Nazariy mexanika


Fan bobi – 2. Fan bo’limi – 2. Qiyinlik darajasi 3


Download 0.81 Mb.
bet18/18
Sana29.11.2020
Hajmi0.81 Mb.
#155730
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18
Bog'liq
Nazariy mexanika


Fan bobi – 2. Fan bo’limi – 2. Qiyinlik darajasi 3

Tekis parallel harakatdagi qattiq jismning kinetik energiyasi












188



Fan bobi – 2. Fan bo’limi – 2. Qiyinlik darajasi 3

Sistema kinetik energiyasining o’zgarishi haqidagi teorema

Sistema kinetik energiyasining o’zgarishi, sistemaga qo’yilgan kuchlarni ko’chishda bajargan ishlarining yig’indisiga teng bo’ladi

kuch va ko’chishga teng bo’ladi

og’irlik kuchiga teng bo’ladi

kuchlar to’plamiga teng bo’ladi

189



Fan bobi – 2. Fan bo’limi – 2. Qiyinlik darajasi 3

Moddiy nuqta uchun Dalambеr printsipi










190



Fan bobi – 2. Fan bo’limi – 2. Qiyinlik darajasi 3

Material nuqta

o’lchamga ega emas, lekin geometrik nuqtaga nisbatan jism massasiga teng bo’lgan massaga ega bo’ladi

Har qanday ta’sir natijasida ham material nuqtalar orasidagi masofa doimo o’zgarmasdan qoladi

Harakatning umumiy qonunlari yoki o’zaro ta’sir yordamida bir-biriga bog’langan material nuqtalar yoki qattiq jismlar to’plami

Moddiy jismlarning bir-biriga nisbatan

191



Fan bobi – 2. Fan bolimi – 2. Qiyinlik darajasi 3

Absolyut qattiq jism (AQT)

Har qanday ta’sir natijasida ham material nuqtalar orasidagi masofa doimo o’zgarmasdan qoladi

o’lchamga ega emas, lekin geometrik nuqtaga nisbatan jism massasiga teng bo’lgan massaga ega bo’ladi

Harakatning umumiy qonunlari yoki o’zaro ta’sir yordamida bir-biriga bog’langan material nuqtalar yoki qattiq jismlar to’plami

Moddiy jismlarning bir-biriga nisbatan

192



Fan bobi – 2. Fan bo’limi – 2. Qiyinlik darajasi 3

Mexanika Sistema

Harakatning umumiy qonunlari yoki o’zaro ta’sir yordamida bir-biriga bog’langan material nuqtalar yoki qattiq jismlar to’plami

Moddiy jismlarning bir-biriga nisbatan

Har qanday ta’sir natijasida ham material nuqtalar orasidagi masofa doimo o’zgarmasdan qoladi

o’lchamga ega emas, lekin geometrik nuqtaga nisbatan jism massasiga teng bo’lgan massaga ega bo’ladi

193



Fan bobi – 2. Fan bolimi – 2. Qiyinlik darajasi 3

Teng ta’sir etuvchi

Kuchlar sistemasiga ekvivalent bo’lgan kuch bo’lib, (obyekt) jismning kinematik holatini o’zgartirmaydi

Qaralayotgan obyektga qo’yilgan kuchlar to’plami

Teng yoki o’zgarmas parametrlar bilan harakat holati.

Berilgan kuchlar sistemasiga teng kuchli bo’lib, obyekt jismning kinematik holatini o’zgartirmaydi

194



Fan bobi – 2. Fan bolimi – 2. Qiyinlik darajasi 3

Ekvivalent kuchlar sistemasi

Berilgan kuchlar sistemasiga teng kuchli bo’lib, obyekt jismning kinematik holatini o’zgartirmaydi

Kuchlar sistemasiga ekvivalent bo’lgan kuch bo’lib, (obyekt) jismning kinematik holatini o’zgartirmaydi

Qaralayotgan obyektga qo’yilgan kuchlar to’plami

Teng yoki o’zgarmas parametrlar bilan harakat holati.

195

Fan bobi – 2. Fan bo’limi – 2. Qiyinlik darajasi 3

Erkin jism….

Jismning erkin ko’chishi, hech qanday boshqa jism bilan chegaralanmaydi (jism fazoda ixtiyoriy teng harakatlana oladi)

Uning harakati boshqa jismlar bilan chegaralangan bo’ladi. (Jismning harakati yoki holati biror sabab bilan cheklangan bo’ladi)

Jismning harakati va holatini cheklovchi sabab

Bog’lanishning jismga ko’rsatadigan ta’sirini almashtuvchi kuch.

196

Fan bobi – 2. Fan bo’limi – 2. Qiyinlik darajasi 3

Bog’lanishdagi jism

Uning harakati boshqa jismlar bilan chegaralangan bo’ladi.

Jismning erkin ko’chishi, hech qanday boshqa jism bilan chegaralanmaydi (jism fazoda ixtiyoriy teng harakatlana oladi)

Jismning harakati va holatini cheklovchi sabab.



Bog’lanishning jismga ko’rsatadigan ta’sirini almashtuvchi kuch.

197



Fan bobi – 2. Fan bo’limi – 2. Qiyinlik darajasi 3

Bog’lanish

Jismning harakati va holatini cheklovchi sabab

Bog’lanishning jismga ko’rsatadigan ta’sirini almashtuvchi kuch.

Uning harakati boshqa jismlar bilan chegaralangan bo’ladi. (Jismning harakati yoki holati biror sabab bilan cheklangan bo’ladi)

Jismning erkin ko’chishi, hech qanday boshqa jism bilan chegaralanmaydi (jism fazoda ixtiyoriy teng harakatlana oladi)

199

Fan bobi – 2. Fan bo’limi – 2. Qiyinlik darajasi 3

Bog’lanish reaksiyasi

Bog’lanishning jismga ko’rsatadigan ta’sirini almashtuvchi kuch.

Uning harakati boshqa jismlar bilan chegaralangan bo’ladi. (Jismning harakati yoki holati biror sabab bilan cheklangan bo’ladi)

Jismning harakati va holatini cheklovchi sabab

Jismning erkin ko’chishi, hech qanday boshqa jism bilan chegaralanmaydi (jism fazoda ixtiyoriy teng harakatlana oladi)

200



Fan bobi – 2. Fan bo’limi – 2. Qiyinlik darajasi 3

Fazoda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasi

Agar kuchlar bir tekislikda yotmasa va ularning ta’sir chiziqlari bir nuqtada kesishmasa bunday kuchlar sistemasi fazoda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasi deyiladi.

Uning harakati boshqa jismlar bilan chegaralangan bo’ladi. (Jismning harakati yoki holati sistemasi fazoda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasi deyiladi

Jismning harakati va holatini sistemasi fazoda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasi deyiladi

Jismning erkin ko’chishi, hech qanday boshqa jism bilan chegaralanmaydi sistemasi fazoda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasi deyiladi



Manbaa:

  1. Mirsaidov M.M. va boshqalar. «Nazariy mexanikaning qisqa kursi». O’quv qo’llanma, -T.: O’zbekiston. - 2008. - 266 bet

Jo’raev A., Tojiboev R.N. “Amaliy mexanika”, darslik, T.: "Fan va texnologiya" 2007- 397 bet.





Download 0.81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling