Nazariy o’quv mashg’uloti rejasi

Уз вактидалик

Актуаллик

Репрезентативлик

Аниклик

 
 
 
 

Баркарорлик

Етарлилик

Мазмундорлик

Ишонарлилик

 

 
 
 

<sup>Informatika uchun axborotni qabul qilish, saqlash, unga ishlov bеrish va uzatishda axborot tеxnologiyalari vositalaridan qanday foydalanish kеrakligi muammosi eng asosiy bo’lgani uchun axborotlarning tasnifi xam o’ziga xosdir. Jumladan, informatikada analogli va raqamli axborotlar ishlatiladi. Inson sеzgi a'zolari analogli (uzluksiz) axborot bilan ish ko’rishga moslashgan bo’lsa, xisoblash tеxnikasi asosan raqamli (diskrеt) axborot bilan ishlaydi.
Axbrot texnologityasi hozirgi kuga qadar 5 bosqichni o’zichiga olgan
I-bosqich XIX asrning II-yarmigacha davom etgan bo’lib bunda asoiy vositalar (Pero, siyohdan, kitob) bo’lgan texnologiyasi “Qo’llik” bo’lgan


II-bosqich XIX asrning oxirlarigacha davom etgan bo’lib bunda asosiy vositalar (yozuv mashinkasi) bo’lgan texnologiya “Mexanik” bo’lgan
III-bosqich XX asrning boshlari boshlangan asosiy vositalar (telefon, telegraflar ) bo’lgan texnologiya “Elektromexanika” bo’lgan
IV –bosqich XX asrning 50-yillaridan boshlab asosiy vositalar (EXM) lar bo’lgan texnologiya “EXM” lar bo’lgan
V- bosqich 83 – yildan boshlab hozirgi kunga qadarbo’lib Asosiy vositalar (har xil masalalarni xal etuvchi amaliy dasturiy ta’minotlar – internet , tarmoqlari xizmat qiladi.) bo’lib texnologiya “Kompyuter” lar xizmat qiladi</sup>
Axborot texnologiyasi ikki turga bo’linadi Axbrot texnologiyasi va ishlab chiqarish texlogiyasi
Ishlab chiqarish texnalogiyasidan – maxsulotlar chiqadi misollar Stanoklar , Sutni qaytaishlovchi vositalar
Shishani qayta ishlovchi vositalar
Axborot texnoloiyasidan – ma’lumotlar chiqadi. Misollar kompyuter , televideniya, radio stansiyalar, telefon telefaks, va kazo
Axborot texnologiyalari --- axborotlarni yig’ish , saqlash, uzatish, qayta ishlash usul va vositalari majmuidir.
Axborot texnologiyalarining vujudga kelishi va rivojlanishini belgilovchi ichki va tashqi omillar mavjud bo’lib, ularni quyidagicha tavsiflash mumkin.
Ichki omillar-bu axborotlarning paydo bo’lishi, turlari, xossalari, axborotlar bilan turli amallarni bajarish, ularni jamlash, uzatish, saqlash va h.k.
Tashqi omillar-bu axborot texnologiyasining texnik-uskunaviy vositalar orqali axborotlar bilan turli vazifalarni amalga oshirishni buldiradi.
Axborot texnologiyasining mazmunini quyidagi oddiy bir misol bilan ko’rib chiqamiz. Biz boror bir ma’lumot haqida boshqa bir viloyatda yashovchi o’rtog’imiz bilan fikr almashmoqchimiz. Buni turli yo’llar bilan amalga oshirishimiz mumkin.
1. Aloqa bo’limi orqali;
2. Telefon tarmog’I orqali;
3.Zamonaviy telekomunikatsiya vositalari orqali;
Hozirgi kunda har bir tashkilot, o’quv muassasasi, firma va ishlab chiqarishning barcha sohalarida rahbar va hodimlar faoliyatining samaradorligini oshirish maqsadida boshqaruv jarayonlarini ma’lum darajada avtomatlashtirishga oid muammolarni yechish bilan shug’ullanadi.
Bunda ular maxsus firmalarning mutaxasislari bilan uchrashadi, ularning faoliyati bilan yaqindan tanishadi, ular ishlab chiqaradigan maxsulotlarni ko’radi va natijada o’zida avtomatlashtirish uchun kerak bo’ladigan texnik jixozlarni harid qiladi.
Albatta, tashkilotlarga o’rnatilgan avtomatlashtirish jixozlari yildan-yilga yangilanib, texnik jixatdan takomillashtirilib boriladi.
Axborot texnologiyasi fani-axborotlarni jamlash, saqlash, uzatish va shu jarayonlarni amalga oshiruvchi barcha texnik vositalarni ishlatishni o’rgatuvchi fan.
Kundalik turmushda turli ko’rinishdagi axborotlar, masalan, matnli, grafikli, jadvalli, ovozli(audio), rasmli, video va boshqa axborotlar bilan ishlashga to’g’ri keladi. Har bir turdagi axborot bilan ishlash uchun har xil texnik xarakteristikalarga ega bo’lgan axborot qurilmalari kerak bo’ladi.
Mikroelektronika ishlab chiqarish texnologiyasining rivojlanishi va o’ta kuchli protsessorli kompyuterlarning yaratilishi axborotlarni qayta ishlash imkoniyatlarini kengaytmoqda.
Axborot texnologiyasi asosiy texnik vositalari sifatida hisoblash- tashkiliy texnikadan tashqari aloqa vositalari–telefon, teletayp, telefaks va boshqalar qo’llaniladi.
Hozirgi kunda axborot texnologiyasi jamiyatning jadal rivojlanishiga tasir etuvchi eng muxim omildir.Axborot texnologiyasi insoniyat tarakkiyotining turli boskichlarida ham mavjud bo’lgan bulsa-da, hozirgi zamon axborotlashgan jamiyatining uziga xos xususiyati shundaki, sivilizasiya tarixida birinchi marta bilimlarga erishish va ishlab chiqarishga sarflanadigan kuch energiya, xom ashyo, materiallar va moddiy iste’mol buyumlariga sarflanadigan xarajatlardan ustunlik kilmokda, ya’ni axborot texnologiyalari mavjud yangi texnologiyalar orasida etakchi urinni egallamokda.
Axborot texnologiyalari industriyasi majmuini kompyuter, aloka tizimi, ma’lumotlar ombori, bilimlar ombori va u bilan boglik faoliyat soxalari tashkil kiladi. Axborot texnologiyalari soxasida bevosita ishlamaydigan odamlar ham kundalik ishlarida uning imkoniyatlaridan foydalanadi. Axborot texnologiyalari turmushning barcha soxalariga borgan sari ko’prok singib borib, uning xarakatlantiruvchi kuchiga aylanmokda.
Bugungi kunda axborot texnologiyasini shartli ravishda saklovchi, rasionallashtiruvchi, yaratuvchi turlarga ajratish mumkin.Birinchi turdagi texnologiyalar mexnatni, moddiy resurslarni, vaktni tejaydi. Rasionallashtiruvchi axborot texnologiyalariga chiptalar buyurtma qilish, mexmonxona xisob-kitoblari tizimlari misol bo’ladi.
Yaratuvchi (ijodiy) axborot taxnologiyalari axborotni ishlab chiqaradigan, undan foydalanadigan va insonni tarkibiy kism sifatida uz ichiga oladigan tizimlardan iborat.
Axborot texnologiyalarining hozirgi zamon tarakkiyoti hamda yutuklari fan va inson faoliyatining barcha soxalarini axborotlashtirish zarurligini ko’rsatmokda. Chunki aynan mana shu narsa butun jamiyatning axborotlashtirilishi uchun asos va muxim zamin bo’ladi.
Jamiyatni axborotlashtirish deganda, axborotdan iktisodni rivojlantirish, mamlakat fan-taxnika tarakkiyotini, jamiyatni demokratlashtirish va intellektuallashtirish jarayonlarini jadallashtirishni ta’minlaydigan jamiyat boyligi sifatidafoydalanish tushuniladi.