Наммпи “Иқтисодиёт” кафедраси доценти Р

 

---

19 
1-jadval. 
Dunyo aholisi tarkibida 65 va undan katta yoshdagilarning soni
1
. 
 
Mamlakatlar 
Aholining umumiy 
soni, mln. kishi 
65 va undan katta 
yoshdagilar ulushi 
2004 
2015 
(prognoz) 
2004 
2015 
(progno
z) 
Jami 
6389,0 
7219,0 
7,3 
8,4 
Rivojlanayotgan 
mamlakatlar 
5093,0 
5885,0 
5,4 
6,5 
Xitoy 
1308,0 
1393,0 
7,5 
9,6 
Xindiston 
1087,0 
1260,0 
5,2 
6,2 
Rossiya 
143,9 
136,7 
13,6 
13,3 
MDH mamlakatlari 
1164,0 
1233,0 
13,6 
16,1 
Yaponiya 
127,9 
128,0 
19,2 
26,0 
AQSh 
295,4 
325,7 
12,3 
14,1 
Dunyo aholisi tarkibida 2004-2015 (prognoz) yillarda 65 va 65 yoshdan katta 
yoshdagilarning sonini ko‘rib chiqadigan bo‘lsak kuyidagilar aniqlanadi
(1-jadval). Jami 65 va undan katta yoshdagilar ulushi 2015 yilga kelib 8,4 
foizga etib keladi va bu ko‘rsatkich 2004 yilga nisbatan 1,1 foizga o‘sib boradi.
Eng yuqori ko‘rsatkich Yaponiyada – 26,0 foiz, IXTT mamlakatlarda – 16,1
foiz, AQShda – 14,1 foiz va Xitoyda – 9,6 foiz kutilmoqda. Rossiyada esa bu 
ko‘rsatkich 13,6 foizdan 13,3 foizga kamayib boradi. 
O‘zbekistonda faol ijtimoiy siyosatni amalga oshirish yangicha amaliy va 
samarali shakllarni qo‘llashni talab etadi Mamlakatimizda jamg‘arib boriladigan 
pensiya tizimining tashkil etilishi jamiyatda ijtimoiy adolatni ta’minlash, 
qarilikni himoyalash, siyosiy, ijtimoiy barqarorlikni vujudga keltirish va 
kelgusida fuqaroning moddiy ta’minotini ko‘paytirishning asosiy shart-
sharoitlaridan biridir, degan xulosani keltirish mumkin.
Dunyo aholisining soni, yillik o‘sishi va aholi tarkibida 15-64 
yoshdagilarning ulushini quyidagi jadval orqali ko‘rib chiqish mumkin.
Berilgan jadvaldan ko‘rinadiki, 2010 -2015 yillarda barcha davlatlarda 
1
Development Human Report 2012. http://hdr.undp.org 

---

20 
aholining o‘rtacha yillik o‘sishi 2010-2015 yillarda 1,1 foizga teng bo‘ladi. 
O‘zbekistonda bu ko‘rsatkich 1,2 foiz kutilmoqda, ammo bu ko‘rsatkich 
1990-1995 yillarda 2,2 foizga etgan(2.-jadval). Aholi tarkibida 15-64 
yoshdagilar ulushi jami barcha mamlakatlarda 65,4 foizdan 1990 yilda 54,0 
foizga 2015 yilda kamayishi kutilmoqda. O‘zbekistonda bu ko‘rsatkich 1990 
yildagi 81,5 foizdan 2015 yilda 49,3 foizga pasayishi kutilmoqda.