Namangan Muxandislik Qurilish instituti 17-iat-19 gurux talabasi G`aniyev Alisherning

avtomat deb ataladi. Raqamli avtomat umumiy holda N ta triggyerdan
tashkil topgan. Raqamli avtomat holati N – razryadli ikkilik soʻzdan
iborat boʻlib, uning har bir razryadi mos triggerning chiqish signali
holati bilan belgilanadi. Demak, raqamli avtomat holatini 2N kodli
toʻplaifodalaydi.
Triggerlar – ikkita turgʻun holatli chiqishga ega boʻlgan qurilma
boʻlib, u elementar xotira yacheykasi (bistabil yacheyka) va boshqaruv
sxemasiga ega. Boshqaruv sxemasi bevosita elementar xotira yacheykasi
kirishiga kelib tushayotgan ma’lumotni signallar kombinatsiyasiga
oʻzgartiradi.

Trigger ta’rifiga mos keluvchi raqamli avtomatning

umumlashtirilgan tuzilma sxemasi keltirilgan.
Raqamli avtomat kirishida doim toʻrt guruhga mansub turli signal
ishlaydi: xi – kirish signallari, zi – chiqish signallari, yi, Qi – sxemada
ma’lumot holatini oʻrnatilganligini aks ettiruvchi ikkilamchi
oʻzgaruvchilar. Ikkilamchi oʻzgaruvchilar ketma-ketli sxemalarning
avvalgi holatlari haqidagi ma’lumotni saqlash qobiliyatini aks ettiradi.
Ikkilamchi oʻzgaruvchilarga yi oʻzgaruvchilari va yangi oʻrnatilgan
(oʻzgargan) Qi holatlari oraliqida kechikish hos boʻladi. Shuning
hisobiga sxemada kechikish bloki mavjud.
4. Mantiq jarayonini turli matematik belgilar bilan ifodalashga intilish Arastu asarlaridayoq ko`zga tashlanadi. XVI – XVII asrlarga kelib, mexanika va matematika fani rivojlanishi bilan matematik metodni mantiqqa tatbiq etish imkoniyati kengaya bordi. Nemis faylasufi Leybnits har xil masalalarni yechishga imkon beruvchi mantiqiy matematik metod yaratishga intilib, mantiqni matematiklashtirishga asos soldi. Mantiqiy jarayonni matematik usullar yordamida ifodalash asosan XIX asrlarga kelib rivojlana boshladi.