Nazorat savollari Marketing axboroti tizimini tuzilishi qanday? 2

Marketing  razvedkasi  -  bu,  birinchi  navbatda,  marketing  rejalarini  ishlab 

chiqish  va  ularni  to’g’rilash  uchun  zarur  bo’lgan  marketing  tashqi  muhitining 

o’zgarishi  to’g’risidagi  joriy  axborotni to’plash  bo’yicha  tizimli  faoliyatdir.  Ichki 

axborot  olingan  natijalarga  qaratilsa,  marketing  razvedkasi  tashqi  muhitda  ro’y 

berishi  mumkin  bo’lgan  hodisalarni  o’rganishga  mo’ljallanadi.  Marketing 

razvedkasi  ma'lumotlarini  kompaniya  xizmatchilari  (ma'muriyat,  muhandislar, 

xaridlar bo’yicha agentlar, sotuvchilar), shuningdek, ta'minotchilar, vositachilar va 

xaridorlar etkazib berishlari mumkin. Razvedka ma'lumotlarini maxsus tadqiqotchi 

firmalardan ham olish mumkin. 

Ichki  axborot  asosan  korxonaning  ichki  ahvoli  va  imkoniyatlarini  ochib 

beradi.  Unga,  dastavval,  korxonaning  ishlab  chiqarish,  moliya,  sotish,  mehnat  va 

boshqa  resurslari  kiradi.  Qabul  qilingan  qarorlarning  samaradorligi  cheklangan 

resurslarni tovar assortimenti va marketing dasturlariga optimal joylashtirish sharti 

bilan  amalga  oshiriladi.  Bu  erdan  asosiy  vazifa  kelib  chiqadi:  foydaning  o’sishi 

uchun  mahsulot  tannarxini  davriy  ravishda  kamaytirib  borish  zarur,  boshqacha 

qilib  aytganda  xarajatlar  hajmi  va  tarkibining  shakllanishi  ustidan  qat'iy  nazorat 

siyosatini  olib  borish  zarur.  Shu  bilan  bog’liq  holda  marketolog  o’z  ishida 

marketing qarorlarida quyidagi ko’rsatkichlarni hisoblash va foydalanishni bilishi 

kerak: 



  mahsulotning me'yoriy va haqiqiy tannarxi; 



 

to’g’ri va egri xarajatlar; 



  chegaralangan foyda; 



  foydalilik nuqtasi; 



  narx chegirmalari. 

129 

с