Nanotolalar reja

-	-	-		10^0=1
Birlik
desi	Д	d		10^-1=0,1		O'ndan bir
santi	с	с		10^-2=0,01		Yuzdan bir
milli	м	m		10^-3=0,001		Mingdan bir
mikro	мк	m		10^-6=0,000001		Milliondan bir
nano	н	n		10^-9=0,000000001		Milliarddan bir
piko	п	P		10^-12=0,000000000001		Trilliondan bir
femto	ф	f		10^-15=0,000000000000001		Kvadrilliondan bir
atto	а	a		10^-18=0,000000000000000001		Kvintilliondan bir

Xatto hozir bizning ixtiyorimizga alohida atomlar bilan monipulyasiya qilish mabasiga ega bo'lsakda, ammo «to'g'ridan to'g'riga» amaliy biror narsani y ig'ish kerakligida: Vaholanki faqat atomlar soni tufayli «montaj» qilishga to'g'ri keladi. Ammo bir necha molekulardan oddiygina mexanizmlarni yaratish, qaysiki boshqarish signallaridan tashqi (akustik, elektromagnitli va boshqalar) holatiga asoslanib boshqa molekulalar bilan monipulasiya qila oladigan va o'ziga mos moslamalarni yoki ancha murakkab mexanizmlarni yaratish imkoniyatiga ega bo'lgan mavjud texnologiya etarlicha tayyorlandi.
Nanotolali naychali tranzistorlar
UNT yordamida ananaviy dala tranzistorlarni ishlashiga ya'ni harakat ta'sir prinsipi bo'yicha to'lig'icha ekvivalent bo'lgan tranzistorlarini yaratish mumkin. Faqat bunda farq qiladigan tomoni zaryadlarni tashuvchi o'tkazuvchi kanallar uglerod nanotola hisoblanadi. Bunday tranzistorlarni oddiy sxemasini tasvirlanishi quyidagi rasmda berilgan. Olimlarni aytishicha, nanotolala 1TGs chastotada ishlashi mumkin, bu
hozirgi zamon kompterlarining tezligidan 100
barobar tezroqdir. Hozirgi vaqtda allaqachon 30 GGs chastotagacha ishlaydigan nanotola asosida shunday moslama yaratildiki, eng yaxshi zamonaviy prosessor taktli chastotasidan bir tartibda ko'proq. Bu elektronlarning pan otrubkasida yuqori harakatchanligi hisobida (kremneyda bu parametr 1400 sm2/V – s ni tashkil etsa, nanotola esa 100 000 sm u V-s ga yaqin) amalga oshadi. Ikkinchidan nazariy chegarasini miniatyurizasiyasi uchun kremniy elementida 12 nm tashkil etadi.UNT uchun bunday chegara yo'q, uning asosida elementlarning o'lchami molekula o'lchamiga etishi mumkin. Allaqachon UNT o'lchami 18X1 nm li tranzistorlar yaratilgan bo'lib, ularni tayyorlashni optimal texnologiyasiga qaramay, ko'p ishlash parametrlari bo'yicha, o'lchami bo'yicha katta bo'lgan kremney tranzistoridan ustunroq ishlaydi. Hali bu miniatyurizasiya chegara emas. Uchinchidan, UNT asosida yaratilgan tranzistorlar ishlab chiqarish jarayoni kremneyli elementlarni ishlab chiqarishdan deyarli ancha oddiydir. Bu imkoniyatni NEC kompaniyasi ishlab chiqarayotgan uglerod nanotoladan tarkib topgan tranzistorlarni kraskalash – texnologiyasini amalga oshirdi. Hozirgi momentda tranzistorlarni qoliplash elektrodlarni, izolasiya qatlamini va UNT li kanatlarini qo'shgan xolda yaratish imkoniyati paydo bo'ldi. Shubxasiz yaratilayotgan texnologiyani ustunligi atrof muhitdan kelayotgan zararli moddalarni keskin sonini keskin kamayishi masalan, uglekisliyingizni 90% ga kamayishi misol bo'la oladi. Bundan tashqari V–simon (obraznx) nanotola naychani sintezi bo'lishi mumkinmi, qaysiki ular xech qanday qo'shimcha elementlarsiz o'zidan o'zi tranzistor funksiyasini bajarishi mumkin. PEM – fotosurati va o'xshash tranzistorlar sxemasi 3-rasmda keltirilgan.
B unday strukturani yaratish uchun tayyor UNTning nano zarrachasiga katalik (katalicheski) aktiv titan qoplanadi. Bunda allaqachon shakllangan tola (naycha) (trubka) sirtiga qoplangan titan ikkinchi tarmoq «vetvi» o'sish nuqtasi vazifasini ya'ni rolini bajaradi. Nanotolani «stvolu» giga kuchlanish berganda elektronlarni oqishi bir tarmoqdan boshqasiga o'tishi to'xtaydi. Qachonki nanotranzistorning
«o'zagining» «stvola» no'linchi potensiali tiklanish bilan, «tarmoq» orqali tokni oqishi tiklanadi. Shunday qilib shunga o'xshash struktura kundalik ishlatilayotgan tranzistoriga analogik o'xshash holatda ishlaydi. Shuning uchun nanotolani kurtak otgan (tarqalgan) tarmog'idan kompyuterlar uchun ChIP yaratish mumkin. ular yuqori kompaktliligi va yuqori katta tezlikda ishlashi bilan farq qiladi. Kelajakda ham shunday bo'lishi mumkinmi, biz hisoblash va телекоммуникация texnologiyasi soxasini eng muxim va keng tarmoqli zamonaviy texnik revolyusiyasini bo'sag'asida turibmiz.

Аdabiyotlar
1. I.V. Savelev. Umumiy fizika kursi. T. «O’qituvchi» 1-3 tomlar. 2. D.V. Sivuxin. Obshiy kurs fiziki. M.«Nauka»1977–1990 g.
3. Kalashnikov S.G. Elektr. Toshkent «O’qituvchi» 5. Axmadjonov O.I.Fizika kursi1-3 tom.«O’qituvchi»1988-89y.
6. Safarov A.S. Umumiy fizika kursi. «O’qituvchi» 1992 y. 7. Grabovskiy R.I. Fizika kursi.Toshkent «O’qituvchi»1973y.

8. 
   Ismoilov M., Habibullaev P., Xaliulin M. Fizika kursi
   
9. 
   A.B. Sa‘dullaev Fizika fanidan ma‘ruzalar matni 1-qism. Qarshi 2005 y.