Назорат топшириқлар масалалари
Download 0.89 Mb.
|
2 5305584997808213986 92727
- Bu sahifa navigatsiya:
- CO C 2 H 2 O 2 H 2 S NO
129. Vodorot sul’fidni oddiy moddalardan hosil bo‘lishi quyidagi tenglama bilan boradi: H2(r)+S(romb.)=H2S(r); ∆ H=-20,15 kDj. Tegishli moddalarning qiymatiga asoslanib ( 4-jadvalga qaralsin). SHu reaksiyaning va qiymatdarini hisoblang. Standart sharoitlarda H2S ni oddiy moddalardan hosi bo‘lishi muqarrarmi? (Javob: 43,15 Dj/(mol•K); -33,01 kDj). 130. quyidagi o‘zgarishlarda entropiya qiymati kamayadimi yoki ortadimi? a) suvning bug‘ga; b) grafitni olmosga? Nima uchun? Har bir o‘zgarish uchun ∆ qiymatini hisoblang ( 3 jadvalga qarang). Temperaturaning o‘zgarishi bilan ∆ sezilmas darajada o‘zgaradi. Fazoli va allotropik o‘zgarishlarda entropiyaning miqdor qiymatlari to‘g‘risida tegishli xulosa chiqaring. (Javob: a) 118,78 Dj/(mol •K); b) –3,25 Dj/( mol•K) 131. Azot bilan vodoroddan ammika hosil bo‘lishida entropiyaning o‘zgarishini hisoblang. Hisoblash vaqtida teshgishli gazlarning qiymatidanfoydalanish mumkun, chunki ∆ ning qiymati temperaturaning o‘zgarishi bilan oz miqdorda o‘zgaradi. ∆ >0 ligi nima bilan tushuntirish mumkun. (Javob:-198,26 Dj/mol •K). 132. Quyidagi tenglama bilan boruvchi reaksiyaning entropiya qiymatini o‘zgarishini hisoblang: 2CH4 (r) = C2H2 (r) + 3H2 (r); N2 (r) + 3H2 (r) = 2NH3(r) C (graf) O2 (r) = CO2 (r) SHu reatsiyalarda nima sababdan ∆ >0; <0; ≈0 qiymatlariga ega bo‘ladi? (Javob: 220,21; -198,26; 2,93 Dj/mol •K). 133. 2 O2+O2 ⇄ 2 O3 sistemaning gazlar bilan egallagan hajmi 2 marotaba kamaytirilsa, to‘g‘ri va teskari reaksiyalarning tezligini nimaga tengligini nimaga tengligini hisoblang. Bunda sistemaning muvozaniti siljiydimi? 134. 2NO2+O2 ⇄ 2NO3 sistemasining muvozaniti reaksiyada ishtrok etadigan moddalarning quyidagi konsentratsiyalarida qaror topadi: [NO] = 0,08 mol/l; [O2] = 0,03 mol/l; [NO2] = 0,01 mol/l muvozanit konstantasini va NO va O larning dastlabki konsentratsiyalarini hisoblang. (Javob: K = 0,52 ; [NO] dast = 0,09 mol/l; [O2]dast = 0,035 mol/l). 135. 10000 S da FeO + CO ⇄ Fe + CO2 sistemaning muvolzanat konstantasi 0,5 ga teng. Dastlabki konsentratsiyalar [SO2] = 0,05 mol/l; [SO2] = 0,01 mol/l ga tengligini bilgan holda, SO va SO2 ning muvozanat konsentratsiyasini hisoblang. (Javob: [SO] muv. = 0,04 mol/l; [SO2] muv.= 0,02 mol/l. 136. SO + CI ⇄ COCI2 sistemaning muvozanati reaksiyaga kirishuvchi moddalarning quyidagi konsentratsiyalarda qaror topadi: [SO] + [CI] ⇄ [COCI2] = 0,001 mol’/l. Muvozanat konstantasini va uglerod (P) oksidi va xlorning dastlabki konsentratsiyalarini hisoblang. (Javob: K=1000, [SO]dast=[CI]dast= 0,02 mol’/l). 137. Fosfor (u) xloridning parchalanish reaksiyasi endotermik protsess bo‘lib, u quyidagi tenglama bilan boradi: FCI5 (r) = PCI3 (r) + CI2 (r); ∆ H = + 92.59 kDj. Muvozanatni PCI5 ni parchalanishda to‘g‘ri reaksiya tomoniga siljitish uchun: a) temperatura; b) bosi; v) konsentratsiyalarni qanday o‘zgartirish kerak? 138. 2NO+CI2 ⇄ 2NOCI gomogen sistemada NO va CI2 ning dastlabki konsentratsiyalari 0,5 va 0,2 mol’/l ga teng. Muvozanat qaror topganda 20% NO reaksiyaga kirishgan bo‘lsa, muvozanat konstantasini hisoblang. (Javob: 0,416). 139. N2 + 3N2 ⇄ 4NN3 gomogen sistemaning 4000 S dagi muvozanat konstantasi 0,1 ga teng. Vodorod va ammiakning muvozanat konsentratsiyasi 0,2 va 0,008 mol’/l ga teng. Azotning muvozanat va dastlabki konsentratsiyasini hisoblang. (Javob: 8 mol’/l, 8,04 mol’/l). 140. Agar gaz holatida sodir bo‘layotagn reaksiyaning temperaturasini 10 dan 1000 S gacha ko‘tarilov, ximiyaviy reaksiyaning tezligi necha maroltaba ortadi. Reaksiya tezligining temperatura koeffitsenti 2 ga teng. (Javob: 512 marotaba). 141. Nima sababdan bosimning o‘zgarishi N2 + 3N2 ⇄ 4NN3 sistemaning muvozanatini siljitib, N2 + O2 ⇄ 2NO sistemaning muvozanitini siljitmaydi? Sistemalarning dastlabki va keyingi bosimlariga asoslanib tushuntiring. 142. Reaksiya quyidagi tenglama bilan boradi: N2 + I2 = 2NI. Bu reaksiyaning tezli konstantasi 5090 S da 0,15 ga teng. Reaksiyaga kirishuvchi moddalarning dastlabki konsentratsiyalari [N2] = 0,04 mol’/l, [I]=0,05 mol’/l ga teng bo‘ladigan reaksiyaning dastlabki tezligini hisoblang. (Javob: 3,2·10-4; 1,92·10-4 ). 143. 100 ml 96% li N2 O2 eritmasiga /zichligi 1,64/ 400 ml suv qo‘shildi. Zichligi 1,225 ga teng bo‘lgan eritma hosil bo‘ldi. SHu eritmaning protsent konsentratsiyasi va normalligi nimaga teng? (Javob 30,25%; 7,56n). 144. 20% li nitral kislota eritmasini tayyorlash uchun, zichligi 1,30 100 ml 48% li eritmaga qancha suv qo‘shish kerak? (Javob: 182,4ml). 145. 100 ml 50% li N2 O4 eritmasi /zichligi 1,40/ va 100 ml 10% li N2 O4 1,07/ aralashtirildi. Eritma 3 litrgacha suyultirildi. Hosil bo‘lgan eritmaning normalligini aniqlang. (Javob:0,549n). 146. 100 ml 80% li NNO3 eritmasi / zichligi 1,45/ 400 mlsuv quyildi. Zichligi 1,128 ga teng bo‘lgan eritma hosil bo‘ldi. Hosil bo‘lgan NNO3 eritmasining protsent va normal konsentratsiyalarini aniqlang. (Javob: 21,39%, 3,83n). 147. 400 ml 70% li sul’fat kislota eritmasiga /zichligi 1,611/500 ml suv quyilganda eritmaning protsent konsentratsiyasi nimaga teng bo‘ladi? (Javob 39,41%) 148. Ma’lum miqdordagi SaSO3 ni eritish uchun 35 ml / sm3/ 1,025 n. xlorid kislota eritmasi sarflandi. Olingan kal’siy karbonat tuzining massasini aniqlang. (Javob: 1,79g). 149. Zichligi 1,203 ga teng bo‘lgan 18% li natriy gidroksid eritmasini normalligini va titrini aniqlang. (Javob: 5,4 n; 0,2165 g/sm3 ). 150. Zichligi 1,092 bo‘lgan 1l 10% li KON eritmasiga zichligi 1,045 bo‘lgan 0,5 l 5% li shu modda eritmasidan quyildi. Aralashma 3l gacha suyultirildi. Eritmaning molyar konsentratsiyasini hisoblang. (Javob: 0,8 m). 151. Zichligi 1,84 ga teng bo‘lgan 95% li N2 O4 dan 3 l 0,4 n eritma tayyorlash uchun qancha olish kerak? (Javob: 33,31 ml). 152. Erituvchining ebluisskopik va krioskopik konstantasi deb nimaga aytiladi? 0,0125 mol’ moddani 125 g benzolda eriganda kristallizitsiya temperaturasi 0,0125 grad pasayishini bilgan xolda benzolning krioskopik konstantasini hisoblang. 153. Uglerod sul’fidning qaynash teperaturasi 46,200S, uning ebuliskopik konstantasi 2,36 gard 10g uglerod sul’fidda 0,512 g oltingugurt bo‘lgan eritma 46,670S da qaynaydi. Uglerod sul’fidda erigan oltingugurt molekulasi necha atomdan iborat? 154. 15g xoroformni 400 g efirda erishi tnatijasida ebluoskopik kontantasi 2,12 ga teng bo‘lgan eritmaning qaynash temperaturasi 0,565 °S ga ko‘tvrildi. Xloroformni molekulyar massasini aniqlang. (Javob : 119,5 ). 155. 155,18 r eritmada 5,16 g ermgan moddasi bo‘lgan eritma - 1,39 "S da kristallanadi. Erigan moddaning molekulyar massasini hisoblang. Suvning krioskopik konstantasi 1,86 grad. (Javob : -6 ). 156. Sirka kislotaning kristallizatsiya temperaturasi 16,65 0S, uning krioskopik konstantasi 3,9 grad. 125 g sirka kislotasida 0,1 mol erigan modda bo‘lgan eritmaning kristallanish temperaturasini hisoblang. (Javob: 13,53 0S ). 157. 40 g efirda 0,6 g erigan moddasi bo‘lgan eritma 36,13 0S da qaynaydi. Efirning qaynash tempereturasi 35,6 0S, ebulioskopik konstantasi esa 2,12 grad. Erigan moddaning molekulyar massasini hisoblang. (Javob: 60). 158. Suv bug‘ining bosimi 100 0S da 1,01325 105 PA ga teng. SHu temperaturada 4%-li mochevina eritmasi SO(NN2)2 bug‘i bosimini hisoblang. (Javob: 1,00085 105 PA). 159. Teng hajmlardagi formalin NSNO va glyukoza S6N12O6 eritmalari malum temperaturada bir xil osmotik bosimga aga. Bu moddalar qanday og‘irlik nisbatlarda olingan? 160. Osmotik bosim qanday topiladi? Bir xil miqdorda ergan moddasi bo‘lgan va bir xil hajmlardagi naftalin S10N18 yoki antratsen S14N10 eritmalarining bir xil temperaturada osmotik bosimlari qaysi birida ko‘proq? 161. 30 0S da efir bug‘ining bosimi» 0,86392 105 PA teng. Bug‘ bosimini ayni temperaturada 0,13303 105 PA gacha tushirish uchun 40 mol efirda necha mol modda eritiladi? (Xavob: 0,627). 162. RvS04, SaSO3, AgS1, va SuS cho‘kmalarini hosil qilish uchun qaysi moddalarning eritmalarini o‘zaro qo‘shish kerak? Tegishli reaksiyalarni molekulyar va ion-molekulyar tenglamalarini yozing. 163. Quyidagi moddalarning eritmalarida sodir bo‘ladigan re-aksiyalarning molekulyar va ion-molekulyar tenglamalarini tuzing; a) KNSO4 va NaON; b) SN3SOON va NaON; v) Zu(ON)2 va N2SO4; g) SuSO4 va N2S. 164. Quyidagi moddalarning eritmalarida sodir bo‘ladigan reak-siyalarning molekulyar va ion-molekulyar tenglamalarini tuzing : a) Sa(ON)2 va N2SO4 ; b) Rv(Noz)2 va N2S ; v) Zn(OH)2 va NaON ; g) K2S va NS1. 165. Quyidagi moddalarning eritmalarida sodir bo‘ladigan re-aksiyalarning molekulyar va ion-molekulyar tenglamalarini tuzing : a) Zn ONS1 va NS1; b) NaNSOz va NaON; v) Cr(ON)z va KON; g) Rv(NO3)2 va K1 . 166. Quyidagi moddalarning: N2S, FeS13, A1(ON)3, KNSO3 eritmalariga mo‘l mikdorda KON zritmasi quyildi. Tegishli reaksiya-larni molekulyar va ion-molekulyar tenglamalarini yozing. 167.Quyidagi cho‘kmalarni hosil kilish uchun kaysi moddalarning eritmalarini o‘zaro qo‘shish kerak : Ag2CrO4; Bi2S3; BaSO4; Hg2Cl2. 168. a) SaS12 va Na2SO3; b) Na2S04 va KON; Rv(N03)2 va Na2S; g) KON va NN4S1 eritmalari o‘zaro quyildi. Qaysi hollarda va nima sababdan reaksiyalar boradi? Ular uchun molekulyar va ion-molekulyar tenglamalarini tuzing. 169. Quyidagi reaksiyalarni ion-molekulyar tenglamalarini tuzing: a) FeS va Fe(ON)3 ni sulfat kislotada erishi b) A1(ON)3 ni natriy gidroksidi bilan tasiri; v) NNO2 ni natriy gidroksidi bilan neytrallanishi. 170. Quyidagi moddalarning NaCL, NiSO4, Be(OH), HNO2 eritmalariga mo‘l ishqorda natriy gidroksidi eritmasi qo‘shildi. Qaysi hollarda va nima sababdan reaksiya sodir bo‘ladi? Ularni molekulyar va ion molekulyar tenglamalarini tuzing. 171. Quyidagi ion-molekulyar tenglamalarning molekulyar reaksiya tenglamalarini tuzing. Ca2+ + Co32- = CaCO3 H2PO-4 + 2OH- = PO3-4 2H2O CdOH+ + H+ = Cd2+ + H2O 2Ag+ + S2- = Ag2S 172. 0,01 ni sirka kislotasi eritmasining 1 litrida 6,26 • 1021 molekula va ion bor. SHu eritmadan sirka kislotasining izotonik koeffitsentini va ionlanish darajasini aniqlang. (Javob: 1,04; 0,04). 173. Gipoxlorid kislotaning ionlanish konstansiyasi 3,0• 10-8 ga teng. 0.1 n NSLO eritmasining ionlanish darajasi nimaga teng? SHu eritmadagi vodorod ionlarning konsentratsiyasini hisoblang. (Javob: 5,5•10-4; 5,5•10-5). 174. Agar HNO2 ning ionlanish konstantasi 5,1•10-4 ga teng bo‘lsa, eritmaning qanday konsentratsiyasida nitrit kislotasining ionlanish darajasi 20% ga teng bo‘ladi. Eritmadagi vodorod ionlarning konsenratsiyasini hisoblang. (Javob: 1,25•10-2; 2,25•10-3). 175. NH4ON ning ionlanish konstantasi 2,0•10-5 ga tengligi ma’lum bo‘lsa, 0,01 ni ammoniy gidroksidining ionlanish darajasini hisoblang. (Javob: 5,0•10-2). 176. Karbonat kislotasining 2 chi ionizatsiya konstantasi qiymati K2=5,0•10-11 ga teng. NSO3 ning konsentratsiyasi 0,00012 molga teng bo‘lgan eritmadan SO2-3 ionning konsentratsiyasini hisoblang. (Javob: 7,0•10-8). 177. I litrida 2,19•1023 molekula va ion bo‘lgan 0,2 m xlorid kislotasi eritmasining izotopik koeffitsienti va ionlanish darajasi nimaga teng buladi? (Javob: 1,82; 0,82). 178. 100°S da 450 g suvda 0,05 mol Na2SO4 bo‘lgan eritmaning bug‘ bosimi 1,000816•105 PA ga teng. SHu eritmadan natriy sulfat ko‘rinma ionlanish darajasini aniqlang.(Javob: 0,75). 179. 100 g suvda 9,09 g KNO3 bo‘lgan eritmaning qaynash temperaturasi 100,80S ga teng. SHu eritmadan kaliy nitratning ko‘rinma ionlanish darajasini aniqlang. (Javob: 0,71). 180. 200 g suvda 0,53 g Na2SO3 bo‘lgan eritma - 0,13°S da kristallanadi. SHu eritmadagi natriy karbonatniig ko‘rinma ionlanish darajasini hiooblang. (Javob: 0,895). 181. 90 g suvda 2,5 g natriy gidroksidi va NaON ning ko‘rinma ionlanish darajasi 80 % ga teng bo‘lgan eritmaning 100°S dagi bug‘i bosimini aniqlang. (Javob: 0,99098 105 PA). 182. Suvning ion ko‘paytmasi deb nimaga aytiladi? Ionlanish darajasi 4,2 % ga teng bo‘lgan 0,01 n sirka kislotasi eritmasining rN va rON ni aniqlang. (Javob: 3,38; 10,62). 183. Zichligi 1,84 bo‘lgaya 96%-li sulfat kislotasining 2 ml 3 litrigacha suyultirildi. α= I bo‘lganda eritmaning rN ni hisoblang. (Javob: 1,62). 184. I litrida 0,0051 g gidroksid ionlari bo‘lgan eritmaning rN nimaga teng? (Javob: 10,48). 185. α= I da zichligi 1,015 bo‘lgan 3,12 % li xlorid kislota eritmasining rN-ini hisoblang. (Javob: 0,06). 186. I g 72 %-li nitrat kislotasi 3,3 litrgacha suyultirildi. α=I bo‘lganda eritmaning rN i nimaga teng? (Javob: 2,47). 187. Zichligi 1,43 bo‘lga 2 ml 72%-li nitrat kislotasi 2 litrgacha suyultirildi. α = I bo‘lganda eritmaning rN i nimaga teng? (Javob: 1,79). 188. rN va rON nolga teng bo‘lishi mumkinmi? Noldan kichik-chi? Vodorod ionlarining konsentratsiyasi 10-4 mol/l bo‘lgan eritmaning rN i va rON i nimaga teng? 189. Vodorod va gidroksil ko‘rsatkich deb nimaga aytiladi? 0,1 n sianid kislotasi eritmasiniig rN va rON i nimaga teng. NSN ning ionlanish konstantasi 7,2 •10-10 ga teng. (Javob; 5,08;8,92). 190. 98 %-li sulfat kislotasining 5 g 5 l gacha suyultirildi. α = I bo‘lsa hosil bo‘lgan eritmaning rN i nimaga teng. (Javob: I, 70). 191. 10 l eritmada I g NaON bor. α = I bo‘lganda shu aritmaning rN i va rON ini hisoblang. (Javob; 11,40; 2,60). 192. SrS13, FeSO4, Na2SO3 va Na2S tuzlarining gidroliz reaksiya tenlamalarini ion-molekulyar va molekulyar ko‘rinishda yozing. Eritmalarning qaysi birida rN<7, rN>7 bo‘ladi? 193. Zn(NO3)2, Al2(SO4)3, K2CO3, KNO3, NaCN tuzlarining eritmalari qanday muhitga ega. Javobingizni ion-molekulyar va molekulyar tenglamalarga asoslanib tushuntiring. 194. Nima sababdan NaF va Na2S eritmalari ishqoriy muhitni, Zn SO4 va NN4NO3 eritmalari kislotali muhitni beradi? Javobingizni ion-molekulyar va malekulyar tenglamalarga aooslanib tushuntiring. 195. Gidroliz darajasi temperaturaga bog‘liqmi? Nima uchun? Na0N eritmasiga; a) ishqor, b) kislota , v) ammoniy xlordlar qo‘shilganda gidroliz muvozanati qaysi tomonga siljiydi? 196. a) alyuminiya nitrat va natriy sulfid b) xrom sulfat va natriy karbonat tuzlari eritmalari ta’siri reaksiya tenglamalarini ion-molekulyar va molekulyar ko‘rinishda yozing. 197. Quyida berilgan ikki tuzning qaysi biri bir xil sharoitlarda ko‘proq gidrolizga uchraydi: FeS12 yoki FeS13 ; MgS12 yoki ZnS12 ; NaSN yoki CN3SOONa? Nima uchun? Bu tuzlarning gidrolizi reaksiyalarini ion-molekulyar va molekulyar tenglamalarini tuzing. 198. K2S, K1 , SuSO4 , NaSlO, Sd(NOz)2 tuzlari eritmalari lakmusga qanday ta’sir etadi. Javobingizni shu tuzlar gidrolizlari reaksiya tenglamalarini ion-molekulyar va molekulyar ko‘rinishda yozib tushuntiring. 199. Berilgan ikki tuzlardan qaysi biri bir xil sharoitlarda ko‘proq gidrolizga uchraydi? Na2SO3 yoki Na2S0z: TLCl yoki TLCl, SnCL2 yoki SnS14? Nina uchun? Bu tuzlarning gidroliz reaksiyalarini ion-molekulyar va molekulyar tenglamalarini tuzing. 200. Tuzlar gidrolizi darajasiga qanday faktorlar ta’sir etadi? Qachon nordon /gidro- / va asos /gidrokso- / tuzlar hoil bo‘ladi? Tegishli reaksiyalarning ion-molekulyar tenglamalarini tuzing. 201. Nima uchun NaN2RO4 eritmasi kuchsiz kislotali, Na3RO4 ishqoriy, SNzSOONN4, KS1 neytral, SuS04 kislotali reaksiyani beradi? YUqorida berilgan tuzlarning qaysi biri gidrolizga uchramaydi? Tuzlar gidroliz reaksiyalarini ion-molekulyar va molekulyar tenglamalarini tuzing. 202. Kalsiy sulfatning eruvchanlik ko‘paytmasi 6,26•10-5 ga teng. SaSL2 va Na2SO4 larning 0,04 n eritmalaridan teng hajmda aralashtirilganda cho‘kma tushadimi? 203. 5 l to‘yingan eritmada 0,05 g stronsiy karbonat borligini bilgan holda uning eruvchanlik ko‘paytmasini hisoblang?(Javob: 4,58•10-9 ). 204. Stronsiy sulfatni SnSO4 eruvchanlik ko‘paytmaii 3,6•10-9 ga teng. SHu tuzning eruvchanligini mol/l va g/l larda hisoblang. (Javob; 6 •10-4 ; 0,11). 205. 100 ml Fe(ON)2 ning to‘yingan eritmasida 9,6•10-5 g shu gidroksiddan borligini bilgan holda uning eruvchanlik ko‘paymasini hisoblang. (Javob; 4,76•10-15). 206. MgF2 ning eruvchanlik ko‘paytmasi. 7,0•10-9 ga teng. SHu tuzning eruvchanligini mol,' 1 va g/l larda hisoblang. (Javob; 1,20•10-3, 0,075). 207. Ag2SO4 ning eruvchanlik ko‘paytmasi 7,0•10-5 ga teng. Ag2NO3 ning 0,02 va N2SO4 I n eritmalaridan teng hajmlarda tasir attirilganda cho‘kma hosil bo‘ladimi? 208. Eruvchanlik ko‘paytmasi 1,9 •10-9 ga teng bo‘lgan VaSO3 ning 1 gramini eritish uchun qancha miqdorda suv kerak bo‘ladi? ( Javob: 117 l ). 209. 100 ml RbI2 ning to‘yingan eritmasida 0,0268 g qo‘rg‘oshin ioni bor. SHu tuzning eruvchanlik ko‘paytmasini hisoblang. (Javob: 8,79•10"9) 210. Magniy gidroksidning to‘yingan eritmasida magniy ionining konsentratsiyasi 2,6•10"3 g/l ni tashkil qiladi. SHu gidroksidning eruvchanlik ko‘paytmasini hisoblang. (Javob; 4,77•10-12). 211. AgI ning eruvchanlik ko‘paytmasi 8,5•10-17 ga teng. Agar NaI bilan AgCIO4 ni 0,002 i eritmalari teng xajimlarda aralashtirilsa cho‘kma hosil bo‘ladima? 212. Metallarning kuchlanish qatori qanday tuziladi? Rux plastinkasini; a)CuSO4, b) MgSO4, v) Pv(NO3)2 eritmalariga ta’sir ettirilganda uning massasi ortadimi, kamayadimi yoki uzgarishsiz qoladimi? Nina uchun? 5 jadvalga qarang. 213. Zn2+ ionnking qanday konsentratsiyasida (mol/l) rux elektrodining potensiali uning standart elektrodi potensialidan 0,01 V ga kak buladi? (Javob; 0,30 mol/l ). 214. Marganets elektrodining o‘z tuzi eritmasidagi potensiali - 1,23 V ga teng. Mn2+ ionining konsentratsiyasini mol/l da hisoblang. (Javob; 1,89•10-2 mol/l). 215. Metallarning elektroximiyaviy korroziyasining mazmuni nimadan iborat? Ruxlangan va oqartirilgan temirning korroziyasi? a) nam xavoda; b) kislotali muxitda qanday boradi? Javobingizni asoslang. Anod va katodda boradigan reaksiyaning vlektron-ion tenglamasini tuzing. 216. Kumush metali suyultirilgai kislotalardan vodorodni siqib chiqarmaydi? (Nima uchun?). Ammo kislotaga tushirilgan kumushga rux metali tegizilsa, kumush yuzasida vodorod ajralib chiqa boshlaydi. Bu hodisani tushuntiring. Sodir bo‘lgan reaksiya tenglamasini yozing. 217. NaF, KS1 va AgNO3 tuzlari eritmalarini ko‘mir elektrodi, SiSO4 ni esa mis anodi ishtirokidagi elektroyaia sxemasmni tuzing. 218. NaCL va Na3RO4 eritmalari bir muncha vaqtdan so‘ng alektroliz qilindi. Bunda ikkala xolda ham tuzlarning miqdorida o‘zgarish bo‘ladimi? Anod va katodda boradigan reaksiyalarning elektron tenglanalarini tuzib, javobingizni aooslab bering. 219. Odatdagi sharoitda nam havoda ruxlangan temirning qoplamasi emirilganda xam zanglash protsessi kuzatilmaydi, temperatura 70° dan oshsa, u zang bilan qoplanadi. Bu qanday tushuntiriladi? Birinchi va ikkinchi xollar uchun anod vakatodda sodir buladigan korroziya protsessining elektron-ion tenglamasini tuzing. 220. Galvanik alementning qanday turiga konsentratsion deyiladi? 0,01 n hamda 0,1 n AgNO3 eritmasiga tushirilgan kumush elektroddan iborat galvanik elementning sxmasini tuzing. e.o.k. hisoblang va elektrod protsessining elektron tenglamasini tuzing.(Javob;0,058B) 221. [Rv2+] = [Mg2+] 0,01 mol/l konsentratsiyaga ega bo‘lgan eritmaga qo‘rg‘oshin va magniy plastinkalari tushirilgan galvanik elementniig sxemasini, elektrodda sodir bo‘ladigan protsesslarning elektron tenglamasini va elementning e.yu.k.ni hisoblang. Agar har bir ioniga konsentratsiyasi bir xil miqdorda o‘zgartirilsa, e.yu.k. o‘zgaradimi? (Javob; 2,244 V). 222. Oksidlanish-qaytarilish sistemalarining standart elektrod potensiali qanday hisoblab topiladi? Elektron-ion tenglamalariga asoslyanib quyidagi sistemaga koeffitsientlar qo‘ying; Sg3+ + NO3- + N2O === SrO72- + NO + N+ Standart elektrod potensiallari qiymatlariga asoslanib, standart sharoitlarda bu sistemada tug‘ri va teskari reaksiya boradimi? ( 5- jadvalga qarang). 5-jadval. Bazi bir oksidlanish-qaytarilish sistemalarining suvli eritmalaridagi standarat elektrod potensiali E0298
223.** ⇄ 224.** ⇄ 225.** ⇄ 226.** ⇄ 227.** ⇄ 228.** ⇄ 229.** ⇄ 230.** ⇄ 231.** ⇄ **222 Masalaning shartiga qarang. 233. Quyidagi birikmalardan kompleks ionning zaryadini, koordinatsion sonni va oksidlanish darajasini aniqlang; K3 [Sg(SN)6], Na[Ag(NO2)2],K2[MoF8], [CO(H2O)2 (NH3)3Cl]Cl2. 234. Quyidagi zarrachadardan So3+ , NH3 , NO2- , K+ iborat bo‘lgan ettita kompleks birikmalarning koordinatsion formulasini tuzing. Bu birikmalarning dissotsilanish tenglamalarini yozing. Birikmalardan qaysi biri elektrolitmas kompleks birikma hisoblanadi? So3+ ning koordinatsion soni oltiga teng. 235.Na2[Cd(CN)4], K4[TiCl8], [Cr(H2O)4Cl2] Cl, H[ZnCl2OH] birikmalardan kompleks ioykarniyg zaryadini, kompleks hosil qiluvchining koordiyaatsion sonini va oksidlanish darajasini aniqlang. 236.Qanday kompleks birikmalar atsidokomplekslar va qaysilari autokomplekslar deyiladi? Misollar keltiring. 237.Qanday kompleks birikmalarga izomerlar deyiladi? Gidrat, ionizatsion va fazoviy izomer kompleks birikmalarga misollar keltiring. 238. Platina kompleks birikmalarining koordinatsion formulasini tuzing va dissotsilanish tenglamalarini yozing; RtS12 •4NN3, RtCl2•ZNNz, RtCl2•2NNz, RtCl2•KCL •NNz, RtCl2•2KL. Bu kompleks birikmalardan qaysi biri elektrolitmas? Rt2+ koordinatsion soni to‘rtga teng. 239. Quyidagi birikmalarni koordinatsion formulasini va ularning dissotsilanish tenglamalarini yozing: SoVrz • 4NNz • 2N2O ; CoCl3• 4NNz ; SoSl3•4NNz • H2O ; So(SN)z • 3 KSN • SOz+ ning koordinatsion soni oltiga teng. 240. Quyidagi kompleks birikmalarning zaryadini (x) aniqlang: a) Pd(NH3)2 (N2O)S1] x ; b) [So(NO2)4(NH3)2]x; v) [RtCl(ON)5) x ; g) [Au(SN)2 Vr] x. Kompleks hosil qiluvchilarning oksidlanish darajalari: a) + 2 ; b) + 3; v) + 4 ; g) + 3. Tarkibida shu kompleks ionlari bo‘lgan birikmalarning formulalarini yozing. 241. Kation, anion va neytral komplekslarga ikkitadan misol keltiring. Ularning kompleks hosil qiluvchilarini oksidlanish darajasini va koordinatsion sonini ko‘rsating. 242. Tarkibida quyidagi zarrachalari bo‘lgan Sr3+, N2O, S1-, K+ ettita kompleks birikmalarning koordinatsion formulasini tuzing. Bu birikmalarning dissotsiatsiya tenglamalarini yozing. Ulardan qaysi biri elektrolitmas kompleks birikma? Cr3+ ning koordinatsion soni oltiga teng. 243. Kompleks ionning beqarorlik konstantasi deb nimaga aytiladi? Quyidagi kompleks ionlarning beqarorlik konstantasi qiymatani ifodalovchi tenglamani yozing: [SuS12]- ; [Su(NN3)4]2+; [Fe(CN)6]3- 244. Kadmiy tuzlari eritmalari ishqorlar bilan Sd(ON)2 cho‘kmasini, vodorod sulfid bilan esa SdS ni hosil qiladi. Kaliy (+2) tetratsianokadiat K2 Sd(SN)4 vodorod sulfid bilan cho‘kma hosil qilishini va ishqor bilan hosil qilmasligini qanday izohlab berish mumkin. 245. AgNO3 ning ammiak bilan uzaro tasiri natijasida hosil bo‘ladigan maxsulotni KSI bilan tasir ettirganda AgSI ni hosil bo‘lmasligini va o‘sha birikmani KI bilan tasiri natijasida AgSI cho‘kmasi hosil bo‘limini qanday izoxlab berasiz? Tegishli reaksiyalarni tenglamalarini tuzing. 246. Quyidagi kompleks ionlardan qaysi biri barqaror bo‘lishi kerak: [Co(NH3)6]2+ yoki [S0(NH3)6]3+ ; [Fe(SN3)6]3- yoki [Fe(SN)6]4- ; [Cd(CN)4]2- Nima uchun? Javobni beqarorlik konstantalari qiymatlaridan foydalanmasidan tushuntiring. 247. Qanday kompleks birikmalar qo‘sh tuzlar deyiladi? K4[Fe(CN)6] va (NN4)2 va (NH4)2 Fe(SO4)2 tuzlarning dissotsilanish tenglamalarini yozing. Ularning har biriga ishqor eritmasi qo‘yildi. Qaysi holda temir gidroksidi cho‘kmaga tushadi? 248. Nega [Ag(NH3)2]CI eritmaciga nitrat kislotasi qo‘yilganda AgCl cho‘kmasi tushadi. Reaksiyani molekulyar va ion-molekulyar tenglamasini yozing va kompleks ionning parchalanish sababini tushuntiring. 249. Mis tuzlari eritmalari ishqorlar bilan Su(ON)2 chukmasini, vodorod sulfid bilan esa SuS cho‘kmani hosil qiladi. Tetraamin mis (+2) sulfatning [Cu(NH3)4]SO4 konsentrlangan eritmasi vodorod sulfid bilan cho‘kma hosil qilib, ishqor bilan esa cho‘kma hosil bo‘lmasligini qanday tushuntirish mumkin? 250. Quyidagi kompleks ionlar uchun beqarorlik konstantasi qiymatlarini yozing; [Cd(CN)4]2- ; [Ni(CN)4]2-; [Hg(CN)4]2- . Ular quyidagilarga teng; 1,4 •10-17; 3,0•10-16; 4,0 •10-41. Bir xil molyar konsentratsiyali qaysi kompleks ionning eritmasida SN ionlari ko‘proq bo‘ladi? 251. Kumush iodid KSN da erib, ammiakda erimaydi. Bu reaksiyaning tenglamasini yozing. SHunga asoslanib qaysi kompleks ion: [Ag(NH3)2]+ yoki [Ag(SN)2]- kichik beqarorlik konstantasiga ega ekanligini tushuntiring. 252. Tetraamin rux sulfat [Zn(NH3)4]SO4 - eritmasiga KSN qo‘yilgayda eruvchan kaliy tetratsianorux K2[Zn(SN)4] kompleks birikmasi hosil bo‘ladi. Reaksiyaning molekulyar va ion-molekulyar tenglamasini yozing. Qaysi ionning beqarorlik konstantasi katta: [Zn(NH3)4]2+ yoki [Zn(SN)4]2-? Nima uchun? 253. Kovalent bog‘lanishning qaysi turiga donor-akseptor bog‘lanish deyiladi? Uning hosil bo‘lish mexanizmi qanday? Quyidagi kompleks ionlarda qaysi atom yoki ion donor va qaysi biri akseptor: [BF4]- ; [H3O] + ; [Zn(NH3)4]2+ ? 254. Valent bog‘lanish metodi xrom karbonilni oktaedrik tuzilishini qanday ieoxlaydi? Nina uchun bu birikmada xromning (0) koordinatsion soni oltiga teng? 255. Valent bog‘lanish metodi [Zn(NH3)4]2+ ionini tetraedrik tuzilishiga ega ekanligini qanday tushuntirib beradi? Nina sababdan koordinatsion soni to‘rtga teng? 256. Valent bog‘lanish metodi nikel karbonilni tetraedrik tuzilishini qanday tushuntirib beradi? Ushbu birikmada nima sababdan nikelning (0) koordinatsion soni to‘rtga teng? 257. Valent bog‘lanish metodi temir karbonilni tuzilishini qanday tushuntiradi? Nima uchun uning tuzilishi trigonal bipiramida shaklida; temirning (0) koordinatsion soni bu birikmada beshga teng. 258. Valent bog‘lanish metodi NN+4 ,va VN-4 ionlarining tetraedrik tuzilishini qanday tushuntiradi? 259. [Sr(N2O)6]3+ kompleks ionda Sr(III) ning uchinchi va to‘rtinchi energetik kavatining qaysi orbitalari ximiyaviy bog‘ hosil qilishda ishtirok etadi. Valent bog‘lanish metodi bu ionning oktaedrik tuzilishini qanday tushuntirib beradi? 260. [Sa(NN3)6]2 + kompleks ionni hosil bo‘lishida kadmiy (P) ning beshinchi energetik pog‘onyasining qaysi orbitali ximiyaviy bog‘ hosil qilishda ishtirok etadi? Valent bog‘lanish metodi bu ionning oktaedrik tuzilishini qanday asoslab beradi? 261. Valent bog‘lanish metodi N3N• VF3 molekulyar kompleks birikmani tuzilishini qanday asoslab beradi? 262. [So(NN3)6]3+ kompleks ionini hosil bo‘lishida kabolt (SH) ning uchinchi va to‘rtinchn energetik pog‘onasining qaysi orbitali ximiyaviy bog‘ hosil qilishva ishtirok etadi? Valent bog‘lanish matodi ushbu ionning oktaedrik tuzilishini qanday asoslab beradi? 263. Natriyni vodorod, kislorod, azot va oltingugurt bilan tasiri reaksiya tenglamalarini yozing. Bu reaksiyalarda oksidlovchi element atomining oksidlanish darajasi nimaga teng? 264. Kaliy metyali mo‘l kislorodda yonganda qanday birikma hosil bo‘ladi? hosil bo‘lgan moddaning kislorodi: a) suya bilan, b) suyultirilgan N2SO4 bilan tasir etganda disproporsiyalanadi; bunda u - I va 0 oksidlanish darajasiga ega bo‘ladi. YUqoridagi reyaksiyalarning elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 265. Ammiak usuli bilan soda olish reaksiya tenglamasini yozing. Xuddi shunday usul bilan potash oliya mumkinmi? Nima uchun? 266. Ishqoriy metallarning gidridlarini olish qaysi reaksiyaga asoslangan? Natriy gidridni gidroliz va litiy gidrid qotishmasini esa elektroliz qilish reaksiya tenglamalarini yozing. 267. Potash nima? qanday olinadi va sanoatning qaysi turida ishlatiladi? Quyida berilgan moddalardan qanday qilib potash olish mumkin: K2SO4, Va(ON)2, SaSO3 , NS1 va N2O? Tegishli reaksiyalarning tenglamalarini tuzing. 268. Natriy peroksidi protivogazlarda kislorodni regeneratsiya qiluvchi modda sifatida ishlatiladi. Natriy peroksidini SO2 bilan bo‘lgan tasiri reaksiyasi tenglamasini elektron va molekulyar shaklda yozing. Bu reaksiya oksidlanish-qaytarilish protsessining qaysi tipiga kiradi? 269. Litiy gidridi litiy nitridini vodorod atmosferasida qizdirish natijasida hosil bo‘lishi mumkin. Litiy nitridini olinishi hamda uning: a) suv; b) vodorod bilan tasiri reaksiya tenglamalarini tuzing. 270. Natriy gidridi metall holidagi natriyni natriy gidroksidi bilan qotishtirish natijasida olinishi mumkin. Reaksiyaning elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. Hosil bo‘lgan modda suv bilan reaksiyaga kirishganda qanday moddalar hosil bo‘ladi? 271. YUqori temperaturalarda ishqoriy metallar kislorodli kislotalarning tuzlarini qaytaradilar. Kaliyni K2S04 bilan aralashtirish natijasida sodir bo‘ladigan reaksiya tenglamasini elektron va molekulyar shaklda yozing. Bu reaksiyada oksidlovchi maksimal qaytariladi. 272. Kaliy ozonidi ozonni qattiq. KON ga tasir attirib olinadi. Bu reaksiyaning elektron-ion va molekulyar tenglamasini yozing. Ozon, gidroksid-ionni oksidlab, to ozonid - ionigacha O3- qaytariladi. 273. Quyidagi o‘zgarishlarni vujudga keltiradigan reaksiyalar tenglamalarini tuzing;Ve → VeS12 → Ve(ON)2 → Na2[Be(ON)4 → VeSO4 274. Quyidagilarni elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing: a) beriliyni natriy gidroksidning konsentrlangan eritmasi bilan; b) maginiyni koysentrlangan sulfat kislota bilan. 275. Kalsiyni havoda yonishi natijasida qanaqa moddalar hosil bo‘ladi? Nima sababdan reaksiya natijasida hosil bo‘lgan mahsulot namlanganda issiqlik ajralib chiqadi va ammiak hidi keladi? Reaksiya tenglamalarini tuzing. 276. Quyidagi uzgarishlarni vujudga keltiradigan reaksiya tenglamalarini tuzing: Sa → SaN2 → Sa(ON)2 → SaSO3 → Sa(NSOz)2. 277. Berilliy oksidi qizdirilganda SiO2 va Na2O bilan tasir etadi. Tegishli reaksiya teglamalarini yozing. Ru reaksiyalar VeO ning qaysi xossalarini bildiradi? 278. Quyidagi o‘zgarishlarni vujudga keltiradigan reaksiyalar tenglamalarini tuzing: Va → Va(ON)2 → VaO2 → O2. Keyingi reaksiya uchun simob dixloridi (suleyma) ishlating. 279. Magniyni elektrolitik usul bilan olishdan tashqari, uni 25400 temparaturada kuydirilgan dolomitni/ MgO •SaO / kremniy bilan qaytarib ham olish mumkin. Reaksiyaning elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. Hosil bo‘lgan moddalardan biri - ortokremniy kislotasining tuzidir. 280. Kaliy va berilliy grafit bilan qizdirilganda karbidlarni hosil qiladilar. Kalsiy korbidda uglerodning oksidlanii daraxasi - I ga, berilliy karbidda esa – 4 ga teng. Tegishli karbidlarni hosil bo‘lgan reaksiya tenglamalarini alektron va molekulyar kurinishda tuzing. Hosil bo‘lgan karbidlar suv bilan reaksiyaga kirishganda qanday moddalar hosil bo‘ladi? 281. YOy pechi yordamida bariy fosfatni uglerod bilan qaytarib bariya fosfid olish mumkin. Fosforning eng kichik oksidlanish darajasini namoyoi qilishini va uglerodii SO ga aylanishini hisobga olgan, bu reaksiyaning elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. Bariy fosfid suv bilan ta’sir etganda qanday modda hosil qiladi? 282. Nagniy, kalsiy va bariylar kuchli qaytaruvchi ekanligli uchun ular metallotermik usul bilan metall oksidlaridan ularni qaytarib olishda ishlatiladilar. Kalsiyni quyidagi moddalar bilan ta’sir reaksiyasini elektron va molyokulyar tenglamalarini tuzing: a) SaS04 bilan; b) V205 bilan. Har bir reaksiyada oksidlovchi maksimal darajada qaytariladi. 283. Tabiiy suvning qattiqligi undagi qanday tuzlarning mavjudligiga bog‘liq. Qanday usul bilan karbonatli va karbonatsiz qattiqlikni yo‘qotish mumkin? qattiqligi 3 mekv ga teng bo‘lgan suvning I m3 da necha gramm Sa(NSOz)2 borligini hioblang? (Javob: 243 g.). 284. I litrida 100mg dan Sa(NSOz)2 ; Mg(NSO3)2; va Fe(NSO3)2 tuzlari bo‘lgan suvning karbonatli qattiqligini aniqlang. (Javob; 3,724 mekv/l). 285. Suvning qattiqligi qanday birliklarda ifodalanadi? 10 l da 6 g SaS12 bo‘lgan suvning qattiqligi nimaga teng? (Javob; 10,81 mekv/l). 286. 100 l suvni yumshatish uchun 15,9 g soda sarflansa, uning qattiqligi nimaga teng bo‘ladi? (Javob; 3 mekv/l). 287. Qattiqligi 2,5 mekv/ ga teng bo‘lgan 5m3 suvning qattiqligini yo‘qotish uchun qancha soda qo‘shish kerak? (Javob; 662,5 g). 288. I litrida 0,324 g kalsiy gidrokarbonat bo‘lgan suvning qattiqligini aniqlang. SHunday suvning 2 m3 ning qattiqligini yo‘qotish uchun necha gramm soda qo‘shish kerak? (Javob: 4 mekv/l, 424 g). 289. Suv qattiqligini ionit usuli bilan yo‘qotishning mazmuni nimadan iborat? I litrida 0,005 mol kalsiy gidrokarbonat bo‘lgan suvning qattiqligini hisobang. 0b : 10 Javob: 10 mekv/l). 290. 100 l da 14,632 g maniy gidrokorbonat bo‘lgan suvning qattiqligi nimaga teng? Javob; 2 mekv/l). 291. Mineral suvning tarkibida 0,3894 g/l kalsiy ioni va 0,0844 g/l magniy ioni bor. Suvning qattiqligi nimaga teng? (Javob: 26,38 mekv/l). 292. Quyidagi sharoitlarda qanday ximiyaviy reaksiyalar sodir bo‘ladi: a) Tarkibida kal’siy gidrokarbonati bo‘lgan qattiq suv qaynatilganda; b) unga soda qo‘shilganda; v) unda natriy gidroksidi qo‘shilganda? 50l qattiq suvni yumshatish uchun 10,8 g suvsiz bura sarf bo‘lgan suning qattiqligini xisoblanag. (Javob: 2.14 mekv/l) 293. Quyidagi o‘zgarishlarni vujudga keltiridigan reaksiyalar tenglamalarini tuzinig: B2O3 → B → H3BO3 → Na2B4O7 → H3BO3 294. Voksidni undagi Fe2O3 qo‘shimchasidan tozalash uchun u NaOH bilan qorishtiriladi, xosil bo‘lgan qotishma suv bilan ishlanadi va xosil bo‘lagn eritma filtirlanib u orqali SO2 yuboriladi. Xosil bo‘lgan cho‘kma filtirilanib qizdiriladi; sodiri bo‘ladigan reaksiya tenglamalarini yozinig, qaysi protsessda Fe2O3 ajratilidi. 295. Alyuminotermiya protsessi deb nimaga aytilidi? Termit qanday modda? Termitning ishlitilishiga doir bo‘lagan reaksiya tenglamalarini elektron va molekulyar shaklida yozing. 296. Talliy brikmalarida qanday oksidlanish darajasini namayon qiladi? Nima sababdan talliy (III ) xloridga vodorod sulfid tasir ettirilganda Te2S qora cho‘kma ajralib chiqadi? Tegishli reaksiya tenglamalarini tuzing. 297. Talliy tuzlarida unga qanday oksidalanish darajasi ko‘proq xarakterlidir. Nima sababdan talliy (II ) xlorid suvda eriganda vodorod ajralib chiqadi? Tegishli reaksiya tenglamalarini tuzing. 298. Litiy gidridi efir bilan quritilgan AISI3 eritmasi bilan tasir etganda litiy alyumogidridi ZiAIH4 xosil bo‘ladi shunga o‘xshash tarkibli litiy bor gidridi (boronat) esa ZIH ni diboran bilan tasiri natijasida xosil bo‘ladi. Tegishli reaksiya tenglamalarini tuzinig. Bu reaksiyalar oksidlanish – qaytarilish reaksiyalari – mi ? 299. Quyidagi reaksiya tenglimalrini tuzinig: a) alyuminiy nitridini natriy gidrooksidi eritmasi bilan; b) natriy sul’fidni alyuminiy sul’fat eritmalari bilan. 300. Alyuminiy yuqori temperaturadi azot, oltingugurt va uglirod bilan reaksiyaga kirishadi. Bu reaksiyalarda oksidlovchi eng kichik oksidlanish darajasini namoyon qiladi. Alyuminiy nitrid, sul’fid va karbidlarni xosil bo‘lish reaksiya tenglamalarini elektron va molekular ko‘rinishida yozing. Xosil bo‘lgan moddalar suv bilan parchalanagnda qanday maxsulotlar xosil bo‘ladi? 301. Tetraftorborat kislotasi erkin xolda olinmagan. Bu modda suvli eritmalarida barqarordir. Bu kislotani olish reaksiya tenglamalarini tuzing: a) BF3 ni gidrolizi natijasida; b) H3BO3 dan foydalanib 302. Quyidagi reaksiyalarini elektron va molekular tenglamalarini tuzing: a) borni konsentirlangan NNO3 bilan; b) alyuminiyni NaOH eritmasi bilan. 303. Agarda qizdirilgan kalsiy karbidi orqali suv bug‘lari yuborilsa, reaksiya maxsulotlari sifatida kal’siy karbonat, uglerod (IY) – oksid va vodorod xosil bo‘ladi. Oksidlovchi va qaytaruvchi atomlarini oksidlanish darajasini o‘zgarishini izzoxlovchi elektron tenglamalarini va reaksiya tenglamalarini tuzing. Bu reaksiyalar odiy sharoitda qanday boradi? 304. Qanday birikmalar karbidlar va silitsidlar deyiladi? Ular qanday olinidi, klassfikatsiyalanadi va qanday xosalarni namoyon qiladilar? Quyidagi reaksiya tenglamalarini tuzing: a) alyuminiy karbidni suv bilan; b) magniy silitsidni xolorid kislata bilan. 305. Kremniy karbidi /karborund/ ximyaviy jixaddan olganda juda barqaror modda Ammo kislorod ishtrokida u suyuqlantirilgan ishqorlar bilan tasir etadi. Sodir bo‘ladigan protsessning elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. Bu reaksiyalar oksidlanish qaytarilish protsessining qaysi turiga kiradi? 306. Uglerod (II) oksidi qanday olinidi? Uning metallurgiyada ishlatilishi qanday xossasiga asoslangan? Uglerod (II ) oksidini; a) xlor bilan; b) 500 0S da ammiak bilan bo‘lgan ta’siri reaksiya tenglamalarini tuzing. 307. Uglerod sianid kislotasida va sianidlarda qanday oksidlanish darajasini namoyon qiladi? Natriy sianidni sodani ammiak ishtirokida uglerod bilan qaytarib olish mumkin. Bu reaksiyalarni elektoron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 308. Kremni xlorid va nitridni xosil qilish reaksiya tenglamalarini tuzing va bu reaksiyalarini borish shart – sharoitini ko‘rsating. Nima sababdan kremniy talidlar nam xavoda tutaydi? 309. Kaliy rodanitni KSCN: a) kaliy sianidni ammoniy disul’fid bilan tasiri natajasida; b) uning eritmasini oltingugurt bilan qaynatib xosil qilish mumkin. Uglyrod va oltingugurtning oksidlanish darajasini o‘zgarishini ifodalovchi elektorn tenglamalarini va ularning reaksiya tenglamalarini tuzing. 310. a) kremniyni ishqor eritmasi bilan; b) silanning kislorod bilan oksidlanish reaksiya tenglamalarini elektron va molekulyar shaklida yozing. 311 Oddiy silikad shishasining tarkibi nimadan iborit? Uni qanday moddalardan olish mumkin? SHishani xosil qilish reaksiya tenglamasini yozing. SHishalarga qanday qilib rang beriladi? 312. Pb3O3 va Pb3O4 birikmalari qaysi sinfiga kiradilar? Ularni grafik formulalarini tuzing. Surikni: a) suyultirilgan nitrat kislotasi bilan; b) KI eritmasi balan kislotali muxitda sodir bo‘ladigan ta’sir reaksiya tenglamalrini tuzing. 313. Qo‘rg‘oshin (IY) - oksidni oksidlovchilik xossalarini qanday izoxlash mumkin? Elektron tenglamalarga asoslanib quyidagi tenglamalarni tugallang: PbO2 + Mn(NO3)2 + HNO3 = HMnO4 + … PbO2 + HCI (kons.) 314. II valentli germaniy va qalay birikmalarini qaytaruvchilik xossalarini qanday izoxlash mumkin? Elektron tenglamalarga asoslanib quyidagi tenglamalarni tugallang: SnCI2 + HgCI2 = SnCI2 + Na3ASO4 + HCI = 315. Qalay konsentrlangan xlorid kislotada eriydi, qo‘rg‘oshini erishi esa qiyinrog‘ o‘tadi. Buni qanday izoxlash mumkin? Qo‘rg‘oshinning konsentrlangan NaOH eritmasida va qalayni esa konsentrlangan nitrat kislotasida erish reaksiya tenglamalrini tuzing. 316. Nima sababdan germaniy suyultirilgan sul’fat kislotasi bilan reaksiyaga krishmay, konsentrlangan sul’fat kislotasida eriydi? Germaniyni: a) konsntrlangan sul’fan kislotasi bilan; b) N2O2 ishtrokida konsentrlangan NaOH eritmasi bilan bo‘lgan reaksiya tenglamalrini tuzing. 317. Natriy siostaniat tabiiy qalay dioksidini soda va oltingugurt aralashmasi bilan qorishtirib, suyuuqlantirilgan xolga o‘tishi natijasida olinida. Reaksiya tenglamalarini elektron va molekular ko‘rinishida yozing. Bu protsess oksidlanish qaytarilish reaksiyalarining qanday turiga kiradi? 318. Qo‘rg‘oshin ortoplyumbat /surik/ uning (II ) va (IY) oksidlarini qorishtirish natijasida olinidi. Bu reaksiyada oksidlar qanday xossalarni namoyon qiladi? Reaksiya tenglamasini yozing. 319. Qo‘rg‘oshin (II ) oksidi va gidroksidi qanday xossalarni namoyon qiladilar? Bu brikmalarni : a) ishqor bilan; b) xlorid kislotasi bilan bo‘lgan ta’sir reaksiya tenglamalarini yozing. 320. qo‘rg‘oshin uchun, asosan qanday oksidlanish darajasi xos? Nima sababdan? Qo‘rg‘oshin (II ) ni (IY) oksidlanish darajasiga o‘tishi juda kuchli oksidlovchilar ishtrokida borishi mumkin. Ishqoriy muxitda xlorni qo‘rg‘oshin atsetat bilan bo‘ladigan tasir reaksiya tenglamasini eletran va molekular shaklda yozing. 321. Germaniy va qalayning disul’fidlari qanday olinadi va ular qanaqa xossalarni namoyon qiladilar? Tio-tuzlarni xosil bo‘lishi reaksiya tenglamalarini quyidagilarga asoslanib tuznig: a) YeS2 va (NH4)2S; b) SnS2 va NaOH 322. Azotni +5,+4, +3, +2, +1, 0,-1,-2,-3 oksidlanish darajalarini namayon qiluvchi birikmalariga misollar keltiring. Bu formulalarni grafik ko‘rinishida ifodalang. 323. Gidrazinni qanday qilib olish mumkin; uning tuzilashi va kimyoviy xosslari qanday? Elektron tenglamalriga asoslanib gidrozinni: a) kislorod bilan; b) qalay (II ) xolrid bilan tasir reaksiya tenglamalrini yozing. 324. Qanday birikmalari nitridlar birikmalar, imidlar va amidlar deyiladi gidraksilamminni oilsh va uni NI bilan bo‘lgan reaksiya tenglamalarini elektron va molekular ko‘rinishida tuzing. 325. Vodorod azotidni qonday qilib olish mumkin? U qanday xossalarni namayon qiladi ? Quyidagi azid – ionining [: N- = N+ = N : ] tuzilishiga asoslanib nitrid kislotasining NI bilan bo‘lgan tasir reaksiyasini elektron va molekular ko‘rinishida yozing bunda N + / oksidlanish darajasi +5 / to azotgacha qaytariladi, N- esa /oksidlanish darajasi-3 / ammiak xosil qiladi. 326. Ammoniy tuzlari qanday olinadi? Ammoniy tuzlari qizdirilganda nima hosil bo‘ladi? Buni amoniy fosfat va bixroatni parchalanishi misolida ko‘rsating. Laboratoriya idish devorlaridagi oq doklarda ammoniy ioni borligini qanday isbotlash mumkun? 327. Nitrat kislotasi laboratoriya va sanoatda qanday olinadi? Konsenrlangan nitrat kislotaning: a) oltingugurt bilan; b) kumush bilan bo‘lgan ta’sir reaksiyalarini elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 328. Nitrid kislotasi qanday olinadi? U oksidlanish – qaytarilish reaksiyalarida qanday hossalarni namoyon qilishi mumkin? Nima sababdan HNO2 ni : a) vodorod sul’fid bilan; b) marganets kislotasi bilan bo‘lgan ta’sir reaksiyalarini elektron va molekulyar ko‘rinishda yozing. 329. Quyidagi moddalarning parchalanish reaksiya tenglamalarini elektron va molekulyar shaklda yozing: a) nitrat kislotasi; b) nitrid kislotasi; v) gidrazin; g) kumush nitrat. Ularning turiga kiradi? 330. Azotni: a) ammoniy nitritni parchalab; b) ammoniy sul’fatni nitrat kislotasi bilan oksidlab; v) kaliy nitrat (koliyli selitra) kukunini temir qipiqlari bilan ohista qizdirish natijasida (bunda Fe2O3 gacha oksidlanadi) olish mumkin. Elektron tenglamalariga asoslanib, bu reaksiyalarni molekulyar tenglamalarini tuzing. 331. Kuchsiz vodorod azotid /334-chi masalaga qarang/, gidrazin, gidroksilaminlar ham oksidlovchilik va ham qaytaruvchilik xossalarini namayon qiladilar. Nima sababdan? HN3 va KMnO4 ni sul’fat kislotasi muhitda sodir bo‘ladigan ta’sir reaksiyasini elektron-ion, ion va molekulyar reaksiya tenglamalarini tuzing. Reaksiyada erkin azot hosil bo‘ladi. 332. Fosfat; fosfat va gipofosfat kislotalarining negizligi qanday? SHu kislotalar molekulalari tuzilishi grafik shaklda tasvirlang va har biridan fosfatning oksidlanish darajasini toping. 333. Fosforning qanday birkmalarida uning oksidlanish darajdasi +5, +4, +3, +1, -2, -3 ga teng? Magniy fosfidni suv bilan bo‘lgan ta’sir reaksiyasi tenglamasini yozing. 334. Tiofosfit kislotasi qanday tuzilishga ega va bu kislota va uning tuzlari /gipofosfitlarda fosforing oksidlanish darajasi nimaga teng? Bu kislota oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarida qanday xossalarni namoyon qiladi? Gipofsfit kislotasini PH3 ga yodning suvdagi suspenziyasini ta’sir etib olish reaksiyasini elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 335. Oq fosforni konsentrlangan NaOH eritmasi bilan ta’sir reaksiya tenglamasini elektron va molekulyar ko‘rinishda yozing. Reaksiya mahsulotlaridan biri natriy gipfosfitdir. Ushbu reaksiya oksidlanish-qaytarilish reaksiyaning qanday turig kiradi? 336. Fosforit kislotasini qanday olish mumkin? Uning disproporsionlash xossasi qanday tushuntiriladi? Suvsiz fosforit kislotasini qizdirishda sodir bo‘ladigan reaksiya tenglamasini elektron va mollekulyar ko‘rinishda yozing. 337. Gipofosfit kislotasi va uning tuzlarida fosforning oksidlanish darajasi nimaga teng? Natriy digidrogipofosfat qizil fosforni H2O2 ni NaOH ning konsentrlangan eritmasi aralishmasi bilan ishlash natijasida hosil bo‘ladi. bu reaksiyani elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. 338. Fosfor (U) oksidni gidradlanishi natijasida qanaqa kislotalar hosil bo‘lishi mumkin? Ortofosfat kislota: a) erkin fosfordan: b) kal’siy fosfordan olinishi mumkin. Reaksiya tenglamalarini tuzing. 339. Fosforni allotropik madifikatsiyasini aytib bering. Odatdagi sharoitda fosfor molekulasi qanday tuzilgan va necha atomdan iborat? Sanoatda fosforni olish reaksiya tenglamasini elektron va molekulyar ko‘rinishida yozing. 340. Fosforni xlorat kislotasi bilan bo‘lgan ta’sir reaksiya tenglamasini elektron va molekulyar ko‘rinishida yozing: Bunda fosfor maksimal oksidlanish darajasini, xlor va minimal oksidlanish darajasini namayon qilishni xisobga oling. 341. Fosforni fosfin, difosifin va fosfoni tuzlaridagi oksidlanish darajasi nimaga teng? Disofinni (P2H4) parchalanish reaksiya tenglamasini elektron va molekulyar ko‘rinishida yozing: bunda fosforni disproprotsilanishini va reaksiya maxsulotlaridan biri oq fosfor ekanligini nazarda tuting. 342. Mish’yak, sur’ma va vismutni kislotalar bilan bo‘lgan munosabatlari qanday? Mish’yak va sur’mani kansentrlangan sul’fat kislotasi bilan, vismutni esa suyultirilgan nitrat kislotasi bilan bo‘lgan ta’siri reaksiya tenglamalarini elektron va molekulyar shaklda yozing. 343. Qanday birikmalarga arsenitlar, antimonidlar, viomutidlar deiladi? Bu moddalardan qanday qilib tegishli arsin, stibin va vismutini olish mumkin? Stibinni havoda yonish reaksiya tenglamasini elektron va molekulyar ko‘rinishda yozing. 344. As2O3 oksidlanish-qaytarilish reaksiyalardan qanday xossalarni namayon qilish mumkin? Nima sababdan? As2O3 ni: a) nitrat kislotasi bilan b) ruxni xolrid kislotasi muxitidagi reaksiya tenglamalarini elektron va molekulyar ko‘rinishida yozing: (a) da mish’yak (SH) gacha oksidlanadi (b) da masimal darajagacha qaytariladi. 345. Quydagi reaksiyalarni elektron-ion molekulyar reaksiya tenglamalarini tuzing: a) sur’mani konsentrlangan nitrat kislotasi bilan: b) mish’yakni suvli muxitda xlor bilan: Bu reaksiyalarda elementlar maksimal oksidlanish darajalarini namayon qilishni nazarda tuting. 346. Quyidagi tuzlardan BiCI3 yoki SbCI3 qaysi biri ko‘proq gidrolizga uchraydi? Nima sababdan? SHu tuzlarning gidrolizlanishi reaksiya tenglamalarini ion-molekulyar va molekulyar ko‘rinishida yozing. BiCI3 yoki SbCI3 tuzlarining loyqa eritmalarini fil’tirlamasdan qanday qilib tiniq eritmaga aylantirish mumkin? 347. Mish’yak, sur’ma va vismut oltingugurt bilan qanday birikmalarni xosil qiladilar? Nitrat kislotani AS2S3 bilan bo‘lgan ta’sir reaksiya tenglamasini elektron-ion, ion-molekulyar ko‘rinishida tuzing. Bunda mish’yak va oltingugurt maksimal oksidlanish darajasini namoyon qiladi. 348. Kaliy metavismut KViO3 vismut (III) gidroksidi suspenziyasidan kansentrlangan KON ishtrokida xlor yuborish natijasida olinishi mumkin. Bu reaksiyani elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. Oksidlanish-qaytarailish reaksiyalaridan vismutatlar qanday xossalarini namayon qiladilar? Nima uchun? 349. 5 gruppa elementlarining gaz xolidagi gidridlaridan qaysi biri kuchli qaytaruvchidir nima uchun? Asirni nitrat kislotasi bilan bo‘lagn ta’sir reaksiyasini elektron va molekulyar ko‘rinishida yozing: bunda mish’yak maksimal oksidlanish darajasini namoyon qilishini nazarda tuting. 350. Quyidagi sulfidlardan qaysi biri ammoniy sulfidda eriydi: As2O3 BiCI3 SbCI3 ? Ammoniy tioarsenat xlorid kislota bilan reaksiyaga kirishganda qanday moddalar hosil bo‘ladi? Tegishli reaksiyalarni ion-molekulyar va molekulyar tenglamasini tuzing. 351. Mishyakni: a) gipoxlrorit kislotasi bilan; b) suyultirilgan natriy gidroksidi bilan bo‘ladigan ta’siri reaksiya tenglamasini tuzing. a) reaksiyada mish’yak maksimal, xlor esa minimal oksidlanish darajasini namoyon qiladi; b) reaksiyada mishyak shunday birikmalarga disproporsianadi, buni uning oksidlanish darajalari –3 va +3 ga tengdir. 352. Quyidagi birikmalarda kislorodning oksidlanish darajasi nimaga teng bo‘ladi: O2?, O2, Na2O, H2O, H2O2, KO2, KO3? Natriy peroksidi ammiakni otadi, buni uni maksimal darajada oksidlaydi. Bu reaksiyani elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. 353. Nima uchun vodorod peroksidi ham oksidlovchi va ham qaytaruvchilik namoyon qila oladi? Vodorod peroksidni: a) KI eritmasi bilan; b) KMnO4 eritmasining sul’fat kislotasi ishtrokidagi reaksiya tenglamalarini elektron va molekulyar ko‘rinishda yozing. 354. Vodorod peroksid molekulasi qanday tuzlilishga ega? Tuzlash jihatdan peroksidlar oksidlardan nima bilan farq qiladi? VaO2 ni peroksid, RbO2 ni oksid ekanligini qanday reaksiya yordamida isbotlash mumkin? 355. Qanday birikmalarga persokislotalar deb ataladi? Ularning tuzilishi qanday? Peroksofosfor va peroksodisul’fat kislotalarining formulalarini grafik tarzida ifodalang. 356. Vodorod peroksid: a) Ag2O bilan; b) PbS bilan bo‘lgan reaksiya tenglamalarini elektron va molekular ko‘rinishida yozing. 357. Vodorod peroksidning parchalanish reaksiyasi oksidlanish-qaytarish reaksiyalarining qanday turiga kiradi? SHu reaksiyani elektron-ion va molekulyar tenglamalrini tuzang. 358. Kislorod quyidagi moddalarini parchalab olish mumkin: a) kalsiyni xlorit b) kaliy permanganat v) kaliy bixromat. Bu reaksiyalarini elektron va molekulyar tenglamalrini tuzing. Ushbu reaksiyalar oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarining qanday turiga kiradi? 359. Vodorod peroksidi oksidovchilik xossasini ko‘proq namoyon qiladimi yoki qaytaruvchanlik? Javobingizni tegishli potensiallar qiymatiga asoslanib izoqlang (5-jadval) Natriy peroksidi vodorod sulfidini yutib, uni maksimal darajada oksidlaydi. Bu reaksiyani elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. 360. Vodorod peroksidi peroksidisulfat kislotasini gidroliz qilib olinadi. Reaksiya tenglamasini yozing va peroksidisul’fat hamda vodorod peroksidning tuzilishini grafik tarzida ifodalang. 361. Ozon qanday modda? U qanday olinadi va qanday xossalarni namoyon qiladi? Ozonni: a) KI ni sul’fat kislotali eritmasi bilan; b) PbS bilan bo‘lgan reaksiya tenglamalarini elektron va molekulyar ko‘rininda yozing. 362. Oltingugurtni disproporsianish reaksiyasiga moyilligini qanday izohlash mumkin? Oltingugurtni konsentrlangan ishqor eritmasi bilan bo‘lgan ta’sir reaksiya tenglamasini elektron – ion va molekulyar tarzda tuzing. 363. Quyidagi ionlarda oltingugurtning oksidlanish darajalari nimaga teng: S2-, ? Tarkibida anion sifatida yuqoridagi ionlari bo‘lgan kislotalar qanday nomlanadi? 364. Tiosulfat kislotasini tuzilishini grafik ko‘rinishida ifodalang. Bu kislotada har bir oltingugurtning oksidlanish darajasi nimaga teng? Natriy tiosul’fatni xlor bilan bo‘lgan reaksiyasini elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. 365. Quyidagi: a) ammoniy perful’fatni FeSO4 bilan: b) silinat kislotasi HB2 bilan bo‘lgan ta’sir reaksiyasini elektron ion va molekulyar tenglamasini tuzing b) reaksiyada dastlabki moddalarning oksidlanish va qaytarilishi minimal darajada. 366. Sulfidlardan vodorod sul’fidini olishda nitrat kislotasini ishlatish mumkinmi? Nima uchun? FeS ni konsentrlangan HNO3 bilan reaksiyasini elektron ion va molekulyar tenglamasini tuzing. 367. SHakarga (C12H22O11) konsentrlangan sul’fat kislotasi qo‘yilganda ko‘mirga aylanadi va gaz ajralib chiqishi kuzatiladi. Tegishli reaksiya tenglamasini tuzing, bu xodisani tushuntiring. 368. Vodorod sul’fidning qaytaruvchanlik xossasi qanday tushintiriladi? Vodorod sul’fidni: a) xlor bilan; b) HIO3 bilan bo‘lagan reaksiyasini elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. 369. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarida sul’fid kislotasi va uning tuzlari qanday xossalarini namoyon qiladilar? Nima uchun? Quyidagi eritmalar orqali SO2 yuborilganda qanday moddalar hosil bo‘ladi: a) H2S; b) K2Cr2O7 sul’fat kislotali muxitda reaksiyalarni elektron va molekulyar tenglamalrini tuzing. 370. Selen va tellurni H2SeO4 va H2TeO6 kislotalarini kuchli qaytaruvchilar bilan qaytarib olish mumkin. Quyidagi: a) tullurat kislotasini SO2 bilan; b) silinat kislotasini N2H4 bilan bo‘lgan reaksiyasini elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 371. Selen va tellurdan selinid va tellurid kislotalarini hosil qilish reaksiya tenglamalrini tuzing. 372. Xlor o‘z birikmalarida qanday oksidlanish darajalarini namoyon qiladi? Xlorning kislorodli birikmalarni olinishi qanday reaksiyalarga asoslangan? Xlorni qaynoq KON eritmasi bilan bo‘lgan reaksiyasini elektron-ion va molekulyar tenglamalarini tuzing. Bu reaksiya oksidlanish-qaytarilish protsessining qanday turiga kiradi? 373. Iodat kislotasini berilgan marganets (IV) oksidi, natriy xloridi, sul’fat kislotasi, erkin yod va suvdan foydalanib, qanday olish mumkin? Tegishli reaksiyalarni elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 374. Vodorod ftorid qanday olinadi? Nima sababdan HF ning suvli eritmasi boshqa galogenovodorod kislotalariga qaraganda kuchsiz kislotadir? Nima sababdan ftorid kislotasi shisha idishlarda saqlanmaydi? Tegishli reaksiya tenglamalarini tuzing. 375. Xlorning kislorodli kislotalari formulalarini yozing. SHulardan qaysi biri kuchliroq kislota va qaysi biri oksidlorvchilik xossalarini namoyon qiladi? Natriy gipoxloritni ishqoriy muhitda CrCl3 bilan reaksiyasini elektron – ion tenglamasini tuzing. 376. Galogenovodorod kislotalardan qaysi biri kuchli qaytaruvchidir? Nima uchun? KBr va KI tuzlariga konsentrlangan sul’fat kislotasini ta’sir ettirib toza xolidagi NBr va NI olish mumkinmi? Bu kislotalar qanday olinadi? Tegishli reaksiya tenglamalarini keltiring. 377. Natriy xloratni ishqoriy muhitda ammiak bilan bo‘lgan reaksiyasini elektron-ion va molekulyar tenglamasini tuzing. Bu reaksiya oksidlanish – qaytarilish protsessining qanday turlariga kiradi? Bunda azotni oksidlanishini, xlorni esa maksimal darajada qaytarilishini hisobga oling. 378. Oksidlanish – qaytarilish reaksiyalarida brom qanday xossalarni namoyon qilishi mumkin? Nima uchun? Bromni issiq soda eritmasi bilan bo‘lgan reaksiyasini elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. Bu reaksiya oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarining qanday turiga kiradi? 379. KI eritmasi orqali xlor yuborilganda poydo bo‘lgan qo‘ng‘ir rang tezda yo‘qoladi. Buni qanday izohlash mumkin? Reaksiyalarni elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 380. Kristall xolidagi yod quyidagi moddalarning konsentrlangan erimalarida eriydi: a) Kaliy gidroksidi; b) Nitrat kislotasi; v) kaliy yodidi. Tegishli reaksiya tenglamalarini tuzing. 381. Xlorli ohak qanday olinadi va qanday tarkibga ega? U qanday xossalarni namoyon qiladi? Xlorli oxakni quyidagi moddalar bilan bo‘lgan reaksiya tenglamalarini tuzing: a) uglerod (IV) oksidi; b) xlorid kislotasi. 382.TiO suyultirilgan H2SO4 va NCl bilan reaksiyaga kirishganda vodorod ajralib chiqadi. Buni qanday tushuntirish mumkin? Eritmaning rangini gunafsha rangga kirishini hisobga olgan holda reaksiyani elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 383. Nima sababdan Ti(OH)2 havoda to‘q qo‘ng‘ir rangga kirib, so‘ngra bu rang asta-sekin oq rangga aylanadi? Tegishli reaksiyalarni elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 384. Toza titan (III) nitridini TiO2 ni azot atmosferasida ko‘mir bilan qaytarib olish mumkin. Reaksiyani elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. Uglerod to SO gacha oksidlanadi. 385. Toza metall holidagi titan TiCl4 ni natriy gidridi bilan qaytarib olinadi. Reaksiyani elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. 386. YUqori mustahkamlikka va elektr o‘tkazuvchanlik xossasiga ega bo‘lgan titan (IV) va sirkoniy (IV) nitridlari tegishli xloridlarini ammiak oqimida qizdirish natijasida olinadi. Tegishli reaksiya tenglamalarini yozing. 387.Titan tetraxlorid odatdagi temperaturada va qizdirilganda gidrolizga uchraydi. SHu reaksiya tenglamalarini ion-molekulyar va molekulyar ko‘rinishda yozing. Birinchi holda yaxshi eruvchan titanil xlorid; ikkinchi holda esa oq cho‘kma titanil gidroksidi hosil bo‘ladi. 388. Quyidagi reaksiya tenglamalarini yozing: a) titanni havoda qizdirish; b) titan dioksidini konsentrlangan sulfat kislotada erishi; v) dioksid titanning ishqor bilan suyuqlantirish; b) reaksiyada titan sulfati bilan birgalikda titanil sulfat ham hosil bo‘ladi. 389. Titan, sirkoniy va gafniy o‘z birikmalarida qanaqa oqsidlanish darajalarini namoyon qiladilar? Ulardan qaysi biri eng xarakterlidir? Nima sababdan TiCl3 ning gunafsha eritmasi havoda turganda rangsizlanadi? reaksiyani elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. 390. Titan gidroksidi Ti(ON)3 nitratlarni to ammiakkacha qaytaradi. Titan (III) gidroksini ishqoriy muhitda NaNO3 bilan bo‘lgan reaksiyasi tenglamasini tuzing. 391. Sirkoniy IV xlorid odatda ZnO2 ni ko‘mir bilan aralashmasini xlor oqimida quydirib olinadi. Nima sababdan hosil bo‘lgan mahsulot eritilganda eritma kislotali reaksiyani namoyon qiladi? 392. Ammoniy metavanadat eritmasiga xlorid kislotasi ishtirokida rux ta’sir ettirildi. VO3 ionining qaytarilishi bilan eritma ko‘k, yashil va nihoyat, gunafsha tusga kiradi. Hosil bo‘lgan ranglar qanday ionlarning hosil bo‘lganligini bildiradi? Vanadiy-ionining asta-sekinlik bilan qaytarilishi reaksiyasini elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. 393. Ko‘k rangli vanadil sul’fat VOSO4 eritmasiga ozgin ishqor qo‘shildi. Hosi bo‘lgan och qizil rangli vanadil gidroksiddan ikki probirkaga solindi: bulardan biriga ishqor eritmasi, ikkinchisiga esa xlorid kislotasi quyildi. CHo‘kma ikkala holda ham erib ketdi. Probirkalardagi eritmalarning rangi qanday tusga kiradi? Barcha sodir bo‘ladigan reaksiyalarni moleklyar va ion-molekulyar tenglamasini yozing. 394. Vanadil dixloridni VOCl2 vanadil (V) –oksidni konsentrlangan xlorid kislotasi bilan qaytarib olish mumkin. Bu reaksiyaning elektron va molekulyar tenglamasini tuzing, hamda VOCl2 ni ishqor bilan reaksiyasini ion-molekulyar tanglamasini tuzing. 395. Sul’fat kislotasi bilan kislotali muhitga keltirilgan natriy vanadat eritmasiga kliy yodid ta’sir ettirildi. Eritma qanday rangga bo‘yaladi? Nima uchun? Agar hosil bo‘lgan aralashmaga ozgina benzol tomizilib, kuchli aralashtirilganda benzol qismi gunafsha rangga, suvli qismi esa – yashil rangga bo‘yaladi. Bu hodisani tushuntiring va reaksiya tenglamasini elektron va molekulyar ko‘rinishida yozing. 396. Vanadiy, niobiy va tantal erikin holda qanday olinadi? NB2O5 va Na2O5 Ta2O5 ni konsentrlangan NaOH va H2SO4 eritmalarida erish reaksiya hossalari to‘g‘risida dalolat beradi? 397. Niobiy uchun KNBO3, NBOCl3, (NBO2)2SO4 tuzlari ma’lum bo‘lsa, uning (V) –gidroksidini dissotsialanish reaksiya tenglamasini yozing. Bu gidroksid qanday xossalarni namoyon qiladi. (NBO)2 (SO4)3 ning suyultirilgan molekulyar va ion-molekulyar tenglamasini yozing. 398. Mineral kislotalar ta’siriga barqarorroq bo‘lgan niobiy va tantal HNO3 va NF aralashmasida yaxshi eriydi; shunday xossani oksidlovchilar ishtirokida konsentrlangan ishqor eritmalari bilan ham namoyon qiladi. Elektron tenglamalariga asoslanib quyidagi reaksiya tenglamasini tugallang: Ta + HNO3 + HF = H2{TaF7} + … NB + O2 + NaOH = NaNBO3 + … 399. Qizg‘ish rangli ammoniy ortoiovanadati ammoniy metavanadatni eritmasiga ammoniy sul’fadi ta’sir ettirib olinadi. Reaksiya mahsulotiga xlorid kislotasi ta’sir ettirilganda nima hosil bo‘ladi? Tegishli reaksiyalarning molekulyar tenglamalarini yozing. 400. Quyida ionlarda vanadiyning oksidlanish darajasi nimaga teng: VO3, V3O Tarkibida shu ionlardan bo‘lgan bittadan formulalar tuzing va ularni ionini nomini yozing. 401. Reaksiyalarni tugallang: VCl4 + H2O = VOCl2 + … TaCl4 + H2o = Ta(OH5) + TaCl3 + … Ta(OH)3 + H2O = Ta(OH)5 + … 412. Alyuminotermiya usuli bilan Cr2O3 dan metall holidagi xrom olinadi. Cr2O3 temir (II) metoxromit fr(CrO2)2 ni kislorod ishtirokida soda bilan qorishtirib olinadi. Hosil bo‘lgan natriy hromat bixromatga aylantirilib, so‘ngra bixromat esa ko‘mir bilan qaytarilib, Cr2O3 olinadi. Sodir bo‘lgan reaksiya tenglamalarini yozing. 413. Xrom uchun asosan qanday oksidlanish darajasi xos? (II) valentli xrom birikmalarining qanday xossasiga asoslanib CrCL2 ning xlorid kislotali eritmasi kislorodni yutuvchi modda sifatida ishlatiladi? Reaksiyani elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. 414. Qanday qilib kaliy xromat bixromaga va aksincha bixromat xromatga aylantiriladi? Cr2O3 ni nitrat va karbonat (selitra va soda) bilan qorishtirish natijasida sodir bo‘ldigan reaksiyani elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. 415. Agar xromning (III) valentli tuzlari eritmasiga mo‘l miqdorda ishqor qo‘shilsa, dastlab hosil bo‘lgan cho‘kma eriydi. SHu eritmga brom qo‘shilsa, eritmaning yashil rangi sariqga o‘tadi. Reaksiya tenglamalarini yozing. 416. (IV) valentli xromning qaytaruvchilik xossasi yo‘qligini qanday tushuntirishi mumkin? Sul’fat kislotali muhitda kaliy bixromatni: a) fosforit reaksiyalarni elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 417. Quyidagi sxemalar bo‘yicha amalga oshiriladigan reaksiyalarning tenglamalarini yozing. ga o‘tishini rux va xlorit kislotali muhitda olib borish kerak. 418. Quyidagi o‘zgarishlarni tenglamalarda ifodalang: molibdenni eruvchan natriy molibdatga aylantirishda molibdenni natriy titrat va korbonat bilan /selitra va soda/ qorishtirilsa reaksiya oson bo‘ladi. Keingi o‘zgarish molibdent (UI) gidroksidning qaysi xossasidan dalolat beradi. 419. Elektron tenglamalariga asoslanib quyidagi reaksiyalarni tugallang: 420. 10% li kaliy bixromat eritmasining konsentrlangan sul’fat kislotasi bilan aralashmasida vaqt o‘tishi bilan to‘qqizil, ignasimon kristallar xosil qiladi: Uning tarkibi nimadan iborat? Bu moddaning konsentrlangan xlorit kislotasi vodorod xlorid bilan ta’siri o‘rtasida nima farq bor? Tegishli reaksiyalarning tenglamalarini tuzing. 421. (VI) valentli molibdening tabiiy birikmasi MoS2 molibden va uning birikmalarini olishda asosiy mahsulot hisoblanadi. Elektron tenglamalariga asoslanib quyidagi reaksiyalarni davom ettiring ; MoS2 + O2 + Na2CO3 = W + N2O2 + NaON = Bu reaksiyalarda qaytaruvchilar maksimal oksidlanish darajalarini namoyon qiladi. 422. Marganetsning oksidlanish darajasining ortishi uning oksid va gidroksiyalarning xossalariga qanday ta’sir etadi ? Marganets (V1) gidroksid qanday xossalarni namayon qiladi? Marganets ortomaganit kislotasi tuzi bo‘lgan gausmanitning Mp3O4 formulasini grafik ko‘rinishida yozing. 423. Margonets, texnetsiy va reniy suyultirilgan kislotalar bilan qanday munosabatda bo‘ladi? Marganetsni xlorid kislotasi rechiyni esa nitrat kislotasi bilan reaksiyalarini elektron va molekulyar tenglamasinn tuzing. 424. Nima sababdan marganetsning (V1) valentdi birikmalari disproporsiyalanish reaksiyasiga moyildir? Manganat kislotasining parchalanish reaksiya tenglamasini elektron va molekulyar tenglamalarnni tuzing. 425. Peroksomarganets kislotasi H4MnO7{HOMo(OOH)3} tarkibga ega; bunda marganetsning oksidlanish darajasi +4 ga teng. SHu kislotaning formulasini grafik tarzida ifolang, KMpO4 ni mo‘l miqdorda KON ishtrokida vodorod peroksidi bilan qaytarib, K3NMpO7 tuzini tuzini olish reaksiya elektron tenglamaga asoslanib tuzing. 426. Kaliy permanganatning qaytarilishiga reaksiya muhiti qanday ta’sir etadi? KMpO4 ni kaliy nitrit bilchn ta’siri : a) rN = 12 ; b) rN = 3 bo‘lgandagi reaksiyalarini elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 427. Manganatlarni MpO2 ni oksidlovchilar ishtirokida ishqor bilan suyuqlantirib olish mumkin. Kaliy manganatni pirolyuzit, kaliy xlorat va kaliy gidroksidini suyuqlantirib, olish reaksiyasini elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. 428. Quyidagi o‘zgarishlarni vujudga keltiradigan reaksiyalar tenglamalarini tuzing : Mp →MpS1→ Mp(ON)2 →Mp(ON)4→ MpS12 429. Permanganat kislotasini marganetsning (II) valentli tuzlarini qo‘rg‘oshin (VI) okoidi bilan yoki nitrat kislotasi ishtirokida oksidlab olish mumkin. Bu reaksiya marganets uchun xarakterli bo‘lib, u asosan marganetsni ochishda foydalaniladi. Marganets nitratni NNOz ishtirokida RVO2 bilan bo‘lgan reaksiyasini elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. Nina sababdan bu reaksiyada muhit sifatida xlorid kislotasi olinmaydi? 430. Marganetsning turli birikmalarining oksidlanish-qaytarilish xossalarini hisobga olib quyidagi moddalarning ta’siri reaksiyalarini elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing : KMpO4 + N2O2 + N2SO4 = K2MpO4 + Sl2 = MpO2 + Kl + H2SO4 = 431. Okcldlanish kaytarilish reaksiyalarida MpO3 qanday xossalarni namoyon qilishi mumkin? Nima uchun? quyidagi moddalarning ta’sir reaksiyalariga asoslanib tuzing: MnO2 + KNO2 + Na2CO3 = MnO2 + Kl + H2SO5 = 432. Temir birikmalarida qanday oksidlanishi darajalarini namoyon qiladi? Temirning (II) va (III) valentli ionlari uchun xos bo‘lgan sifat reaksiyalarini ion-molekulyar tanglamalarini yozing. 433. Qanday tuzlarga ferratlar deyiladi? Bu birikmalar kuchli oksidlovchi bo‘lib, amonini SO azotgacha oksidlaydi. Kaliy ferrazin ammiak bilan bo‘lgan reaksiyasini elektron va molekulyar tenglamalarini yozing. 434. Suvsiz sodani Fe2O3 bilan qizdirib va hosil bo‘lgan qorishmani issiq bilan ishlab natriy gidroksidini olish mumkin. NaON ni bu bilan olinishini tushuntiring va tengishli reaksiya tenglamalarini yozing. 435. Temir (III) gidroksidi kislotalar va konsentrlangan ishqorlar bilan qanday ta’sir qiladi? Bu reaksiyalar Fe(OH)3 ning qanday xossalaridan dalolat beradi? Magnetit Fe3O4 ni formulasini grafik ko‘rinishida tasvirlang: bunda ni temir (II) ferrit deb qarash kerak. 436. Quyidagi o‘zgarishlarni tenglamalarda ifodalang; oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari uchun elektron tenglamalarini yozing. 437. Uch valentli temir kuchsiz oksidlovchi bo‘lganlari sababli, ishqoriy muhitda kuchli oksidlovchilar bilan qorishtirilganda +6 ga teng bo‘lgan oksidlanish darajasini namoyon qiladi. Elektron tenglamalariga asoslanish quyidagi moddalarning o‘zaro ta’sir reaksiyalarini molekulyar tenglamalarini tuzing: 438. Magnetitni tuzilishiga asoslanib (434-masalaga qarang) Fe3O4 ni xlorid va nitrat kislotalari bilan bo‘lgan reaksiya tenglamalarini tuzing. Bu reaksiyalardan qaysi biri oksidlanish-qaytarilish reaksiyasiga kiradi? 439. Kaliy gexsatsiano-(III) ferratni (qizil qon tuzi) K3[Fe(CN)5 to‘g‘ridan-to‘g‘ri temirning (III) valentli birikmalariga kaliy sianid ta’sir ettirib olish mumkin emas, chunki KCN to CO2 gacha oksidlanadi hamda Fe(CN)2 hosil bo‘ladi. FeCl3 ni KCN bilan bo‘lgan ta’sirini elektron va molekulyar tenglamasini tuzing: bunda sianidli uglerodning oksidlanish darajasi +2 ga tengligini hisobga olish kerak. 440. Quyidagi o‘zgarishlarni vujudga keltiradigan reaksiyalar tenglamalarini tuzing: oksidlovchi-qaytarilish reaksiyalarini elektron tenglamalarga asoslanib yozing. 441. Quyidagi o‘zgarishlarni tengshlamalarda ifodalang: oksidlovchi-qaytarilish reaksiyalarini elektron tenglamalarga asoslanib yozing. 4 42. Tuzilish uchun ko‘proq +4 oksidlanish darajasi osmiy uchun +6 xosdir. SHulardan faydalanib quyidagi moddalarning ta’sirini elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing: 443. Ruteniy va osmiy barcha kislotalar va ularning aralashmalari e’siriga barqaror bo‘lgan, ammo oksidlovchilar ishtrokida ishqorlar bilan qorishtirilganda tegishli (YI) valentli rutenatlarni va (YI) valentli osmatlarni hosil qiladilar. SHu xossalardan foydalanib quyidagi moddalarning ta’sirini elektron va molekulyar tenglamasini tuzing: 444. Iridiy, kobal’t va rodiydan farqli o‘laroq barqaror birikmalari hosil qiladi; bu birikmalarda u +4 oksidlanish darajasini namoyon qiladi. SHundan foydalanib quyidagi moddalarni tasirini elektron va molekuyar tenglamalarini tuzing. 445. +6 oksidlanish darajasini namoyon qilgan iridiy brikmalari kuchli oksidlovchidir. Suvni va hatto xlorni xam oksidlab, +4 oksidlanish darajasini namoyon qiluvchi birikmalar xosil bo‘ladi: 446 JrF2 ni: a) suv bilan; b) xlor bilan bo‘lgan ta’siri reaksiyasini elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. Birinchi reaksiyada reaksiya mahsulotlaridan biri iridiy (YI) gidroksiddir, ikkinchisida esa xlor ftorididir. 447. Palodiy platinadan farqli o‘laroq, nitrat va issiq konsentrlangan sulfat kislotalarda eriydi. Palladiyni sul’fat kislotada, platinini esa zar suvda erish reaksiyalarini elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. Bu metallar uchun eng xarakterli bo‘lgan oksidlanish darajasini xisobga oling. 448. Kukun holidagi platina natriy gidroksidi va natriy peroksidi bilan aralishtirildi. Hosil bo‘lgan qotishma konsentrlangan xlorid kislotasi bilan ishlandi. Platinaning qaysi birikmasi hosil bo‘ladi? Reaksiya tenglamasini tuzing. 449. Ksenonning ftor bilan birikmasi kuchli oksidlovchi bo‘lib, suvni, simobni, platinani oksidlaydi. Quyidagi moddalarni ta’siri reaksiyalarni elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 450.Kaliy rutenatni K2RuO4 ishqoriy muhitda ruteniyni kaliy nitrat bilan oksidlab olish mumkin. Bu reaksiyada azotni ajralib chiqishini hisobga olgan holda reaksiya elektron-ion va molekulyar tenglamasini tuzing. 451. Metal holidagi palladiy va platinani uning xloridlariga kuchli qaytaruvchilar ta’sir ettirib olish mumkin. Quyidagi moddalarni ta’sir reaksiyalarini elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing: PbCl2 + Co + H2O = PtCl4 + SnCl2 + HCl = 452.Geksaxlororugenat (IV) vodorodni ruteniyni zar suvida eritib olish mumkin. Xuddi shu moddani platinani xlor bilan to‘yingan xlorid kislotada erishi natijasida ham hosil qilish mumkin. Tegishli reaksiyalarni elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 453.Kumushning (I) valentli birikmalari yaxshi oksidlovchilardir, oltinning (I) valentli birikmalari esa beqaror bo‘lib, hosil bo‘lishi bilan disproporsiyalanadi. Quyidagi: a) HCOH ni AgCl bilan; b) AuCl ni disproporsiyalanishini elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 454. Tarkibida Cu(OH)2 bo‘lgan ishqoriy eritma orqali xlor o‘tkazilsa, eritma kulrang – ionning [Cu(OH)4 ] hosil bo‘lganligi sababli qizil rangga o‘tadi. So‘ngra bu eritmaga Ba (OH)2 qo‘silsa, qizil cho‘kma bariy kuprat hosil bo‘ladi, bu esa kislorod pufakchalarini ajratib tezda qorayadi. Reaksiya tenglamalarini yozing. 455. Quyidagi o‘zgarishlarni tenglamalarda ifodalang: Cu → CuSO4 → Cu(OH)2 → CuCl2 → CuCl 456. (II) valentli mis ionini miqdorini aniqlish uchun uning biror tuziga kaliy iodid ta’sir ettiriladi. Bu usul nimaga asoslangan. 457. Mis (I) xlorid qanday olinadi? COCl ni konsentrlangan: a) xlorid kislotasi; b) ammiak bilan bo‘lgan reaksiya tenglamalarini tuzing. 458.Oltin va kumushni ularning rudalaridan ajratib olishda sianid usulidan foydalaniladi. Reaksiyalarni elektron va molekulyar tenglamalarini tuzing. 459.Quyidagi o‘zgarishlarni vujudga keltiradigan reaksiya tenglamalarini tuzing: Ag → AgNO3 → Ag2S → Na[Ag(CN)2] → Ag 460. Nima sababdan kumush xloridi konsentrlangan ammiak, natriy xloridi va natriy tiosulfatida eriydi? Reaksiyalarni molekulyar, ion-molekulyar tenglamalarini tuzing. 461. Mis, kumush va oltin o‘z birikmalarida qanday oksidlanish darajalarini namon qiladilar? Quyidagi: a) oltinni suvsiz selenat kislotasi; b) misni konsentrlangan nitrat kislotasida erishi reaksiya tenglamalarini elektron va molekulyar ko‘rinishda yozing. 462. Kumushdan yasalgan predmetlarning ustki qismi havoda qorayadi, misdan qilinganlari esa yashil rangga kiradi. SHu holatlarni asoslab beruvchi reaksiya tenglamalarini tuzing. 463. (II) valentli rux, kadmiy va simob xloridlarining eritmalariga mo‘l miqdorda natriy gidroksidi ta’sir ettirilganda hosil bo‘ladigan moddalar birikmalarning qanday sinfiga kiradi? Bu reaksiyalarni molekulyar va ion-molekulyar tenglamalarini tuzing. 464.Nima sababdan rux gidroksidi ham ishqorlarda, ham NH4OH eriydi; kamniy gidroksidi esa faqat NH4OH da eriydi? Tegishli reaksiyalarni molekulyar va ion-molekulyar tenglamalarini tuzing. 465. Hg2+2 ionida simobning valentligi va oksidlanish darajasi nimaga teng? Suyultirilgan nitrat kislotasining mo‘l miqdori simob bilan bo‘lgan reaksiyasi tenglamasini tuzing. 466.(I) valentli simob birikmalarining disproporsilanishi qanday tushuntiriladi? Kalomelning: a) xlor bilan; b) SnCI2 eritmasi bilan bo‘lgan reaksiyasini elektron va molekulyar tenglamasini tuzing. 467. Sulema eritmasi: a) oltingugurt (IY) oksidi; b) mo‘l kaliy iodidi bilan bo‘lgan reaksiya tenglamalarini tuzing. 468. Rux, kadmiy va simob, suv, ishqorlar, suyultirilgan va kongsentrlangan sulfat kislota bilan qanday ta’sir etadi? Reaksiya tenglamalarini tuzing. 469. HgS rux va kadmiy sulfididan farq qilib Na2S ning konsentrlangan eritmasida eriydi. HgS ni: a) natriy sulfidi; b) nitrat kislotasining konsentrlangan eritmasi bilan bo‘lgan reaksiya tenglamalarini tuzing. 470. Ruxni: a) ammiakning konsentrlangan eritmasi; b) juda suyultirilgan nitrat kislota bilan bo‘lganreaksiya tenglamalarini tuzing. 471. Quyidagi o‘zgarishlarni vujudga keltiradigan reaksiyalarni molekulyar va ion-molekulyar tenglamalarini tuzing: Zn → Na[Zn(OH)3] → ZnSO4 → Zn[(NH3)4] SO4 472. Rux kukuni kuchli qaytaruvchi bo‘lib, u nitratlarni qaynoq kuchli ishqoriy muhitdagi eritmalaridan maksimal darajada qaytaradi. Bu reaksiyani elektron va molekulyar tenglamalarini reaksiya mahsulotlaridan biri natriy tetragidroksotsianat ekanligini bilgan holda tuzing. Kontrol ish variantlari
Download 0.89 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling