Nazar eshonqul asarlarida psixologik tasvir va adabiy gallyusinatsiya

PEDAGOGS 
 international research journal
www.pedagoglar.uz
 

Volume-6, Issue-1, March-2022
 
85 
Nasar, tonggi kemada kelayotgan yepiskop xazratga peshvoz chiqish niyatida, 
ertalabki soat besh yarimda uyg‘ondi. Uyg‘onishdan avval tush ko‘rdi; anjirzordan 
o‘tib borayotganmish, sevalab ohista yomg‘ir yog‘ayotgnmish, mana shunday 
xushsaodat ro‘yo muddatida u birmuncha o‘zini baxtiyor his qildi, ammo ko‘zini 
ochib,boshiga bexosdan qush axlati sochilganday, ta’bi tirriq bo‘ldi. Oradan yigirma 
yetti yil o‘tgach, uning onasi Plasida Linero o‘sha mash’um va musibatli dushanbani 
batafsil xotirlarkan: “U tushida ko‘pincha daraxtlarni ko‘rardi” dedi menga. 
“O‘limidan bir hafta oldin ham tush ko‘rgandi, aytishicha, yakka o‘zi qo‘rg‘oshin 
qog‘ozdan yasalagan samalyotda uchganmish, uchoq bodomzorlar sari parvoz 
qilarmishu qanotlari birortayam daraxtga urilmasmish ”, qo‘shib qo‘ydi u yana. 
Plasida Linero o‘zgalar tushiga darrov ta’bir aytguvchi mug‘ambirlikda ustasi farang 
ayol, lekin u o‘z o‘g‘lining qandaydir daraxtlarga bog‘liq tushlarida ham o‘ldirilgan 
kuni va undan bir hafta avval ko‘rgan tushida ham hech bir yomon alomatni 
sezmagandi.”
Sant’yago Nasar kabi shubha-gumon va tuxmat qurboni bo‘lgan jo‘shqin, beg‘ubor, 
ko‘ngli ochiq yigitning qo‘rg‘oshin qog‘ozdan yasalgan samolyotda bog‘-rog‘lar 
uzra uchish tushlarini ko‘rishi tabiiy . Mashhur psixolog yozuvchi bu bilan asli 
beg‘ubor Sant’yago Nasarning la’ldek toza ma’naviy olamini ko‘rsatishni niyat 
qilgan. 
Nazar Eshonqul asarlarida psixologik dramatik obraz va majoz sinkretligidagi 
talqinlar ham ko‘p uchraydi. Masalan, “Go‘ro‘g‘li” romanida hatto “Natyurmort 
N.ning tushlari” deb atalgan nomli 8- bobi aynan tush tasviri bilan bog‘liq. Mazkur 
romanida sho‘ro tuzumi jabrini tortgan, o‘lmasidan oldin o‘lgan bandaga 
aylantirilgan, hatto ismi – sharifi noma’lum, faqat “N” shaklida ataladigan bechora 
kimsa obrazining boshdan –oxir aziyatli, o‘ta fojiona va haqoratlangan timsoli 
yaratilgan. 

---