«Научный импульс» Ноябрь, 202 1102 yomg’ir tomchilari zarbidan muqobil energiya olish istiqbollari

DARAXT TANALARIDAN CHIQUVCHI TABIIY MUMLARDAN YUQORI SIFATLI 
YELIM OLISH TEXNALOGIYASI 
 
Davlatova S.S., Eshkaraev S.CH. 
Termiz davlat universiteti, Termiz shahar Barkamol avlod ko’chasi, 
43-uy. E-mail: 
[e-mail]
 
 
Annotatsiya: Ushbu ishda o’rik daraxti shirasi va unga qo’shimchalar qo’shish 
natijasida olingan yelimning tarkibi o’rganib chiqildi va tayyor bo’lgan mahsulotni 
tajribada sinab ko’rildi. Ularni qo’llash bo’yicha tavsiyalar berildi. 
Kalit so’zlar: o’rik shirasi, asalari mumi, kazein, yelim, epoksid smola. 
ТЕХНОЛОГИЯ ПОЛУЧЕНИЯ ВЫСОКОКАЧЕСТВЕННОГО КЛЕЯ ИЗ 
НАТУРАЛЬНЫХ ВОСКОВ ДЕРЕВЬЯ 
 
Давлатова С.С., Эшкараев С.Ч. 
Термезский государственный университет, улица Баркамол Авлод, город 
Термез, 43 дом. Электронная почта: 
[e-mail]
 
Аннотация: В данной работе изучен состав клея, полученного при 
добавлении в него абрикосового сока и добавок, а готовый продукт испытан в 
эксперименте. Даны рекомендации по их использованию. 
Ключевые слова: абрикосовый сок, пчелиный воск, казеин, клей, эпоксидная 
смола. 
 
HIGH-QUALITY GLUE TECHNOLOGY FROM NATURAL WAXES FROM TREE BONES 
 
Davlatova S.S., Eshkaraev S.CH. 
Termiz State University, Barkamol Avlod street, Termiz city, 
43rd house. E-mail: 
[e-mail]
 
Abstract: In this work, the composition of the glue obtained by adding apricot sap 
and additives to it was studied and the finished product was tested in an experiment. 
Recommendations on their use were given. 
Key words: apricot juice, beeswax, casein, glue, epoxy resin. 
Kirish. Yelimlar — asosan suyuqlangan yuqori molekulyar anorganik, koʻpincha 
organik moddalar yoki ularning eritmalari hisoblanadi va turli materiallarni bir-biriga 
yopishtirish uchun ishlatiladi. Yelim tarkibida qotiruvchi moddalar va qoʻshimchalar, 
toʻldiruvchilar, erituvchilar, stabilizatorlar, plastifikatorlar, elastifikatorlar boʻladi [1]. 
Qoʻshimchalar yelimning qovushqoqligini, qotish tezligini, mustahkamligini, 

---

Международный научный журнал № 4 (100), часть 2 
«Научный импульс» Ноябрь, 202
1128 
qattiqligini, issiqqa va sovuqqa chidamliligini oshiradi. Yelim suyuq (eritmalar, 
emulsiyalar, yakka monomerlar), quyuq yoki qattiq (donador, unsimon, ipsimon) 
boʻlishi mumkin. Yelimlar oddiy, konstruksion (mashinalar, uchuvchi apparatlar, 
qurilish konstruksiyalari va boshqalarni yigʻishda qoʻllaniladigan) va maxsus 
(yopishqoq tasmalar) turlarga ajratiladi [2]. Bundan tashqari, ular tabiiy va sintetik 
boʻladi. Tabiiy yelim hayvonlar va oʻsimliklar (kraxmal) mahsulotlaridan olinadi. 
Aksarisi namlikka chidamsiz, o’z kuchini ancha tez yoʻqotadi, chiriydi [3]. Yogʻoch, 
qogʻoz va boshqa buyumlarni yelimlash uchun qoʻllaniladi. Sintetik yelim (smola) — 
polimerlar eritmasi, emulsiyasi, shuningdek, erituvchi qoʻshilmagan smolalardan 
iborat. Namlik, issiq-sovuqqa, moylar, suyuq yonilgʻilar, turli zamburugʻlar taʼsiriga 
yaxshi chidaydi [4]. Metall, chinni, yogʻoch, faner, penoplast, plastmassalar, organik 
oynalarni yelimlash uchun ishlatiladi [5]. 
Kerakli talablarga yopishtiruvchi komponentlarning eng xilma-xil birikmalarini 
birlashtirish orqali erishish mumkin. Yopishtiruvchining ishlash xususiyatlarini 
yaxshilashning istiqbolli usuli uning noorganik nanozarrachalar bilan modifikatsiyasi 
hisoblanadi. Oddiy va eng ko'p ishlatiladigan nano o'lchamdagi to’ldiruvchi moddalar 
qatlamli aluminosilikatlar, masalan, montmorillonit, gektorit, kaolin va boshqalar. 
Alyumosilikat materiallarining qo'shilishi yelimning texnologik, mexanik va fizik 
xususiyatlarga katta ta'sir ko'rsatishi mumkin [6]. 
Xususan, montmorillonit gillari allaqachon turli xil tizimlarning modifikatorlari 
sifatida tanilgan va ish faoliyatini yaxshilaydi, yong'inga qarshi vositalar bilan 
birgalikda ular yonuvchanlikni kamaytiradi va materiallarning yong'inga chidamliligini 
oshiradi. Ba'zi kompozitlarda yopishqoqlikni, zarba xususiyatlarini va yorilishga 
chidamliligini yaxshilaydi, katalizator sifatida harakat qilishi va qotib qolish haroratini 
pasaytirishi mumkin, bu esa energiya sarfini kamaytirish asosida yopishtirish 
jarayonini texnologik jihatdan ilg'or va arzonroq qiladi [7-8]. 
Bugungi kunda qurilish sohasida ishlatiladigan yelimlar kimyoviy yo’l bilan 
olingan polivinilxlorid, poliuretan va boshqa polimer moddalardan olinadi va atrof-
muhit haroratining ortishi, agressiv sharoitda o’zidan zaharli kimyoviy birikmalarni 
chiqaradi. Bu esa insonlar va tirik organizmlarga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Ushbu 
tadqiqotimizning dolzarbligi shundaki, ekologik jihatdan zararsiz bo’lgan, tabiiy 
moddalardan oson usullar bilan olinadigan mustahkam va agressiv muhitlarga 
chidamli yelimlar olinadi [9-10].