412(42) 422 (43) 432 (44) 432 (44) 452 (46)
31
Dastlabki namligi, % Namlikning pasayishi, % Quritish agentining harorati, °C Tutun surgich oldidagi havo siyrakligi, Pa (mm. suv. ust.) 8-9 9 dan 11 gacha 11 dan 13 gacha
1-2 2-4
4-6 90-110
110-150 150-170
400 (40) 410 (41) 410-440 (41-44) 2.4-jadval: Eslatma: SBO quritgichining tozalash sektsiyasiga beriladigan quritish agentining harorati 60—80°C maromida saqlanadi.
Dastlabki namligi, % Namlikning pasayishi, % Quritish agentining harorati, °C Tutun surgich oldidagi havo siyrakligi, Pa (mm. suv. ust.) 8 - 9 9 - 10
10-11 11 dan yuqori 12 gacha 1,5-2,0 2,5-3,0 3,5-4,0
4,5-5,0 100-110 120-130 140-150
160-170 402-432(41-44) 432-442 (44-45) 442-452 (45-46) 452-472 (46-48) 2.5-jadval: Quritish agentining sarfi 24-28 ming m 3 /soat va 1 va 2-navli paxta uchun unumdorligi 6 t/soat, 3 nav uchun 4-5 t/soat bo’lganda SBT quritgichi ish jarayonining tartibi. Eslatma: Tozalash sektsiyasiga beriladigan quritish agentining harorati 60- 80 °C oraligada saqlanadi. Keyin tozalanadigan o’rta tolali paxtani qayta ishlashda maqbul sifat ko’rsatkichlariga erishish uchun paxtaning birinchi navlari 6,5—7,0 foiz, past navlari esa 7,0—7,5 foiz namlikkacha quritiladi. Bunda quritgichlarning ish tartibi 6-jadvalga binoan paxtaning dastlabki namligiga, namlikning pasayishi
32
miqdoriga va qayta ishlash paytidagi ob-havo sharoitlariga qarab belgilanadi. Paxtaning dastlabki namligi, % Jami namlikni
- shi, % Xarorat, °C Tutun surgich oldida havo siyrakligi Pa birinchi quritgich- da
Ikkin chi 1
ochiq. havoda
quritgichda bulutli
havoda 1 -quritgich 2-qurit- gich
8-9 9-10
10-11 11-12
12-13 13-14
1,5-2,0 2,5-3,5
3,5-5,0 4,5-5,0
5,0-5,5 5,5-6,5
110-130 140-160
160-170 170-180
180-190 190-200
o’tkazil- maydi
atmosfer a o’tkazil- maydi
60 60-80 80
392-402 (40-41) 412-432 (41-44) 432-442 (44—45) 442-452 (45-46) 452-462 (46-47) 462-472 (47-48) nazorat qilin-
maydi 2.6-jadval: Qiyin tozalanadigan paxta quritishda 2SB-10 va SBO quritgichlarn ish jarayonining tartibi. Jadvaldan ko`rinadiki, namligi 9 % bo’lgan paxtaga barabanli quritgichda 130°C gacha haroratda bir marta termik ishlov beriladi. Namligi 9% va undan ko’p bo’lgan xom ashyoni quritish birin-ketin ikki quritgichda avval issiqlik tashuvchi bilan jadvalga muvofiq, keyin ochiq havoda sovuq tashqi havo bilan ikkinchi qurit- gichda, agarda bulutli yoki yomg’irli havo bo’lsa 60°—80°C darajagacha isitilgan havo bilan paxtani quritish amalga oshiriladi. Paxtani quritgichlarda quritish ikki bosqichda bajariladi. Paxtaga ishlov berishning birinchi bosqichida quritgich orqali 18—20 ming m 3 /soat quritish agenta sarflanadi, ikkinchi bosqichda esa 24 ming m 3 /soatdan ko`p sarflanadi. Quritish agentining sarfi tutun-surgich oldidagi siyraklashish miqdori bilan belgilanadi. Ikkinchi bosqichda paxtaga ishlov berish tutunsurgichning yo’naltiruvchi apparatini to`la ochgan xolda amalga oshiriladi. 1-sinf 1 va 2-navli paxtani (ikkinchi bosqichda ishlov bermasdan) "oliy" va 33
"yaxshi" sinfli tola olish sharti bilan bir marta quritishga ruxsat etiladi. Namligi 8 foizdan yuqori bo’lgan ypyg lik chigit 7,0—8,0 foiz namlikkacha, kiyin tozalanadigan navlar esa 6,5—7,0 foiz namlikkacha quritiladi. Tozalash mashinalari batareyasi va uzluksiz ishlov berish tizimi majmuidagi quritgichlarning birida 9 foizgacha namlikdagi urug’lik paxtani quritish ko’zda tutilgan. Paxtaning namligi 9 foizdan ko’p bo’lgan taqdirda quritish avval issiq quritish agenti bilan birinchi quritgichda keyin atmosfera havosi bilan ikkinchi quritgichda quritiladi. O’rta tolali urug’lik paxta navlarini quritish tartibi 1.7- jadvalda keltirilgan .
Paxtaning namligi - paxtaning quruq vazniga nisbatan paxta tarkibidagi namlik vazni. Paxtani quritish — paxtani dastlabki qayta ishlashda paxta massasidan ortikcha namlikni chiqarish texnologik operatsiyasi. Paxta quritgichi— paxta massasidan ortiqcha namlikni chiqarish uchun mo`ljallangan texnologik mashina. Issiqlik ishlab chiqargich — quritish agentini olish uchun, suyuk yonilg’ini yoki tabiiy gazni yokish agregati Quritish agenti — quruq gazlar (havo, yonilg’ining yonish maxsuloti) va suv butining aralashmasidan iborat issiqlik tashuvchi bo’lib, quritilayotgan material bilan to`qnashganda va issiqlik almashganda o’ziga chiqariladigan namlikni oladi. Namlikni olish — mutloq quruq paxta vazniga nisbatan foiz hisobida quritgichda bug’lantirilgan namlik miqdori. 2.3. Paxtani havo favvorasida quritish jarayonini avtomatlashtirish imkoniyatlari Ma’lumki, xozirgi kunda paxta tozalash zavodlarida paxtani barabanli quritgichlarda yuqori xarorat (150°C—250°C) da quritiladi. Bu jarayonda bizning natijalarimizga asosan tolaning
destruktsayalanishi, ya’ni tolaning oqlilik darajasi yomonlashishi kuzatiladi. Tolaning oqlilik darajasi tola klassini aniqlashda 34
asosiy parametrlardan biridir va paxta tolasini narxini belgilashda katta rol o’ynaydi. Shuning uchun ushbu ilmiy izlanishni maqsadi tolani quritish jarayonida uning klassi yuqoriligini saqlab kelish muxim ahamiyat kasb etadi. Maqsadga erishish uchun paxtani quritishning yangi usulidan, ya’ni xavo favvorasi yordamida quritish usulidan foydalanish taklif etiladi. Chunki bu usulda paxtani quritganda uning oqlilik darajasi 18-20% ga ortadi, tolaning uzilishga mustaxkamligi saqlanib qoladi, energiya avvalgi quritgichlarga nisbatan kam sarf qilinadi va shularning hisobiga katta iqtisodiy samaradorlikka erishiladi. Bu usulda quritish agenti, ya’ni havoning xarorati 50°C dan oshmaydi. Qurituvchi agentining shunchalik past xaroratida katta quritish tezligiga erishiladi, bunda sabab qurituvchi agent tezlik gradientining kattaligidir. Quritish agregati rejimini optimal parametirga keltirilganda, bu yerda havo favvorasi vujudga keladi va paxtani quritish jarayoni boshlanadi. Favvora samarali bo’lishi uchun qurituvchi agent tezligi ma’lum bir effektiv qiymatda bo’lishi kerak. Ma’lumki, paxtani barabanli quritgichda quritilganda paxta xarakteristikasi sifati jixatidan ancha yomonlashadi, Bizning olib borgan eksperimental natijalarimizga asoslanib paxta tolasini tabiiy xususiyatlari ancha yomonlashishi to’g’risida xulosa qilish mumkin. Shuning uchun quritish xarakteristikasi xozirgi zamon talabiga javob beradigan quritgichlarni yaratish lozim. Bu talablarga javob beradigan quritgich deb havo favvorasiga asoslangan usulni tanladik. Chunki bu usulda paxta quritilganda paxtaning quritish tezligi juda katta bo’lishiga qaramasdan paxta tolasining xarakteristikasi xozirgi zamon talablariga jovob beradi. Bu usulda paxta quritilganda paxtaning oqlilik darajasi ortadi, tolaning uzilishga mustahkamligi saqlanib qoladi, paxtaning tabiiy xususiyatlardan tashqari ancha tejamli hamdir. Chunki quritish xarorati 100°C dan oshmaydi, energiya kam sarf qilinadi, yong’in chiqish extimolligi yo’q. Qurituvchi agentning shunchalik past xaroratda katta quritish tezligiga erishilishiga sabab, qurutuvchi agent tezlik gradientining kattaligidir. Bunday katta
35
tezlik gradientini faqat havo favoralarida erishish mumkun. Tolani quritish jarayonida uning sifatini saqlab qolish respublikamiz uchun juda katta samaradorlik olib keladi.
paxtani favvora usulida quritish degan xulosaga kelindi, chunki bu usulda paxta quritilganda katta xarorat talab qilinmaydi. Bunda xarorat 100°C dan oshmaydi va paxtaning qurish tezligi esa juda yuqori bo’ladi. Qurilmaning sxemasi 1- rasmda keltirilgan. Bunda 1- vintelyatordan kelayotgan havo, 2- kalorefer yordamida isitiladi va 3- setkadan o’tib , 4- quritish apparatida favvora xosil qiladi. Jarayon 5- oyna orqali kuzatilib turiladi.
2.1 -grafik. Favvorada quritilgan va barabanda quritilgan namunalarning oqlilik darajasini o`lchash uchun fotometrdan foydalandik. Olingan natijalar 1-grafikda keltirilgan. 1-grafikda tasvirlangan natijalar shuni ko’rsatdiki, barabanli quritgichda quritilgan paxtaning yorug’lik qaytaruvchanligi kichik, bunga tolaning qisman sarg’ayganligi sabab bo’lgan. Favvorada quritilgan paxta tolasi oqliligi yuqori, bunga quritish agentining xarorati pastligi sabab bo’lgan. 36
Bundan tashkari quritish jarayonida paxta favvoradagi harakati jarayonida mayda barglar va changdan tozalanadi. Yuqorida ko’rsatilgan xolatlar paxta tolasining klassini yaxshilanishiga va narxining ortishiga sabab bo’ladi.
2.3 -rasm. Paxtani havo favvorasida quritish uskunasini sxemasi 1 - korpus; 2 - kalorifer; 3 - ventilyator; 4 - nam paxta bunkeri; 5 - konveyer; 6 - kuzatuvchi oyna; 7 - tur (setka).
37
2.4 -rasm. Paxtani havo favvorasida quritish uskunasini sxemasi 1 - ventilyator; 2 - kalorifer; 3 — yo’naltirgich-taqsimlagich; 4 — konveyer-setka; 5 — nam paxta; 6 — quritish kamerasi; 7 — kuzatuvchi oyna; 8 —quvur; 9 — suv purkovchi sistema; 10 — suvli idish; 1 1 — to’siq; 2 — chang o’tiruvchi suv; 14 - qurigan paxta.
zavodiga keltirilgan paxta ta’minlagich (1) ga pnevmotransport yordamida uzatiladi (2.5-rasm). Ta’minlagichning bir juft ta’minlovchi va bir juft tituvchi valiklarida quritish uchun yaxshi titilgan paxta quritish kamerasiga kelib tushadi va quritish jarayoni boshlanadi.
38
Kaloriferda qizdirilgan havo (60-8SRS) markazdan qochma ventilyator (4) yordamida quvur (5) orqali havo yo’naltirgich (6) ga uzatiladi. Bir dastgoxda to`rtta havo yo’naltirgich bo’ladi. Xar bir havo yo’naltirgichning to’rtta yo’naltiruvchi- taqsimlovchi parrak (4) lari yordamida havo quritish kamerasiga uzatiladi. O’z navbatida quritish kamerasi turi (2) ga kelib tushgan paxta, ham havoni yo’nalishi va ham o`z og’irligi, ya’ni turning qiyaligi 15° hisobiga kamerada xarakatlanib qiyalik (3) ga kelib tushadi. Qiyalik 45° bo’lgani bois paxta quritish kamerasidan o`z og’irligi hisobiga chiqib, paxta tozalash jarayonining keyingi bosqichiga, ya’ni UXK turidagi paxta tozalash agregatlariga uzatiladi.
2.5-rasm. Paxtani havo
favvorasida quritish uskunasini sxemasi 1- ta’minlagich; 2 - to’r (setka); 3 - qiyalik; 4 - markazdan qochma ventilyator; 5 - quvur, 6 - havo yo’naltirgich; 7 - havoni yo’naltiruvchi-taqsimlovchi parrak; 8- kuzatiladigan oyna; 9 - tom.
39
Favvorali quritgichning texnik xarakteristikalari. -Uskunaning gabarit o’lchamlari 8m *
* 5,75
m; -Quritish kamerasining umumiy
xajmi 3 умум м 4 , 19 V = ; -Quritish kamerasining ishchi
yuzasi S ishchi =5,5m 2 ; -Quritilgan paxta bo’yicha solishtirma unumdorlik 8-10 t/soat.
Download 1.52 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|