Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti konchilik fakulteti

Qisqacha nazariy ma'lumotlar

Q`o`zg`almas aylanish o`qiqa ega bo`lgan qattiq jismga ta`sir etuvchi kuchlarni momentlar yig'indisi 0 ga teng. Q`o`zg`almas aylanish o`qiqa ega bo`lgan qattiq jism muvozanat holatda bo`ladi, agar jismga qo`yilgan kuchlarning aylanish oqiqa nisbatan momentlar yig`indisi 0 bo`lsa.

Tajriba o`tkazish tartibi.
TMt - 02M qurilmasi tekislikda ixtiyoriy joylashtirilgan kuchlar tizimni o'rganish uchun mo'ljallangan
TMt - 02M qurilmasi quyidagilarga imkon beradi:

1) Q`o`zg`almas aylanish o'qiga ega bo'lgan qattiq jismga ta'sir qiluvchi kuchlar momentlarining yig'indisini muvozanatlashtiradigan momentning kattaligi va yo'nalishini aniqlang.

2) o'qga nisbatan kuch momenti kuchning ta` sir chizig`i yo'nalishiga bog'liqligini va kuchning ta` sir chizig`i o'qga parallel bo'lganda yoki o'qni kesib o'tganda 0 ga tengligini;
3) bu juft kuchlar o'qga perpendikulyar bo'lgan harakat tekisligida qanday bo'lishidan qat'iy nazar, kuchlar momentining yig'indisi, juft kuchlarni hosil qiluvchi juft kuchlar momentlari yig`indisiga teng ekanligini ko`rsating
Qurilma diagrammasi 1 - shakl.
Qurilmaning ishlashi muvozanatlashuvchi kuch yordamida teng ta`sir etuvchi kuchning kattaligi va yo'nalishini aniqlash printsipiga asoslanadi. Qurilma tekislikda aylanish o'qiga ega bo'lgan jismga qo`yilgan kuchlar tizimini q`o`shish qoidasini tajribada isbotlash imkonini beradi. Berilgan kuchlar 1N dan ortiq 10N dan oshmasligi lozim. Qurilma stol ustida amalga oshiriladi va asos 1 markaziy tayanch 2 ga dumaloq teshiklari bo'lgan disk 3 o'rnatiladi qattiq jism 4 to`g`ri shaklda emas.
Podshipnik moslamasi yordamida korpus 4 tashqi kuchlar ta'sirida ± 10 ° burchak ostida vertikal o'q atrofida aylanishiga imkon beradi. Buning uchun disk 3 ga 6 yo'naltiruvchi bo`ylab to'rtta past ustunlar 5 o'rnatiladi.
1-shakl
8 ga osilgan 7og'irliklar to'plami tashqi kuchlarning momentlarini hosil qiladi. Kapron ipga osilgan, 6 yo`naltiruvchi bo`ylab, 5 tayanch bilan 4 jismga bog`langan 9 o`q yordamida. Jismga bu o'qlar ostida o'n beshta teshik mavjud , ularni har biri aylanish oqidan 20 mm masofada gorizontal va vertikal kesishmasida joylashgan, Parallel kuchlarni keltirish uchun 4 jismga 10 baland tayanch xizmat qiladi. Bu tayanch 3 diskka bog`langan, kuchlar momentini o`lchash uchun dinamometr 11, u asos 1ga o'rnatiladi va neylon ip bilan jismni 4 jismning nuqtalaridan biriga yo'naltiruvchi rolik orqali ulanadi.