National researches of uzbekistan: conferences

Xulosa
 Har bir inson otiqcha hissiyotga berilmasdan, hayolotini jilovlab bilsa va har bir holatda o’zini 
qat’iyat bilan tuta olsa albatta bunday salbiy holatlarga duch kelmaydi. To’g’ri va sog’lom turmush 
tarziga amal qilib yashash, dunyoqarash va tafakkurini boyitish kasalliklarga duch kelmaslik uchun 
qo’yilgan ulkan qadamdir.

---

88
Август 2022 10-қисм
Тошкент
‘‘ЎЗБЕКИСТОНДА ИЛМИЙ ТАДҚИҚОТЛАР: ДАВРИЙ АНЖУМАНЛАР:’’
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. G.Corey.Theory and Practice of Group Counseling. Brooks/Cole Publishing Company 2005
2. K.Nelson-Jones. The theory and practice of counseling. Cassell,1995
3. Z.Ibodullayev “Tibbiyot psixologiyasi”
4. http//www.ziyo.net
5. http//www.koob.ru/news
6. www.academic.ru

---

89
Август 2022 10-қисм
Тошкент
‘‘ЎЗБЕКИСТОНДА ИЛМИЙ ТАДҚИҚОТЛАР: ДАВРИЙ АНЖУМАНЛАР:’’
BOSHLANG‘ICH TA’LIMDA MATEMATIK BOSHQOTIRMALARNING AHAMIYATI
To‘rayeva Mahfuza Baxtiyarovna
Matyakubova Nazokat Qadambayevna
Xorazm viloyati Gurlan tumani 
30-umumiy o‘rta ta‘lim maktabining 
Boshlang'ich sinf o‘qituvchilari 
Annotatsiya: Ushbu maqolada boshlang’ich sinf matematika darslarini tashkil etish 
metodikasi, bu yoshdagi o’quvchilar psixologiyasi haqida, shuningdek dars jarayonida matematik 
boshqotirmalarning ahamiyati haqida so’z boradi.
Kalit so’zlar: matematika, boshqotirma, metodika, ta’lim, bilim, yosh, masala.
Boshlang‘ich ta’lim jarayoni bolaning mantiqiy fikrlash salohiyati, aqliy rivojlanishi, 
dunyoqarashi, kommunikativ savodxonligi va o‘z-o‘zini anglash salohiyatini shakllantirishga, 
jismonan sog‘lom bo‘lishga, moddiy borliq go‘zalliklarini his eta olishga, go‘zallik va nafosatdan 
zavqlana olish, milliy urf odatlarni o‘ziga singdirish va ardoqlash, ularga rioya qilishga o‘rgatadi. 
Eng avvalo, matematik bilimlarni bolalar aniq tushunish uchun moslashtirilgan narsalarni o‘zaro 
bog‘liqlikda, biridan ikkinchisini hosil qilish tartibida keltirib chiqaradilar.
Boshlang‘ich matematik tushunchalar va topshiriqlar o‘quvchilarining xotirasiga boshlang‘ich 
sinflarda quyiladi. Darslarda matematik murakkab vazifalarni hal qilish imkonsiz bo‘ladi. Uzoq 
va jiddiy matematika darslari bolalarning qiziqishini so’ndiradi. Bunda darsni o‘yin tarzda o’tish 
kerak, masalan, boshqotirmalar yordamida. Qiyin vazifalarni majburan hal qilishga e’tibor 
qilmaslik kerak, bolalarning o‘zlari ularni ixtiyoriy ravishda hal qilishadi.
Matematik boshqotirmalar – bu chizmalar va grafiklardan foydalanadigan bir xil topishmoqlar 
va jumboqlar. Ular o‘quvchilarning yoshiga qarab qiyinchilik darajasida farqlanadi. Matematik 
boshqotirmalarni rebus, matematik masalalar, mantiqiy masalalar va mantiqiy savollar orqali 
ko‘rishimiz mumkin.
O‘quvchilarning 6-10 yosh davri fikrlash tuzilmalarining shakllanishida mas’uliyatli palla 
ekanligini psixologlar isbotlashgan. Mana shu paytda shakllantirilmagan qobiliyatini keyinchalik 
tiklash juda qiyin. Shu sababli boshlang‘ich ta’lim metodikasining, xususan, matematikadan 
boshlang‘ich ta’lim metodikasining asosiy vazifalaridan biri - o‘qitishning samaradorligini 
oshirishni ta’minlashda materiallar(ma’lumotlar) o‘quvchilar aqliy rivojlanishlariga ta’sirini 
jadallashtirishdan iborat. Quyida ana shunday boshqotirmalarni ko’rib o’tamiz. Bo’sh turgan 
kataklarga kerakli sonlarni qo’yib, natijani hosil qiling (1-rasm).