Neftning kislorod saqlovchi birikmalari

Har xil neft kullaridagi turli elementlarning miqdori, neftga nisbatan % (mass.) da

bet	5/5
Sana	17.06.2023
Hajmi	23.29 Kb.
	#1530825

1 2 3 4 5

Bog'liq
Neftning kislorod saqlovchi birikmalari

Har xil neft kullaridagi turli elementlarning miqdori, neftga nisbatan % (mass.) da

Element

Neft

Tajigali, 0,95% (mass.) S

Karaar-nin, 2,75% (mass.) S

Uzen

Atov, 0,04% (mass.) S

Povar-kov

Belozer, 1,8 % (mass.) S

5,3Х10^-3

2,2Х10^-4

1,3Х10^-3

5,4Х10^-3

3,6Х10^-3

4,8Х10^-3

2,6Х10^-3

1,3Х10^-3

1,7Х10^-4

1,3Х10^-3

2,1Х10^-3

4,0Х10^-3

7,8Х10^-4

9,2Х10^-5

2,6Х10^-3

3,2Х10^-3

4,5Х10^-3

1,7Х10^-3

4,2Х10^-8

1,7Х10^-4

4,8Х10^-6

3,2Х10^-3

1,6Х10^-4

3,8Х10^-3

8,7Х10^-6

2,0Х10^-3

3,2Х10^-5

1,2Х10^-3

2,5Х10^-3

8,1Х10^-4

4,8Х10^-5

5,0Х10^-4

2,9Х10^-3

1,5Х10^-3

3,2Х10^-3

2,2Х10^-4

7,9Х10^-4

1,5Х10^-3

2,2Х10^-4

1,0Х10^-4

7,2Х10^-4

1,0Х10^-4

3,0Х10^-6

1,5Х10^-4

2,9Х10^-5

4,3Х10^-5

1,0Х10^-5

2,5Х10^-3

1,0Х10^-5

3,0Х10^-7

2,4Х10^-5

1,5Х10^-4

6,6Х10^-5

Izlari

1,5Х10^-5

1,8Х10^-5

1,2Х10^-6

2,0Х10^-5

3,0Х10^-5

3,8Х10^-5

1,2Х10^-5

1,2Х10^-4

1,4Х10^-5

4,3Х10^-5

1,8Х10^-3

2,1Х10^-5

1,9Х10^-5

2,3Х10^-5

3,6Х10^-5

2,5Х10^-5

1,5Х10^-5

2,0Х10^-5

3,5Х10^-4

2,1Х10^-5

6,0Х10^-6

2,5Х10^-5

1,0Х10^-5

2,0Х10^-6

9,7Х10^-7

Ushbu elementlarning quyi konsentratsiyalari va ularni konsentrlash usullarining yo`qligi – aniqlashni hamda tarkibiga kirgan birikmalarni identifikatsiyalashni amalda qilib bo`lmaydigan etib qo`yadi. Porfirinlar bundan mustasnodir.

Mikroelementlar tarkibini va konsentratsiyalarini aniqlash eng asosan neftni yoki uning og`ir qoldiqlarini yoqib, hosil bo`lgan kulni spektral tahlil qilishga asoslangan. So`nggi vaqtda mikroelementlarni aniqlash usullari spektral tahlilning turli variantlari, polyarografik va fotometrik tahlil usullari hisobiga birmuncha kengaytirildi.

Neftda boshqa elementlarga nisbatan taqqoslaganda sezilarli ko`proq miqdorlarda vanadiy va nikel (27-jadval) mavjuddir.

27-jadval

Neft tarkibidagi vanadiy va nikel miqdori [neftga nisbatan % (mass.)]

Neft

Vanadiy

Nikel

Ust-balik (aralash)

0,01200

G`arbiy Surgut

0,01700

0,00230

Samotlor

0,00180

Sovet (aralash)

0,00013

Dolin

0,00035

Bitkov

0,00023

Arlan (tovar)

0,01500

0,00490

Tuymazin

0,00180

0,00070

Shkapov

0,00440

0,00300

Uteybash

0,01100

Nojov

0,00670

Tajigali

0,000005

0,000032

Karaarni

0,00320

0,00016

Uzen

0,00016

0,00250

Atov

0,00380

0,00080

Belozer

0,00200

0,00050

Nisbatan ko`proq vanadiy oltingugurtli-, nikel esa azotga boy kam oltingugurtli neftlarda bo`lishi aniqlangan. Ushbu metallar parafinli komplekslar tarkibiga kirib, neftning smolasimon - asfaltenli qismidan konsentrlab va ajratib olinishi mumkin. Vanadiy asosan asfaltenlarda konsentrlangan bo`lib, smolalarda ham neftning moy va undan yengilroq fraksiyalarida porfirinli komplekslar ko`rinishida topilgan. Nikel asosan smolalarda, porfirinli komplekslar ko`rinishida konsentrlanadi. Ammo, porfirinli komplekslar tarkibiga kiruvchi vanadiy va nikellar neftdagi miqdorning bor-yo`g`i 4-20% ini tashkil qiladi.

Ushbu metallar neft komponentlari bo`lmish porfirinlar, noporfirin tipdagi birikmalar bilan turli kompleks birikmalar hosil qilishi mumkin. Bu birikmalar sirka va vodorod bromid kislotalari aralashmasida mos holda yengil va juda qiyin parchalanadilar. Bestujev ma'lumotlariga ko`ra, agarda porfirinlar tarkibiga qo`shimcha bir yoki ikki kondensirlangan aromatik halqalar kirsa, bunday birikmalar kislotalar ta'siriga inert bo`ladi.

Ayrim izlanuvchilar fikricha, vanadiy neftni tarkibiga smolasimon – asfalten qismiga kirgan oltingugurtli va kondensirlangan aromatik birikmalar bilan kompleks birikmalar hosil qilishi mumkin.

Porfirin skeletidagi radikal yoki metallarning soni va tabiatiga bog`liq holda ajratib olingan va o`rganilgan porfirinlar 4 tipga: etioporfirin, filloporfirin, dezoksofilloeritroetioporfirin (drer), rodoporfirinlarga bo`linadi. 28-jadvalda ushbu 4 tipga bo`lingan alkil hosilalari strukturasi ko`rsatilgan porfirinlar keltirilgan.

28-jadval

Bestujev ma'lumotlari bo`yicha porfirinlar tarkibiga kirgan turli tip radikallar

Holati	Porfirin
Holati	etio-	fillo-	drer-	rodo-
R^I	C₂H₅	CH₂CH₂COOH	C₂H₅	CH₂CH₂COOH
R^II	C₂H₅	H	CH₃	COOH
R^III	H	CH₃	CH₃	H

Download 23.29 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5