Neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi
Download 1.14 Mb. Pdf ko'rish
|
Nasos kompressor kurs ishi-конвертирован (1)11111
- Bu sahifa navigatsiya:
- Berilgan variantlar bo‘yicha kompressor stansiyalar orasidagi masofa va kompressor stansiyalar soni aniqlansin.
- Berilgan variantlar asosida quvur bo‘yicha haydalayotgan gazning o‘rtacha harorati aniqlansin.
- GAZ QUVURLARINING MEXANIK HISOBI
- Radial kuchlanish
- Berilgan variantlar asosida quvur devorining qalinligi aniqlansin.
- 1. Ombor rezervuar saroyining hajmini aniqlash.
|
Topshiriqlar 1. Berilgan ma’lumotlar asosida kompressor stansiyalar orasidagi masofa va ularning soni aniqlansin: Gaz quvurining uzunligi 720 km, gaz quvurining o‘tkazuvchanlik qobiliyati 8 mlrd. 200 mln. m 3 , tabiiy gaz qo‘yidagi parametrlarga ega: haydalayotgan gazning harorati T o‘r
=290 K, gazning siqiluvchanlik koeffitsienti z o‘r =0,92; gaz quvurining diametri 1220 mm, gazning boshlang‘ich va oxirgi bosimlari mos ravishda R bosh
=68 kgs/sm 2 va R oxir
=25 kgs/sm 2 ; haydalish rejimi–kvadratik. O‘rtacha molekulyar massa M o‘r
=18,2 kg/mol. 2. Berilgan ma’lumotlar asosida avariya xolatidagi gaz miqdori aniqlansin. Gaz quvurining diametri d=1220 mm, uzunligi 18 km, quvurdagi boshlang‘ich bosim R bosh =45 kgs/sm 2 (4,5 MPa), oxirgi bosim R oxir =38
kgs/sm 2 (3,8 MPa); o‘rtacha harorati T o‘r =298 K; z o‘r =0,9.
Berilgan variantlar bo‘yicha kompressor stansiyalar orasidagi masofa va kompressor stansiyalar soni aniqlansin. № L,
km Q yil , mlrd.
m 3 /yil T o‘r
, K z o‘r
R bosh , kgs/sm 2
R oxir, kgs/sm
2
D tash , mm M o‘r
, kg/mol
1 480 7
285 0,92 68
32 720
17,8 2 510
6 295 0,92 67 28
620 17,9
3 560 5,5
280 0,91 66
21 620
18,0 4 710
6,5 286 0,92 65 15
620 18,1
5 610 7,2
288 0,92 70
34 720
18,2 6 660
8 290 0,92 72 34
720 18,0
7 740 8,5
293 0,92 75
25 820
18,2 8 380
9 295 0,92 78 48
820 17,8
9 420 8,7
298 0,92 80
45 820
17,9 10 530
7,4 296 0,92 84 48
720 18,0
11 620 6,8
297 0,92 86
50 720
18,1 12 810
5,9 287 0,92 88 33
620 18,2
13 650 6,2
284 0,92 90
50 620
17,8 14 625
8,3 294 0,92 95 55
720 17,9
15 715 5 281 0,91 98 48
620 18,0
Izoh: hamma variantlarda gazning haydalish rejimi kvadratik deb hisoblansin. GAZ QUVURLARINING ISSIQLIK HISOBI Gaz
quvurlarining issiqlik hisobidan asosiy
maqsad, quvur
o‘tkazuvchanlik qobiliyati bo‘yicha gaz gidratratlari hosil bo‘lishining oldini olish, ya’ni harorat pasayishi bilan kondensat va suv orqali kristalgidratlar hosil bo‘ladi. Gaz tarkibidagi kondensat va suv asosiy faktor hisoblanib haroratning pasayishi bilan gaz holatidan suyuq holatga keyin esa muz holatiga o‘tadi, bu esa gaz quvurida tiqinlarni hosil qilib, hattoki halokat holatlarini keltirib chiqaradi. Gaz quvurlarining issiqlik hisobida asosan uchastkadagi so‘ngi harorat va gazlarning o‘rtacha harorati aniqlanadi. Amaliyotda o‘rtacha haroratni aniqlash uchun V. G. SHuxov ifodasi ishlatiladi. V. G. SHuxov ifodasi qo‘yidagicha ( ) х тупрок тупрок ур е х t t t t бош − − − + = 1 (61) Hisob uchastkasining oxiridagi gazning harorati qo‘yidagicha
− + = (62) bu yerda 6 10 225 , 0 p ташки T c q l d k х = (63) t b va t oxir
– hisobiy gazquvuri uchastkasidagi boshlang‘ich va oxirgi gazning haroratlari (S); тупрок t - gaz quvuri yotqizilgan chuqurlik tuprog‘ining o‘rtacha harorati (S);
- gaz quvurining tashqi diametri (mm); T k -
gazdan tuproqqa issiqlik berish koeffitsienti; ) /( 74 , 1 2 С м Вт k T = ;
c -
gazning massaviy issiqlik sig‘imi, o‘rtacha С кг Ж c p = / 2512 ; х е - natural logarifm asosi, 718
, 2 = х е ;
- hisobiy uchastkaning uzunligi (km), - havo bo‘yicha gazning nisbiy zichligi, q – gazquvurining o‘tkazuvachanlik qobiliyati (mln.m 3 /sut.). 1. – masala. Berilgan ma’lumotlar asosida quvur bo‘yicha haydalayotgan gazning o‘rtacha va oxirgi harorati aniqlansin. Quvurning tashqi diametri 920 mm, quvurning uzunligi 196,7 km, o‘tkazuvchanlik qobiliyati 18,5 mln.m 3 /sut., gazning massaviy issiqlik sig‘imi 2512 J/kgK, tuproqning harorati 6 S, gaz uchastkasidagi boshlang‘ich harorati 32 S, gazning havo bo‘yicha nisbiy zichligi 0,614 kg/m 3 .
olvuchi koeffitsient aniqlanadi: 6 10 225 , 0 p ташки T c q l d k х = 493 , 2 2512 614
, 0 5 , 18 7 , 196
920 74 , 1 225
, 0 =
Haydalayotgan gazning o‘rtacha harorati (61) ifoda bo‘yicha aniqlanadi: ( ) , 3 , 16 ) 718 , 2 1 ( 493
, 2 6 32 6 1 0 493
, 2
е х t t t t х тупрок тупрок ур б о ш = − − + = = − − + = − −
Gaz quvuri uchastkasidagi oxirgi harorat . 15 , 8 718 , 2 26 6 0 493 , 2
е t t t t х тупрок тупрок охир бош = + = − + = Topshiriqlar 1.
Berilgan ma’lumotlar asosida quvur bo‘yicha haydalayotgan gazning o‘rtacha harorati aniqlansin. Quvurning tashqi diametri 1020 mm, quvurning uzunligi 230 km, o‘tkazuvchanlik qobiliyati 21 mln.m 3 /sut., gazning massaviy issiqlik sig‘imi 2512 J/kgK, tuproqning harorati 8 S, gaz uchastkasidagi boshlang‘ich harorati 28 S, gazning havo bo‘yicha nisbiy zichligi 0,614 kg/m 3
2. Berilgan ma’lumotlar asosida quvur bo‘yicha haydalayotgan gazning oxirgi harorati aniqlansin. Quvurning tashqi diametri 620 mm, quvurning uzunligi 130 km, o‘tkazuvchanlik qobiliyati 12 mln.m 3 /sut., gazning massaviy issiqlik sig‘imi 2512 J/kgK, tuproqning harorati 5 S, gaz uchastkasidagi boshlang‘ich harorati 24 S, gazning havo bo‘yicha nisbiy zichligi 0,614 kg/m 3
Berilgan variantlar asosida quvur bo‘yicha haydalayotgan gazning o‘rtacha harorati aniqlansin.
№ d tashqi , mm L, km
q, mln. m 3 /sutka s r , J/kgK
t tuproq
, S
t bosh
, S
, kg/m
3 1 820 240 15
2512 10
30 0,614 2 920 320 18
2512 11
32 0,614 3 1020 310 23 2512
12 28 0,614 4 1220 250 25 2512
13 29 0,614 5 820
280 28
2512 9 26 0,614 6 920
260 19
2512 11
28 0,614 7 1020 290 20 2512
9 26 0,614 8 920
300 21
2512 8 28 0,614 9 820
320 16
2512 10
30 0,614 10
820 340
14 2512
11 31 0,614 11 920
330 15
2512 12
28 0,614 12 1020 280 22 2512
13 29 0,614 13 1220 260 30
2512 14
24 0,614 14
920 270
19 2512
12 26 0,614 15 820
280 15
2512 11
28 0,614 GAZ QUVURLARINING MEXANIK HISOBI Ishlab chiqarishda magistral neft-gaz quvurlarining mustahkamligiga katta talablar qo‘yiladi. Buning asosiy sababi haydalayotgan neft yoki gaz qimmatli mahsulot hisoblanganligi tufayli, avariyaviy holatlar yuzaga kelsa, katta miqdordagi iqtisodiy va ekologik muammolarni keltirib chiqaradi. SHu sababli quvurlar texnologik parametrlar bo‘yicha ishlashi va qurilish jarayonida yuqori sifatli talabalar bo‘yicha yotqizilishi lozim. Magistral quvurlar er osti va er ustida yotqizilish mumkin. Hamma holatda ham ular ichki va tashqi tomondan ta’sirga ega bo‘ladi. SHu sababli quvurlarning mexanik mustahkamligiga va bog‘lanish elementlarining avariyasiz ishlashini ta’minlashi kerak bo‘ladi. Ichki ta’sirga asosan bosim ta’sir ko‘rsatadi. Haydalayotgan gaz yoki neft ma’lum bir bosimda bo‘ladi. Tashqi ta’sirga esa tuproq bosimidan tushadigan kuchlanish, haroratning o‘zgarishi, shamol orqali kuchlanish, quvurning massasi va izolyasiyalari kiradi. Umuman olganda quvurda yuzaga keladigan kuchlanishlar aylanma, ko‘ndalang va radial kuchlanishlarga bo‘linadi.
ta’sirlanishida vujudga keladi. Bu hamma kuchlanishlarni hisobga olib, odatda quvur devorining qalinligi quyidagi ifoda orqali ifodalanadi: ( )
R npD ташки + = 1 2 (64) Agar quvurning o‘qi bo‘yicha ko‘ndalang siquvchi kuchlanishlar mavjud bo‘lsa, devor qalinligi quyidagicha: ( ) np R npD ташки + = 1 1 2 (65) bu yerda ташки D - quvurning tashqi diametri (mm); r – quvurning ishchi normativ bosimi (kgs/sm 2 ); n – quvur ishchi bosimining yuklanish koeffitsienti, 1 - quvurning ikkita o‘q bo‘yicha holatini hisobga olish koeffitsienti; 1
- hisobiy qarshilik. Hisobiy qarshilik quyidagicha aniqlanadi:
= 1 1 1 (66) bu yerda норм R 1 - quvur metali va payvand bog‘lanishlarini cho‘zishdagi normativ qarshilik (uning minimal qiymati vaqtincha ga teng),
- quvurning shartli ishlash koeffitsienti, 1
- quvurning material bo‘yicha xafvsizlik koeffitsi-enti, ишонч k - ishonchlilik koeffitsienti. Quvur devorida hosil bo‘ladigan aylanma kuchlanish quyidagi ifoda orqali tekshiriladi. 2 ички npD = (67) bu yerda n - quvurdagi ishchi bosimning yuklanish koeffitsienti, r – quvurdagi ishchi bosim (kgk/sm 2 ); 2 − = ташки ички D D - quvurning ichki diametri (mm), - quvurning nominal devor qalinligi (mm).
qalinligi aniqlansin. Quvurning tashqi diametri 720 mm, gaz 50 atm. bosimida haydalmoqda, quvur materiali 14 XGS markali po‘latdan iborat. Bu markali po‘latning vaqtinchalik kuchlanishi 4905·10 5 Pa (5000 kgs/sm 2 ),
Т - quvurning mustahkamliligi 3434·10 5 Pa. Masalaning echimi: 1. Hisobiy qarshilikni aniqlaymiz.
= 1 1 1 ; R 1 norm = vaqtincha deb olib, 2 1 1 1 / 3360 05 , 1 34 , 1 9 , 0 5000
см кгк k k m R R ишонч норм = = =
bu yerda k 1 va k
ishonch qiymati SNiP -45-75 bo‘yicha qabul qilingan. 2. Quvur devorining qalinligi aniqlanadi.
( ) мм см np R npD ташки 6 58 , 0 ) 50 1 , 1 3360
( 2 72 50 1 , 1 2 1 = + = + =
3. Plastik deformatsiyaning rivojlanish imkoniyatini tekshiramiz. ) 318
10 3180
( / 3240 6 , 0 2 ) 6 , 0 2 72 ( 50 1 , 1 2 5 2 МПа Па см кгк npD ички = = = = − = = demak, plastik deformatsiya bo‘lmaydi chunki, 32403260 va 32403500. Topshiriqlar 1. Berilgan ma’lumotlar asosida quvurning hisobiy qarshiligi aniqlansin. Quvurning tashqi diametri 820 mm, gaz 45 atm. bosimida haydalmoqda, quvur materiali 14 XGS markali po‘latdan iborat. Bu markali po‘latning vaqtinchalik kuchlanishi 4905·10 5 Pa (5000 kgk/sm 2 ),
Т - quvurning mustahkamliligi 3434·10 5 Pa. 2. Berilgan ma’lumotlar asosida quvur devorining qalinligi aniqlansin. Quvurning tashqi diametri 1020 mm, gaz 80 atm. bosimida haydalmoqda, quvur materiali 14 XGS markali po‘latdan iborat. Bu markali po‘latning vaqtinchalik kuchlanishi 4905·10 5 Pa (5000 kgk/sm 2 ),
Т - quvurning mustahkamliligi 3434·10 5 Pa. Berilgan variantlar asosida quvur devorining qalinligi aniqlansin.
№ D tashki , mm R, atm. норм R 1 , kgs- sm 2 Т ,10 5
Pa m 1 530 50 5000
3434 0,8
2 620
56 5000
3434 0,9
3 720
60 5000
3434 0,75
4 820
64 5000
3434 0,8
5 920
72 5000
3434 0,9
6 1020
75 5000
3434 0,75
7 1220
70 5000
3434 0,8
8 1400
65 5000
3434 0,9
9 820
70 5000
3434 0,75
10 920
72 5000
3434 0,8
11 1020
75 5000
3434 0,9
12 920
67 5000
3434 0,75
13 1020
70 5000
3434 0,8
14 1220
68 5000
3434 0,9
15 1400
65 5000
3434 0,75
OMBOR REZERVUARLAR SAROYINING TEXNOLOGIK HISOBLARI
Neft omborlarining asosiy qurilmalariga rezer-vuarlar saroyi kiradi. Neft ombori rezervuarlar saroyining texnologik hisobiga qo‘yidagi hisoblar kiradi: 1. Ombor rezervuarlar saroyining hajmini aniqlash. 2. Rezervuarlarning texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlari bo‘yicha, ularning turini tanlash. 3. Rezervuarlar bo‘yicha sarflanadigan pul va metall xarajatlar hisobi.
a) Rezervuarlar uchun pul xarajati. b) Rezervuarlar uchun metall sarfi.
Texnologik hisoblarni amalga oshirish uchun, birlamchi ma’lumot sifatida omborning ikki mahsuloti bo‘yicha yillik yuk almashuv ko‘rsatkichini qabul qilamiz. - neft – 2 mln. t/yil; - avtobenzin – 500 ming t/yil; mahsulotlarning zichligi: - 3 / 870
м кг p H =
- 3 / 715 м кг p АБ =
- rezervuarlarning to‘lish koeffitsienti K t =0,95; - rezervuarlarni to‘lish bo‘shashini ko‘rsatuvchi koeffitsient (koeffitsient oborachivaemosti) 35 =
Ko ; 30 = Н Ko . Bu koeffitsientning ko‘rsatkichi, uzatuvchi omborning joylashgan eriga bog‘liq bo‘ladi. Agar uzatuvchi ombor temir yo‘l trassasida va neft tashuvchi quvurlar kommunikatsiyasida joylashgan bo‘lsa, K o ning qiymati 25-35 oralig‘ida qabul qilinadi. Uzatuvchi neft yoki neft mahsulotlari rezervuarlar saroyining hajmi quyidagi umumiy ifoda yordamida aniqlanadi. ) (
3 . 3 м К K Q V бўш тўл коэ тўл уз − = (68)
bu yerda: Q – neft yoki uning mahsulotining yillik yuk almashuvi, t/yil;
- mahsulotning zichligi, kg/m 3 ; K to‘l.koe. – rezervuarlarning to‘lishini ko‘rsatuvchi koeffitsient; K to‘l-bo‘sh. – rezervuarlarning yil davomida necha bor to‘lish-bo‘shashini ko‘rsatuvchi koeffitsient. Keltirilgan umumiy
ifoda yordamida mahsulot-lar bo‘yicha rezervuarlar saroyining hajmini aniqlay-miz. 3 9 3 . 3 80661 24795
10 2 30 95 , 0 870 10 2000000 10 м К K Q V бўш тўл коэ тўл H уз = = = = = − 3 8 3 . 3 21031 23774
10 5 35 95 , 0 715 10 500000 10 м К K Q V бўш тўл коэ тўл АБ уз = = = = = − Ikki mahsulot bo‘yicha loyihalashtirilayotgan ombor umumiy rezervuar saroyining hajmi.
= + = + = 3 101676 21032
80661 м V V V АБ y H y y .
Download 1.14 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|