Navoiy davlat konchilik va texnalogiyalari universiteti qoshidagi nukus konchilik instituti «Foydali qazilma konlarini ochiq usulda qazib olish texnalogiyasi»

4.2. Avtomobil transporti.

Ishlab chiqarish unumdorligi uncha katta bo‘lmagan (5 mln. t,yil gacha) karerlarda Yuk ko‘tarish quvvati 20t-55t bo‘lgan avtosamovallarni qo‘llash tavsiya etiladi.
Ishlab chiqarish unumdorligi o‘rtacha (10-20 mln. t,yil) va yirik (25-50 mln. t,yil) bo‘lgan karerlarda Yuk ko‘tarish quvvati 55 t dan 220 t gacha bo‘lgan avtosamovallarni qo‘llash tavsiya etiladi. Avtomobil transporti yordamida kon massasini tashishda ratsional tashish masofasi avtosamosvalning Yuk ko‘tarish quvvatiga bog‘liq holda 1-3 km ni tashkil etadi.

4.3. Avtomobil transporti ish unumdorligini hisoblash

Qizilqumsement OAJ Oxaktosh kareri sharoiti uchun (shartli ravishda) avtomobil transporti ish unumdorligini hisoblaymiz:
Yuqorida ko‘rsatilgan (hisoblangan), hamda topshiriqda ko‘rsatilgan qiymatlar yordamida quyidagilarni qabul qilamiz:
Tog‘ jinsi kategoriYasi: - III; tashish masofasi ; tog‘ jinslarining zizligi (hajmiy og‘irligi topshiriq bo‘yicha 2,3-3,3 t/m³) γ=2,5 t/m³ maydalanish koeffitsienti _{kp = 1,4, kuzovni} (kovshni) to‘ldirish koeffitsienti .
Berilgan ekskavatorning markasi EKG-12,5 bo‘yicha avtosamosval modeli tanlanadi. Tanlash avtosamosval kuzovi va ekskavator cho‘michi sig‘imlari orasida ratsional taqqoslashni () ta’minlash shartidan kelib chiqqan holda amalga oshiriladi:
Oxaktosh kareri uchun:

bo‘lganda BelAZ-75191 avtosamosvalini tanlaymiz.
; ; ; ;
Avtosamosvalning Yuklash vaqti (t_p, min) va kuzovdagi Yuk og‘irligi (q, t) ni hisoblash bajariladi.


Avtosamosvalning Yuklangan va Yuksiz xolatda yo‘nalishi harakat vaqti ( , min) hisoblanadi:


Zamonaviy 55-220 t Yuk ko‘tarish qobiliYatiga ega bo‘lgan avtosamosvallar uchun _{deb qabul qilish lozim}
Transport siklining davomiyligi ( , min) aniqlanadi:


Avtosamosvalning smenalik ish unumdorligi ( ,t/smena) hisoblanadi. Bunda =0,85; =11,2s.
m3/smena
Bu erda:

Ishchi va inventar parkdagi avtosamosvallarning soni hisoblanadi.
Smenalik Yuk aylanishi, m³/smena.

Bunda g‘avtosamosval uchun 250 kun deb qabul qilamiz.
Avtosamosvallar ishchi parki aniqlanadi, ( , dona):
=
Avtosamosvallarning inventar parki ( , dona):
=
=
Avtosamosvallarning ishchi parkini ekskavatorning ishchi parkiga (1,34 dona ekskavatorga nisbatan) bog‘liq ravishda tekshirib ko‘ramiz:

Demak ekskavatorning maksimal ish unumdorligini ta’minlash uchun avtosamosvallarning ishchi parki 23 donadan kam bulmasligi kerak.
Ishlab-chiqarishda bu hisob ishlari tayyorgarlik koeffitsienti (koeffitsient gotovnosti) xam ishlatiladi.