- 2/3=0,666…=o,(6) sof davriy kasr
- 13/90=0,1444…=0,1(4) aralash davriy kasr
- 8/25= 0,32 chekli kasr
- Bir yoki bir necha raqami tayin tartibda takrorlanadigan cheksiz o`nli kasr davriy kasr deyiladi.
- Takrolanadigan raqamlar majmuasi (to`plami) kasning davri deb ataladi va u qavsga olib yozildi.
- Agar davriy kasrning davri verguldan keyin darhol boshlansa, u sof davriy kasr deyiladi.
- Agar davriy kasrda vergul bilan davr orasida bitta yoki bir nechta raqam bo`lsa, bunday kasr aralash davriy kasr deyiladi.
- Agar davrdagi raqamlar soni juft bo`lsa, davrni har bir qismdagi raqamlar soni o`zaro teng bo`ladigan qilib ikki qismga ajratamiz. Chap va o`ng qismdagi sonlar qo`shilsa, faqat 9 lardan tashkil topgan son hosil bo`ldi, shu bilan birga, davrdagi raqamlar soni (p-1) ning bo`luvchisi bo`ladi.
Sof davriy kasrni oddiy kasrga aylantirish uchun uning davrdagi sonni oddiy kasring surati deb, davrda nechta raqam bo`lsa, shuncha 9 ni oddiy kasrning maxraji deb olish kifoya. - Sof davriy kasrni oddiy kasrga aylantirish uchun uning davrdagi sonni oddiy kasring surati deb, davrda nechta raqam bo`lsa, shuncha 9 ni oddiy kasrning maxraji deb olish kifoya.
- Aralash davriy o`nli kasrni oddiy kasrga aylantirish uchun, vergulga e`tabor bermay, ikkinchi davrgacha bo`lgan sondan birinchi davrgacha bo`lgan sonni ayirib, uni kasrning suratiga yozish, maxrajiga esa davrda nechta raqam bo`lsa, shuncha 9 yozib, uni verguldan birinchi davrgacha nechta raqam bo`lsa, shuncha nol bilan to`ldirish kerak.
- Har qanday natural sonni davri 9 dan yoki 0 dan iborat bo`lgan davriy o`nli kasr ko`rinishida yozish mumkin.
- Davri 9 dan yoki 0 dan iborat bo`lgan davriy o`nli kasr yoki natural sonni, yoki chekli o`nli kasrni ifodalaydi.
- 3,000…=3(0)=2,(9) chekli bo`lish qoidasi
- 0,111…=0,(1)=1/9
- 1,333…=1,(3)=13/9=1, 4/9
- 0,777…=0,(7)=7/9
- 1-usul: x=0,(7) tenglikning ikkala tomonini 10 ga ko`paytiramiz
- 10x=7,7 ikkinchi tenglikdan birinchi tenglikni ayirib 9x=7
- x=7/9
Do'stlaringiz bilan baham: |
