Nasos stansiyalar binolari turlari

Nasos stansiya binosining o’lchamlarini aniqlash va mujassamlash

Nasos stansiya binosini mujassamlash qurilmalarni o’rnatish va asbob-uskunalarni joylashtirish rejada va vertikal tekislikda to’g`ri bajarilishini taqozo etadi [9,32,33,34].

Asosiy nasoslar va elektrodvigatellarni 5.2-jadvalda keltirilgan me’yoriy ekspluatatsion o’tish masofalari saqlangan holda o’rnatish talab etiladi.
Hamma turdagi binolarning yer ostki qismini loyihalash pastki b’efdagi suv sathiga nisbatan nasos o’qini qabul qilingan h_s geodezik so’rish balandiligiga o’rnatishdan boshlanadi.

5.2-jadval

Agregatlar oralig`idagi me’yoriy o’tish masofalari

	O’tish	Nasosning suv haydashi bo’yicha minimal o’tish masofalari, mm
	joyi	Qx<0,5 m^3/s	Qx=0,5-1,5 m^3/s	Qx >1,5 m^3/s
	Agregat yoni bilan devor oralig`i	700	1000	1200
	Agregatlarning yonlari oralig`i	800-1000	1000 - 1200	1200-1500
	Parallel o’rnatiladigan agregatlar oralig`i	1000-1200	1250-1500	1500-2000
	Agregat bilan devor oralig`i	1000	1250	1500
	Vertikal valli nasoslar va elektrodvigatellar oralig`i	-	1500 - 1700	2000-2500
					5.4-rasm. “Blokli” binoning o’lchamlarini aniqlash tasviri (”OP” turdagi nasoslar o’rnatilgan)
					5.5-rasm. “Quruq bo’linmali” binoning o’lchamlarini aniqlash tasviri (”V” turdagi nasoslar o’rnatilgan)

«Blokli» binoni mujassamlashda 5.4-rasmdagi shakl bo’yicha pastki qismining balandligi quyidagicha topiladi:
N_p.k=h_poy + h_tr + h_s + K_pb + h_o ; (5.7)
N_p.k,1=h_poy + h_tr + h_nas + l`<sub>dv</sub> ; (5.8)
bu yerda h<sub>poy</sub> - poydevorning qalinligi, boshlang`ich hisoblar uchun konsruktiv
ravishda 0,8 1,2 m qabul qilinadi;
h_tr-suv keltirish (so’rish) truboprovodi balandligi, 5.3-rasmda keltirilgan;
h_s - geodezik so’rish balandligi [(4.41) yoki (4.43) formula bilan topiladi];
K_pb - pastki b’efdagi suv sathining o’zgarishi, (dastlabki
ma’lumotlardan olinadi);
h_nas - nasosning vertikal o’lchami (6,7,8-ilovalar);
l`<sub>dv</sub> - elektrodvigatel valining pastki qismi uzunligi (13, b-ilova);
h<sub>o</sub> - maksimal suv sathi yuqorisidan inshoot balandligiga
qo’shiladigan zaxira, 0,81,0 m;
«Quruq bo’linmali» binoning pastki qismi balandligi ham yuqoridagiga o’xshash aniqlanadi ya’ni (5.5-rasm);
N<sub>p k</sub>=h<sub>p.agr</sub> + h`_nas + h_s + K_pb.+ h_o; (5.9)
N_p.k,1=h_p.agr + N_nas + l`<sub>dv</sub> ; (5.10)
bu yerda, h<sub>p.agr</sub> - agregatlar ostidagi poydevorning qalinligi, odatda statik hisoblar asosida aniqlanadi. Boshlang`ich hisoblar uchun h_p.agr=1,5 h_poy qabul qilinadi;
N_nas, h`<sub>nos</sub> - nasosning o’lchamlari (6,7,8-ilovalar).
Yuqoridagi formulalardan aniqlangan N<sub>p.k</sub> va N<sub>p.k,1</sub> qiymatlarning kattasi hisoblar uchun qabul qilinadi. Agar N<sub>p.k</sub> > N<sub>p.k,1</sub> bo’lsa, nasos va elektrodvigatel vallari orasiga qo’shimcha val o’rnatiladi. Aksincha N<sub>p.k</sub> < N<sub>p.k,1</sub> bo’lsa, bu qiymatlarning farqi h<sub>o</sub> miqdoriga qo’shib qo’yiladi.
«Quruq bo’linmali» binoga gorizontal valli nasoslar geodezik so’rish balandligi musbat holda o’rnatilsa (5.7-rasm), N<sub>p.k.</sub> quyidagicha topiladi.
N<sub>p.k</sub>=h<sub>p.agr</sub> + h`_nas + K_pb - h_s + h_o ; (5.11)
«Blokli» binoning eni quyidagi formulalar bilan aniqlab ko’riladi:
V_p.k=l _tr +l`<sub>nas</sub> + l<sub>bur</sub> +a<sub>4</sub> +<sub>dev</sub>; (5.12)
V`_p.k=a₃+ l_nas + l_bur + a₄ + 2_dev; (5.13)
V``_p.k=a₁+D_dv + a₂ + 2_yu.dev + 2  0,1 m; (5.14)
bu yerda l _tr-suv keltirish truboprovodining uzunligi, (5.3-rasmdan aniqlanadi);
l_nas, l`<sub>nas</sub> - nasosning o’lchamlari (6,7,8-ilovalar);
a<sub>1</sub>, a<sub>2</sub>, a<sub>3</sub> -ekspluatatsion o’tish masofalari (5.2-jadval);
a<sub>4</sub> - yigish zaxirasi, 0,3-0,4 m qabul qilinadi;
l<sub>bur</sub>- bosimli truboprovod burilish qismi uzunligi, ba’zi hollarda
l<sub>bur</sub>=l<sub>kon</sub> (5.5-formula) olinadi. Ko’pincha l<sub>bur</sub>=0 qabul qilinadi, ya’ni nasos
truboprovodga burilishsiz ulanishi ham mumkin (8-ilova).
<sub>dev</sub> - pastki devorning qalinligi, statik hisoblar asosida aniqlanadi yoki
konstruktiv ravishda quyidagicha qabul qilinadi:
<sub>dev</sub>=(0,1  0,12) ( N<sub>p.k</sub> - h<sub>poy</sub>)  1 m; (5.15)
Bino yer ostki qismi balandligi N<sub>p.k</sub>10 m bo’lsa, <sub>dev</sub>=1 m qabul qilinib, agregatlar oralig`iga qalinligi _b.dev=0,3  0,4 m bo’lgan qo’shimcha bo’luvchi devorlar o’rnatiladi (5.4-rasm).
_yu.dev - yuqoridagi devorning qalinligi, odatda _yu.dev=0,5 m ya’ni ikki g`isht uzunligiga teng olinadi.
0,1 m - yuqori va pastki devorlar qalinliklarining farqi;
Yuqoridagi formulalardan binoning yer ostki qismi enini eng katta miqdori hisob uchun olinib, bu qiymat bino tomini berkitish uchun qo’llanadigan yig`ma temir-beton elementlarning standart o’lchamlari bilan bog`lab, qayta topiladi:
V<sub>yu.k</sub>=l<sub>t.st</sub>+ 0,25 m 2 + 0,1 m  2; (5.16)
bu yerda, l<sub>t.st</sub>=6, 9, 12, 18 m - temir-beton tusinning (balkaning) standart uzunligi (14-ilova).
Тo’sinning standart l <sub>t.st</sub> - uzunligini shunday qiymatini qabul qilish kerakki, V<sub>yu.k</sub> V<sub>p.k</sub> sharti bajarilishi zarur.
«Quruq bo’linmali» bino yer ostki qismi eni quyidagicha topiladi (5.5-rasm):
V<sub>p.k</sub>=l<sub>nas</sub> + 2l<sub>ul</sub> + l<sub>1kulf</sub> + l`_2kulf + l_1kon + l_2kon + 2a₄ + 2 _.dev (5.17)
bu yerda, l_1kulf va l`<sub>2kulf</sub> - nasosning so’rgich va uzatkich qismlariga o’rnatilgan surma qulfaklar uzunliklari, (5.6) formula bilan topiladi.
l<sub>1kon</sub> va l<sub>2kon</sub> - so’rish va bosimli tomonlardagi konuslarning uzunliklari [(5.3) va (5,5) formulalar]
l<sub>ul</sub>-ulama quvurning uzunligi, 0,30,7 m qabul qilinadi.
Qolgan qo’shiluvchilar qiymatlari avvalgi hollardagi kabi qabul qilinadi.
Yuqoridagi (5.17) formuladan topilgan V<sub>p.k</sub> qiymati avvalgi holdagi kabi (5.14) formula yordamida qayta topilib, (5.16) formula bilan yig`ma temir-beton elementlarning standart o’lchamlari bilan bog`lanadi.

5.6-rasm. “Quruq bo’linmali” binoning o’lchamlarini aniqlash tasviri (”D” turdagi nasoslar o’rnatilgan)

Eslatma: gorizontal valli nasos qo’llanganda (5.14) formula bilan V``_p.k ni hisoblashga zarurat bo’lmaydi (5.6-rasm).
Vertikal valli agregatlarning o’qlari oralig`idagi masofani aniqlashda quyidagi ifodalardan topilgan uning eng katta qiymati hisob uchun qabul qilinadi:
L<sub>o’k</sub>=v<sub>nas</sub> + l<sub>1</sub>; (5.18)
L<sub>o’k,1</sub>=D<sub>dv</sub> + l<sub>2</sub>; (5.19)
L<sub>o’k,2</sub>=V<sub>tr</sub> + <sub>ust</sub>; (5.20)
yoki agregatlar oralig`iga qo’shimcha bo’luvchi devorlar o’rnatilganda: