Namangantumansanoa t kasb hunarkollej I

O’ Z B E K I S T O N R E S P U B L I K A S I


O L I Y V A O’ R T A M A H S U S T A ’L I M I


V A Z I R L I G I


N A M A N G A N V I L O Y A T O’ R T A M A H S U S
K A S B - H U N A R T A’ L I M I M A R K A Z I


N A M A N G A N T U M A N S A N O A T


K A S B – H U N A R K O L L E J I




Bajardi: ___________________


Qabul qildi: ___________________


Mavzu: Internet va unda ishlash xaqida ma’lumot beruvchi taqdimot yaratish


Reja:
I Kirish
II Asosiy qism


1. Mahalliy tarmoq funkciyasi


2. Ikki komp'yuterli tarmoq


3. Ishchi stanciyalar va serverlar


4. Keng mikyosli komp'yuter tarmoqlari
Internet ahborot-kidiruv tizimi
III Hulosa


IV Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish
Ahborot va ahborot tehnologiyalarini

аhamiyati tarakkiyotidagi ahamiyati

Ahborot zhamiyatni rivozhlantiruvchi va uning tarakkiyotiga asos buluvchi muhim vosita hisoblanadi. Shu kabi ahborot insoniyat tarihida eng muhim iktisodiy kursatkichlardan biri bo’lsa, zhamiyatni komp'yuterlashtirish esa iktisodiyotni tarkibiy zhihatdan kayta kurishda asosiy harakatlantiruvchi kuchdir. Zhamiyatni ahborotlashtirish,yangi ahborot tehnologiyalari bilan ta`minlash insonlarning turli-tuman ma`lumotlarga bulgan ehtiyozhini kondirish muhim urin tutadi. Inson ahborot olami ichra yasharkan,vokea-hodisalar va zharayonlarning bir-biriga alokadrligini, o’zaro munosabati va mohiyatini tahlil etish,uz hayotidan kelib chikayotgan murakkab savollarga ilmiy zhavob topish maksadida ko’pdan-ko’p dalil va rakamlarga murozhaat kiladi. Ahborot tufayli nazariya amaliyot bilan birikadi. Amaliyot nazariyasiz, nazariya amaliyotsiz mavzhud ham bulmaydi,rivozhlanmaydi ham.

Savodlarimizning asosiy maksadi informatika vositalarining ahamiyati to’?risida fikr yuritish emas, balki zhamiyatning ahborotga bulgan ehtiyozhini kondirishdagi usul va vositalar to’?risida tushunchaga ega bulishdir.
Mazkur ehtiyozh doim mavzhud bulaveradi va biror-bir ahborotli muhit doirasida kondiriladi.
"Ahborotli muhit" tushunchasi hozirgi kunda informatika masalalarini urganishda muhim urin egallaydi. Insoniyatni urab turgan muhit uz hislatlariga kura turlicha - tabiiy, siyosiy, izhtimoiy, milliy, oilaviy va ruhiy bulishi mumkin. Anikrogi, bular har birimiz yashaydigan bir butun muhitning turli "tekislik"laridir. Mazkur "tekislik"larning markazida ahborotli muhit turadi va ular barcha ahborotli odimlarni boshkaradi; vokelikning moddiy ahborotli muhitni boshkarish vositalari - energetik tomonlarini tuldiradi, rivozhlantiradi va bunda u turli izhtimoiy faktorlar bilan chambarchas boglik buladi.
Ahborotli muhitning tabiatini tushunishda ahborotning bilimga aylanishi urganish katta ahamiyatga ega. Bir karashda bular bir hildek tuyuladi,ammo ularning munosabatini chukurrok urganishda ahborotda bilimning kommunikativ "boshka vositalar urtasidagi bogliklik" hususiyati borligini kuramiz.
Jamiyatda odamlar urtasidagi aloka faktori, bilimlar urtasidagi "ko’prik" - bu ahborotdir. Demak, bilimni "uzim uchun" ahborotga aylantirish (va aksincha) mehanizmi ahborotli muhitni vuzhudga keltirishda alohida urin egallaydi.
Kadimda ahborotli muhit zhuda kashshok bulib, u tor doiradagi eng kerak va chekli ma`lumotlar mazhmuasidan iborat edi, bu hol odamlar orasidagi bogliklik doirasini ming yillab chegaralab keldi va odamning zhamiyat ahborotli muhitidagi hissasini kamaytirib yubordi.
Bugungi kunda izhtimoiy turli kurinishdagi ahborotlar mazhmuasi keng va rivozhlangan bulib, uning zhamiyatda tutgan urni bekiyosdir.
Ohirgi davrda ahborotli muhitda katta uzgarishlar bulib bormokda. Ana shu uzgarishlar kogozsiz tehnologiya zaruratini keltirib chikaradi. Bu esa uz navbatida, EHMning yanada keng rivozhlanishiga sabab buldi.
Ahborotli muhitning kelazhakda,inson hayotidagi urni va ahamiyati bugungi holatidan ancha yukori bulishi uchun bazharilishi lozim bulgan vazifalar kulamini kengaytirish talab etiladi. Ana shu vazifalar mazhmuini "Informatizaciya" (ahborotlashtirish) deb atashga kelishib olingan. Buning ma`nosi izhtimoiy faoliyatni zamonaviy EHM va ahborotli tizim asosida kayta kurish, rivozhlantirish va samaradorligini oshirishdan iborat.
Agar komp'yuterlashtirish tehnik muammolarni uz ichiga olsa, ahborotlashtirish kompleks zharayon bulib, u zhamiyat hayotining barcha zhabhalarini kamrab oladi va komp'yuterlar uning tehnik asosinigina tash?il etadi, holos.
Respublikamizda ahborotlashtirish keng yulga kuyilishi bilan,undagi har bir fukaro kerakli ahborotni kerakli paytda, kerakli mikdorda,kerakli sifatda olish imkoniyatlari ochilmokda. Respublikamizdagi viloyatlar, shaharlar, tumanlarga karashli korhonalar, tash?ilotlar va muassasalar zamonaviy komp'yuter tehnikalari bilan zhihozlanib,ular mahsus qurilmalar (telefon tarmoqi , modem va boshkalar) yordamida ahborotlarni uzatish va kabul kilish imkoniyatiga ega bulmokdalar.
Insonning iktisodiy, ekologik, siyosiy va boshka sohalarda fikrlash doirasining kengayishi ahborotli muhitning sifat va mikdor zhihatdan uzgarib, yangi hususiyatga ega bulgan ahborotli muhitning kelib chikishiga sabab bulmokda. Demak, ahborotlashtirish vaktinchalik tadbir emas, u rivozhlanishning zarur vositasidir va ahborotli muhitning hozirgi rivozhlanish darazhasidagi holatini informatikasiz kullab bulmaydi.
Ahborotlarni tez, sifatli yigish, saklash, kayta ishlash va uzatish kabi vazifalarni bazharishda hisoblash tehnikasinig hizmati bekiyos ekanligiga ishonch hosil kilinmokda.
Respublikamiz mustakilligi va uning zhahon hamzhamiyatidagi obrusi ortib borayotganligi va shu tufayli, ahborotlarni nafakat davlatimiz ichida, balki dunyodagi boshka davlatlar bilan almashinuvi masalasining izhobiy hal etilishi, bu ahborotlar Respublikamizning iktisodiy va izhtimoiy ahvolini yuksaltirishga karatilganligidir.
Bugungi kunda butun zhahonda bu borada katta ishlar amalga oshirilmokda. Aloka sohasida ham ahborot tehnologiyalari yangi pogonaga kutarilmokda.
Bu urinda elektron pochta alohida ahamiyatga ega. U o’zaro boglangan komp'yuterlar tarmoqi yordamida matbuot habarlari (matn, rasm, chizma) va hatto tovushli ahborotni foydalanuvchiga etkazish uchun hizmat kiladi. Shuningdek u istalgan vaktda kerakli ma`lumotni izlash va undan foydalanish imkonini beradi.
Uzok masofadan televizion tasvirlarni kabul kilish, uzatish yoki dunyodagi barcha davlatlar bilan telefon alokasini amalga oshirish uchun hizmat kiladigan Er sun`iy yuldoshlarining ishlari ham komp'yuter va mahsus dasturga asoslanganligi sir emas.

Yangi ukuv fani bulgan "Ahborot tehnologiyalari" fanida ahborotlar, ularning hossalari, ahborot tizimlari va vazifalari,ahborotlarni kayta ishlash, ahborotlarning amaliy ahamiyati va boshka kator fanlar bilan bevosita boglik.

"Ahborot tehnologiyalari" iborasidagi "tehnologiya" suzi lotincha "thexnos"-san`at, hunar, soha va "Logos"-fan degan ma`noni bildiradi. Ya`ni tehnologiya-biror vazifani bazharishda uning turli hil usullari kurinishini bildiradi.
Ahborot tehnologiyalari ahborotlarni yigish,saklash, uzatish, kayta ishlash usul va hosilalari mazhmuidir.
Ahborot tehnologiyasining vuzhudga kelishi va rivozhlanishini belgilovchi ichki va tashqi omillar mavzhud bulib, ularni kuyidagicha tavsiflash mumkin:
Ichki omillar-bu ahborotlarning paydo bulishi (yaratilishi), ularini zhamlash, uzatish, saklash va h.k.
Tashqi omillar-bu ahborot tehnalogiyasining tehnika-uskunaviy vositalari orqali ahborotlar bilan turli vazifalarni amalga oshirishni bildiradi
Ahborot tehnologiyasining mazmunini kuyidagi oddiy bir misol bilan tushuntirishga harakat kilamiz. Siz biror ma`lumot hakida boshka bir viloyat (respublika, kita`)da yashovchi urtogingiz bilan fikr almokchisiz, deylik. Buni turli yullar orqali amalga oshirishingiz mumkin. Siz urtogingizga uz fikringizni (uz navbatida,urtogingiz ham sizga zhavoban) kuyidagi usullar orqali etkazishingiz mumkin.
1) aloka bo’limi orqali (yozma ravishda):
2) telefon tarmoqlari orqali (ogzaki):
3) zamonvaiy telekammunikaciya vositalari or?ali .
Hayotiy tazhriba shuni kursatadiki, bu usullardan foydalanish natizhalari turlicha buladi va natizhalarga karab, kaysi usuldan foydalanishni uzingiz belgilab olasiz.
Bozor iktisodiyoti sharoitida, albatta, biror yumushni bazharishdan oldin uni amalga oshirish uchun ketadigan mablaglarni chamalab kurishingiz lozim, aks holda uni amalga oshira olmasligingiz mumkin. Albatta yuoridagi kursatilgan usullardan foydalanish uzatilaetgan ahborot mazmuni va mohiyatiga boglik.
Pirovardida,uzingiz uchun iktisodiy zhihatdan eng arzon (hech bulmaganda arzonrogi) va sifati yukori bulgan usulni belgilab olasiz.
Ahborotni uzatish usullariga kelsak 1 va 2 bandda kursatilgan usullar bilan yoshligingizdayok tanishib olgansiz va undan foydalanishni yahshi bilasiz. Zamonaviy telekommunikaciya vositalaridan foydalanish esa ular bilan mulokot kunikma va malakalariga boglik. Shuning uchun, dastlab zamonaviy telekommunikaciya vositalarining uzi nimaligini bilib olishingiz kerak.
Zamonaviy telekommunikaciya vositalari imkoniyatlari zhuda keng tizim bulib,unga "Informatika va hisoblash tehnikasi asoslari" fanidan ma`lum bulgan

komp'yuter, mul'timedia vositalari, komp'yuter tarmoqlari, internet, intranet kabi tushunchalardan tashkari kator yangi tushunchalar ham kiradi. Bularga ahborot tizimlari,ahborot tizimlarini boshkarish, ahborotlarni uzatish tizimlari, ma`lumotlar ombori, ma`lumotlar omborini boshkarish tizimi, bilimlar ombori kabilar kiradi.

XX asrning 90 yillaridan boshlab ahborotlashtirish sohasi keskin rivozhlanib ketdi. Bizning asrimiz, ya`ni XXI asrni ahborotlashtirish nima va uning vazifalariga nimalar kiradi, uning asosiy hususiyatlari ?anday,degan savollar hozirgi zamon zhamiyatdagi har bir fukaroni kiziktirishi tabiiy. Chunki inson faoliyatini ahborotsiz tasavvur kilish kiyin.
Hozirgi kunda har bir tash?ilot, ukuv muassasasi,firma va ishlab chikarishning barcha sohalarida rahbar va hodimlar faoliyatining samaradorligini oshirish maksadida boshkaruv zharayonlarini ma`lum darazhada avtomatlashtirishga oid muammolarni echish bilan shugullanadi. Bunda ular mahsus firmalarning mutahassislari bilan uchrashadi, ularning faoliyati bilan yakindan tanishadi, ular ishlab chikaradigan mahsulotlarni kuradi va pirovardida uzida avtomatlashtirish uchun kerak buladigan tehnik zhihozlarni harid kiladi. Albatta, tash?ilotlarga urnatilgan avtomatlashtirish zhihozlari yildan-yilga yangilanib, tehnik zhihatdan takomillashtirib boriladi.
Mazkur diplom ishi urta mahsus kasb - hunar kollzhlari va akademik licey talabalari uchun muzhallangan bulib, talabalarda komp'yuterdan foydalash, mutahas-sisligi doirasida huzhzhatlar yaratish. Elektron pochta hamda Internet dan foydalanish kunikmalarini hosil kilishga muzhallangan.

ASOSIY QISM