Narx haqida umumiy tushuncha Narx va qiymatning turlari va asosiy funksiyalari 9

XULOSA

Xulosa qilib aytganda narx qandaydir tovar yoki xizmat uchun taklif etilayotgan, so‘ralayotgan yoki to‘langan pul summasi. Sotuv narxi, u ochiq e’lon qilingan yoki sir saqlanganligidan qat’iy nazar, sodir bo‘lgan fakt hisoblanadi. Aniq xaridorlar va sotuvchilarning moliyaviy imkoniyatlari, motivlari yoki alohida manfaatlaridan kelib chiqib, tovar yoki xizmatga to‘langan narx tovar yoki xizmatning qiymatiga mos kelmasligi mumkin. Shunga qaramay, narx odatda ushbu tovarlar yoki xizmatlarga mazkur xaridor va/yoki sotuvchi tomonidan muayyan vaziyatlarda o‘rnatiladigan nisbiy qiymat indikatoridir.
Qiymat — bu sotib olish mumkin bo‘lgan tovarlar yoki xizmatlar xaridorlari va sotuvchilari kelishib olishlari ehtimoli yuqori bo‘lgan narxga tegishli iqtisodiy tushuncha. Qiymat bu fakt emas, balki aniq vaqtda aniq tovarlar va xizmatlarning tanlangan qiymat talqiniga muvofiq ehtimol qilinadigan va hisoblab chiqiladigan kattalik. Qiymatning iqtisodiy tushunchasi baholash sanasida ushbu tovarlar egasi bo‘lgan yoki ushbu xizmatlarning foydalanuvchilari oladigan foydaga bozorning qarashini aks ettiradi.
Qiymat baholarini tushunish va qo‘llash uchun qiymatning turi va talqinini aniq ko‘rsatish, shuningdek ularning baholash bo‘yicha topshiriqqa muvofiqligini ta’minlash zarur. Qiymat talqinining o‘zgarishi turli mulk obyektlari uchun qayd qilib qo‘yiladigan qiymat miqdoriga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Qiymat tushunchasi qandaydir bitim bilan bog‘liq pul summasini nazarda tutadi. Shunga qaramay, baholanayotgan mulkning sotilishi, uning baholash sanasida bozor qiymati ta’rifida mujassam shartlarga amal qilgan holda sotilishi mumkin bo‘lgan narxini belgilash uchun zaruriy shart bo‘lmaydi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI

I. Normativ-huquqiy hujjatlar:

1. 
   O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi: - T.: “O’zbekiston” nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2014y. -40b.
   
2. 
   O’zbekiston Respublikasi Soliq Kodeksi: Rasmiy nashr- O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi - T.: “Adolat”, 2008 y. -692 B
   
3. 
   O’zbekiston Respublikasining “Byudjet kodeksi”. T.: “O’zbekiston”
   

2013. 
      yil 1 yanvar.
      

4. 
   O’zbekiston Respublikasining “O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki to’g’risida”gi qonun, T.: “O’zbekiston”, 1995.
   
5. 
   O’zbekiston Respublikasining “Banklar va bank faoliyati to’g’risida”gi qonun, T.: “O’zbekiston”, 1996.
   
6. 
   O’zbekiston Respublikasining “Valyutani tartibga solish to’g’risida”gi qonuni T.: “O’zbekiston” 2003.
   
7. 
   O’zbekiston Respublikasi Prezidentining "2011-2015 yillarda respublika moliya-bank tizimini yanada isloh qilish va barqarorligini oshirish hamda yuqori xalqaro reyting ko’rsatkichlariga erishishning ustuvor yo’nalishlari to’g’risida"gi PQ-1438-son Qarori. 26.11.2010 y
   
8. 
   O’zbekiston Respublikasi Prezidentining "Bank tizimining moliyaviy barkarorligini yanada oshirish va investitsiyaviy faolligini kuchaytirish chora-tadbirlari to’grisida"gi PQ -1317-son Qarori. 06.04.2010 y.
   
9. 
   O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Tijorat banklari depozitlariga axoli va xo’jalik sub’ektlari bo’sh pul mablaglarini jalb etishni yanada ragbatlantirish ko’shimcha chora-tadbirlari to’grisida”ra Qarori. PQ-1090- son 06.04.2009 y.
   

10.O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Banklarning kapitallashuvini yanada oshirish va iqtisodiyotni modernizatsiyalashdagi investitsiya jarayonlarida ularning ishtirokini faollashtirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi Qarori. №PQ-67012.07.2007 y.

11. 
    O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Bank tizimini yanada rivojlantirish va bo’sh pul mablag’larini bank aylanmasiga jalb etish chora- tadbirlari to’g’risida”gi Qarori PQ-726. 07.11.2007 y.
    

12.O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Tijorat banklarining kichik tadbirkorlikni rivojlantirishda qatnashishini rag’batlantirishga doir qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida” 2000 yil 19 maydagi 195-son qaroriga o’zgartirish va qo’shimchalar kiritish haqida” Vazirlar Mahkamasining 2011 yil 19 martdagi 79-sonli Qarori.
67
13.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasining

2013. 
      yilgi asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari prognozi va Davlat byudjeti parametrlari to‘g‘risida”gi PQ-№2270-sonli Qarori 2014 yil 4 dekabr.
      

14.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasining

2014. 
      yilgi asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari prognozi va Davlat byudjeti parametrlari to‘g‘risida”gi PQ-№2099-sonli Qarori 2013 yil 25 dekabr.
      

15.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasining

2012. 
      yilgi asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari prognozi va Davlat byudjeti parametrlari to‘g‘risida”gi PQ-№1887-sonli Qarori 2012 yil 25 dekabr.
      

16.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasining 2012 yilgi asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari prognozi va Davlat byudjeti parametrlari to‘g‘risida”gi PQ-№1675-sonli qarori 2011 yil 30 dekabr.
17.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasining 2011 yilgi asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari prognozi va Davlat byudjeti parametrlari to‘g‘risida”gi PQ-№1449-sonli qarori 2010 yil 24 dekabr.
18.O’zbekiston Respublikasining 2012 yil 25 dekabrdagi “O’zbekiston Respublikasining Soliq kodeksiga o’zgartish va qo’shimchalar kiritish to’g’risida”gi O’zR-343-sonli Qonuni.

19. 
    O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010 yil 8 yanvardagi “Respublika soliq organlari tizimini yanada modernizatsiya qilish chora-tadbirlari to’g’risida”gi PQ-1257 sonli Qarori.
    

2. 
   O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning asarlari va ma’ruzalari
   

19. 
    Karimov I.A. Mamlakatimizni modernizatsiya qilish va yangilashni izchil davom ettirish - davr talabi // Halq so’zi, 2009 yil 14 fevral.
    
20. 
    Karimov I.A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari / - T.: “O’zbekiston” NMIU, 2009. -B. 56
    
21. 
    Karimov I.A. Bank tizimi, pul muomalasi, kredit, investitsiya va moliyaviy barqarorlik to’g’risida. -T.: “O’zbekiston” NMIU, 2005.-B. 528.
    
22. 
    Karimov I.A. Bizning bosh maqsadimiz - jamiyatni demokrat-lashtirish va yangilash, mamlakatni modernizatsiya va isloh etishdir. -Toshkent.: “O’zbekiston” NMIU, 2005. - B. 96.
    
23. 
    Karimov I.A. O’zbekistonning 16 yillik mustaqil taraqqiyot yo’li. - Toshkent.: “O’zbekiston” NMIU, 2007. -B. 48.
    
24. 
    Karimov I.A. Inson manfaatlari ustuvorligini ta’minlash-barcha islohot va o’zgarishlarimizning bosh maqsadidir. - Toshkent: “O’zbekiston” NMIU,
    

2008. 
      - B. 64.
      

19. 
    Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat - engilmas kuch. -T.: «Ma’naviyat», 2008.
    
20. 
    Karimov I.A. O’zbekiston XXI asrga intilmoqda. —Toshkent.: “O’zbekiston” NMIU, 2000 - B. 352.
    
21. 
    Karimov I.A. 2015 yilda iqtisodiyotimizda tub tarkibiy o’zgarishlarni amalga oshirish, modernizatsiya va diversifikatsiya jarayonlarini izchil davom ettirish hisobidan xususiy mulk va xususiy tadbirkorlikka keng yo’l ochib berish - ustuvor vazifamizdir. 2014 yilda mamlakatimizni ijtimoiy- iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2015 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma’ruzasi. “Xalq so’zi” gazetasi 17.01.2015 yil
    
22. 
    Karimov I.A. “2014 yil yuqori o’sish sur’atlari bilan rivojlanish, barcha mavjud imkoniyatlarni safarbar etish, o’zini oqlagan islohotlar strategiyasini izchil davom ettirish yili bo’ladi” 2013 yilda mamlakatimizni ijtimoiy- iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2014 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma’ruzasi. 18.01.2014. www.uza.uz.
    
23. 
    Karimov I.A. “Bosh maqsadimiz-keng ko’lamli islohotlar va modernizatsiya yo’lini qat’iyat bilan davom ettirish” 2012 yilda mamlakatimizni ijtimoiy- iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2013 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma’ruzasi.
    
24. 
    Karimov I.A. “2012-yil vatanimiz taraqqiyotini yangi bosqichga ko’taradigan yil bo’ladi” 2011 yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2012 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma’ruzasi.
    
25. 
    Karimov I.A. “Barcha reja va dasturlarimiz Vatanimiz taraqqiyotini yuksaltirish, xalqimiz farovonligini oshirishga xizmat qiladi” 2010 yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlan-tirish yakunlari va 2011 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma’ruzasi.
    
26. 
    Karimov I.A. Asosiy vazifamiz - Vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz farovonligini yanada yuksaltirishdir. - T.: “O’zbekiston” NMIU, 2010. -80 b.
    

34.Shoxa’zamiy Sh.Sh. Osnovi finansovogo injiniringa.-T.: Iqtisod-moliya, 2005.-264 s., 35-c.
35.Shoxa’zamiy Sh.Sh. Kachestvo industrii rinkov: finansovogo i tsennix bumag.-T.: TFI, 2004.-138 s

36. 
    Vahobov A., Jumaev N., Burxanov U. Xalqaro moliya munosabatlari. -T.: Sharq, 2003. -400 b.
    
37. 
    Abdullaeva Sh.Z. Bank ishi. Darslik. - T.:Iqtisod-moliya, 2010.
    
38. 
    Abdullaeva Sh.Z. Pul, kredit va banklar. Darslik. T.: Moliya., 2009 y.
    
39. 
    Babicheva YU.A. i dr. «Bankovskoe delo» Moskva «Ekonomika» 1994y.
    
40. 
    Balabanov A.I., Borovkova Vik. Banki i bankovskoe delo: uchebnik. 2-e izd. -SPb.: Piter, 2007.-448s.
    
41. 
    Bankovskie opera^i: ucheb. posob. dlya sredn. Prof. Obrazovaniya / pod red. YU.I. Korobova. - M.: Magistr, 2007. - 446 s.
    
42. 
    Bankovskie opera^i: uchebnoe posobie / kol. avtorov ; pod red. O.I. Lavrushina. - M.: KNORUS, 2007. - 384 s.
    
43. 
    Bankovskie operaцii: uchebnoe posobie / kol. avtorov; pod.red. O.I. Lavrushina. - M.: KNORUS, 2007. - 384 s. 2 ekz
    
44. 
    Bankovskoe delo: Ucheb. / Pod red. G. Beloglazavoy, L. Kroliveцkoy SPb: Piter, 2008. - 400s.
    
45. 
    Bankovskoe delo: Ekspress - kurs: Ucheb. posob. / Pod red O.I. Lavrushina M.: Knorus , 2008 -352s. Burlak G.N., O.I.Kuzne^va «Texnika valyutnbix opera^y». - M.: «YUNITI» 2004.
    
46. 
    Ermakov. S.L. Osnovq organiza^y deyatelbnosti kommercheskogo banka. Uchebnik. - M.: KNORUS, 2009 - 656s. 2 ekz.
    
47. 
    Jarkovskaya. E.P. Bankovskoe delo:Ucheb.-M:«OMEGA -L»,2008 - 476 s.
    
48. 
    Kraliveцkaya L.N. Bankovskoe delo: kreditnaya deyatelbnostb kommercheskix bankov: ucheb. pos. - M.: KNORUS, 2008. - 280 s.
    
49. 
    Kulikov A.G. Denbgi, Kredit, banki: uchebnik. - M.: KNORUS, 2009. - 656 s.
    
50. 
    Lavrushin O.I. Bankovskoe delo. Uchebnoe posobie. - M.: KNORUS, 2009.
    

• 
  352 str.
  

36. 
    Lavrushin O.I., Bankovskiy menedjment. Uchebnik. - M.: KNORUS, 2010.
    

• 
  560 str.
  

36. 
    Lavrushin O.I. i dr. Denbgi, kredit, banki. Uchebnik. - M.: KNORUS, 2010. -560 str.
    

36. 
    Lavrushin O.I., Afanaseva O.N., Kornienko S.L. Bankovskoe delo: sovremennaya sistema kreditovaniya. Uchebnoe posobie. - M.: KNORUS,
    

2008. 
      - 264 str.
      

36. 
    Merkulova I.V., Lukyanova A.YU. Denbgi, kredit, banki. Uchebnoe posobie. - M.: KNORUS, 2010. - 352 str.
    
37. 
    Rashidov O.Yu. va boshqalar. Pul, kredit va banklar. Darslik. -T.: Cho’lpon, 2011. -328 bet.
    
38. 
    Rashidov O.Yu. va boshqalar Pul, kredit va banklar, Toshkent 2008 y.
    
39. 
    Tojiev R., Jumaev N. Markaziy bankining monetar siyosati. T.: TDIU nashriyoti. 2002.-107 b. 23. Toymuxamedov I.R. Bank ishi. Toshkent. 2006
    

y^il.

36. 
    Toshmurodova B., Elmirzaev S. Korporativ soliq menejmenti. O‘quv qo‘llanma. -T.: “MUMTOZ SO‘Z”, 2010
    

59.O’rmonov J.J. Xorijiy mamlakatlar soliq tizimi: O’quv qo’llanma - T.: Soliq akademiyasi, «Dizayin-Print», 2007. -B. 202.

60. 
    Vahobov A., Qosimova G. Davlat moliyasini boshqarish. O’quv qo’llanma.- T.: Iqtisod-moliya, 2008. -287b.
    

IV. Davriy nashrlar, statistik to’plamlar va hisobotlar.

60. 
    O’zbekiston iqtisodiyoti. Tahliliy sharh. 2010 yil. -T.:2010 4.-№5.
    
61. 
    O’zbekiston iqtisodiyoti. Tahliliy sharh. 2011 yil. -T.:2011.-№10.
    
62. 
    O’zbekiston iqtisodiyoti. Tahliliy sharh. 2011 yil. -T.:2012.-№12.
    
63. 
    O’zbekiston iqtisodiyoti. Tahliliy sharh. 2013 yil. -T.:2013.-№9.
    
64. 
    O’zbekiston iqtisodiyoti. Tahliliy sharh. 2014 yil. -T.:2014.-№6.
    
65. 
    O’zbekiston statistik axborotnomasi. - Toshkent. 2008 - 2012.
    
66. 
    Bozor, pul va kredit// №1-12 2012. №1-4, 2013 yil.
    
67. 
    Bank axborotnomasi, gazetasi 2012 yil №1-52, 2013 yil № 1-20.
    
68. 
    O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki hisobotlari
    
69. 
    O’zbekiston Respublikasi Banklar Assotsiatsiyasi yillik hisobotlari.
    

V.Internet saytlari.

60. 
    http://www.press-service.uz - O’zbekiston Respublikasi Prezidenti axborot markazi sayti
    
61. 
    http://www.gov.uz - O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi rasmiy sayti
    
62. 
    http://www.cbu.uz- O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki rasmiy sayti
    
63. 
    http://www.soliq.uz - O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi rasmiy sayti
    
64. 
    http://www.mf.uz- O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi rasmiy sayti
    
65. 
    http://www.nalog.ru - Rossiya Federatsiyasi Federal soliq xizmati rasmiy sayti
    
66. 
    http://www.stat.uz - O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi rasmiy sayti
    
67. 
    http://www.uzex.xarid.uz
    
68. 
    http: //www.eurostat.org, www.russianipoteka.ru
    
69. 
    http://www.lex.uz- O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi huzuridagi huquqiy axborot bilan ta’minlash markazi rasmiy sayti.
    

1^ Inson manfaatlari ustuvorligini ta’minlash – barcha islohot va o’zgarishlarimizning bosh maqsadidir. O’zbеkiston Rеspublikasi Prеzidеnti Islom Karimovning 2007 yilda mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2008 yilda iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma’ruzasi // Хalq so’zi, 2008 yil 9 fеvral.

2^ Karimov I.A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbеkiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari. – T.: O’zbеkiston, 2009, 34-b.