Нефть ва газ факультети 5311000-Технологик жараёнлар ва ишлаб

Texnologik maydon – birlamchi signal o‘zgartirgichlar, ijrochi 
mexanizmlar bevosida o‘rnatiladigan joy, ya’ni texnologik jihozlar, binoning o‘zi 
yoki apparat. 
Apparat xonasi – avtomatlashtirishning mantiqiy-apparat uskunalari 
o‘rnatiladigan joy. 
Avtomatlashtirish tizimini boshqarish huquqi ierarxiyasi quyidagi 
ko‘rinishga ega: 
 
Menedjer

 
Muhandis

 
Operator

---

Operator – boshqarish huquqining pastki darajasi, o‘zining uchastkasidagi 
boshqarish tizimini amalga oshirish huquqiga ega (ishga tushirish/ma’lum bir 
texnologik siklni to‘xtatish, retsepturaga rioya etish, texnologik jarayonning to‘g‘ri 
kechishini nazorat qilish). 
Muxandis (muxandis-texnolog) – boshqarish huquqining o‘rta darajasi, 
operatorning huquqlari bilan bir qatorda jarayonni optimallashtirish algoritmini 
amalga oshirish huquqiga ega, shuningdek ishlab chiqarish jarayonining har 
qanday uchastkasida operator vazifasini bajarish huquqiga ega, ya’ni ishlab 
chiqarish jarayoniga keng nazar bilan qaraydi. 
Menedjer – ham operator, ham muxandis xuquqiga egal bo‘lishi bilan birga 
jarayonning mantiqiy dasturiga kirish, dasturga tuzatishlar va o‘zgartirishlar 
kiritish huquqiga ega. 
Analog-son 
qiymatli 
(ASQ), 
son-analogli 
(SA) o‘zgartirgichlar-
o‘zgartiruvchi bloklar bo‘lib, boshqaruchi kompyuter bilan axborot alamashinish 
imkoniyatini beradi. 
Kirish/ chiqish modullari – texnologik maydondan kontroller bo‘yicha 
keladigan axborotni taqsimlaydi. 
Modul axborotni tezroq qayta ishlash va kontrollerda taqsimlash 
uchun shartli ravishda kartalar va kanallarga bo‘linadi. 
Tarmoq ta’minoti. 
Tizimning elementlari bilan ishonchli va uzluksiz aloqani o‘rnatish 
uchun quyidagi vositalardan foydalaniladi: