Nanotolalar reja

NANOTOLALAR

REJA:

1. 
   Nanotexnologiya sohasiga kirish
   
2. 
   Nanotolali naychali tranzistorlar
   
3. 
   Nanotolani stvolu
   

Yaponiyalik Noryo Taniguti 1974 yilda alohida atomlar bilan manipulyasiya aniqlanishini kashf qilish yordamida yangi ob'ekt va materiallarning joylashish jarayonini tahlili uchun «Nanotexnologiya» terminini taklif qildi. Nanometr – metrning milliarddan bir qismidir. Atomning o'lchami bir necha nanometrdir. Barcha oldingi ilmiy – texnikaviy revolyusiyalar shunga olib keldiki, inson barcha ongli ravishda bilgan holda tabiat yaratgan mexanizm va materiallarni nusxalab o'rgandi. Nanotexnologiya sohasiga kirish esa, umuman boshqa ishdir. Inson birinchi marta tabiatda noma'lum va o'rganib bo'lmaydigan yangi materiani yaratdi. Daliliy ravishda fan o'z – o'zidan tashkillanish va o'z – o'zini boshqarishga asoslangan tirik materiyani yaratish prinsipini modellashtirishga yaqinlashdi. Avvalambor o'zlashtirilgan kvant nuqtalari yordamida strukturalarni yaratish metodi bu esa o'z – o'zidan tashkillanishdir. Bionik asbob – uskunalarni (priborlarni) yaratilishi – sivilizasiyaning tubdan o'zgarishiga sabab bo'ldi. Hozircha nano – texnologiya tushunchasi uchun to'liq yakunlaydigan ma'lumotlar etarli emas, ammo hozirgi mikro – texnologiyaning analogiyasi nano – texnologiya bu shunday texnologiyaki nanometr tartibi kattaligicha hisoblanadi. Bu shunday kattalikki juda ham kichik atom o'lchami bilan va ko'rinma yorug'lik nuri to'lqin uzunligidan yuz marotoba kichik kattalikdir. Shuning uchun «mikro»dan «nano»ga o'tish, bu hozirgi vaktda sonli emas, sifatli o'tish bo'lib, moddalarning monipulyasiyasidan bu alohida atomlarni monipulyasiyasiga sakrashdir.

Birinchi nomlanish pristavkalar 1793-1795 yillarda Fransiya bo'ylab o'lchovni metr sistemasi kiritilgan edi. Qisqa o'lchovlar uchun grekcha tildan, yiriklari uchun lotincha so'zdan olingan. O'sha yillar quyidagi pristavka kilo – (grekchadan olingan bo'lib, chilioi – 1000 degandir), gekto – (grekcha hekaton – yuz (100) deka – (grekcha bo'lib deka –o'n), desi – (lotincha desem –o'n), santi – (lotincha centum–yuz), milli – (lotincha mille –ming). Oxirgi yillarda karrali va yirik birliklar soni ortdi; ayrimlarning nomlanishi boshqa tillarda ham olindi. Quyidagi qo'shichalar paydo bo'ldi: mega...
(grekchadan so'z bo'lib megas–katta), giga… (grekcha bo'lib gigas, gigantos – yirik), tera…(grekcha bo'lib teras, teratos–yirik, mo'jizaviy), mikro... (grekcha mikros –kichik kichkina), nano… (grekcha bo'lib nanos –karlik, mitti), piko… (italyancha bo'lib pikolo– katta bo'lmagan mayda), femto... (danyacha bo'lib femten –o'n besh), ammo… (danyacha bo'lib atten –o'n sakkiz). Oxirgi ikkita qo'shimcha nemma... va eksa... 1975 yilda qabul qilingan edi: “nema”… (grekcha so'z bo'lib. Peta –besh, bu bo'yicha besh razryadga mos keladi), “eksa”…(grekcha bo'lib. Hex–olti bu bo'yicha oltinchi razryadga mos keladi). Zepto-(zepto) – ni belgilaydigan metrik qo'shimchadir. Yokto(yokto) – u ni belgilaydigan metrik qo'shimchadir. Buni ko'rgazmali quyidagi tablisada berilishi mumkin:

Qo'shimcha	Qo'shimchalarni belgilanishi		Ko'paytmasi		Ko'paytmasini nomlanishi
	ruscha	xalqaro
eksa	Э	Е		10^18=1000000000000000000		kvintillion
peta	П	Р		10^15=1000000000000000		kvadrillion
tera	т	Т		10^12=1000000000000		trillion
giga	г	G		10^9=1000000000		milliard
mega	м	М		10^6=1000000		million
kilo	к	к		10^3=1000		ming
gekto	г	h		10^2=100		Yuz
deka	Да	da		10^1=10		O'n