Neyropsixologiya va miya haqidagi fanlar Neyropsixologiya nimani o'rganadi

keksa yoshdagi neyropsixologiya mavjud bo'lib, u hali ham kam rivojlangan, ammo turli xil qarilik degeneratsiyasining tabiati va terapiyasini, shu jumladan demansni tushunish uchun juda muhimdir .­
Yuqoridagilarga shuni qo'shimcha qilish kerakki, neyropsikologik usul psixodiagnostikaning ­umumiy muammolarini hal qilishda samaralidir . Bu, birinchi navbatda, inson shaxsiyatini o'rganishdagi individual farqlar muammolarini o'z ichiga oladi: bolalar va kattalarning iqtidorlilik sifati va darajasini aniqlash , ekstremal vaziyatlarda joylashtirilgan odamlarning xatti-harakatlari va boshqalar Neyropsixologiyaning ushbu bo'limlarini ishlab chiqishda. , individual, tabiiy shartli munosabatlarning ahamiyati haqidagi g'oyalar ­alohida rol o'ynaydi.miya yarim sharlari o'rtasida rivojlanadi.
Analizatorlararo ulanishlar hajmi va faolligida ham sezilarli individual farqlar mavjud . ­Ular u ­yoki bu analizatorda tug'ma "urg'u"larga bog'liq bo'lib, unga ko'ra odamlar asosan "tinglash ", "qarash", "sezish", "hidlash" kabilarga bo'linadi . ­Voqelik hodisalarini idrok etish va yodlashning eshitish yoki vizual turlarini individual afzal ko'rish ayniqsa ­dolzarbdir . Faoliyatning ayrim turlarida, masalan, nutqda barcha odamlarda eshitish analizatori, boshqalarida esa, masalan, ob'ektiv dunyoni bilishda, ko'rish analizatori hukmronlik qilishi (hukmronlik qilishi) aniqlandi. Ushbu analizatorlar bir-biri bilan chambarchas bog'liq va ularning ishi do'stona ­. Ma'lum bo'lishicha, motor va taktil mustahkamlash analizatorlarning o'zaro ta'siri uchun ham muhimdir. Bir ­qator odamlar uchun ular hatto yuqori aqliy faoliyatning (hisoblash, urish, talaffuz qilish va boshqalar) ma'lum ko'nikmalarini rivojlantirish uchun zarur shartdir. Buni tushunish ­pedagogika, psixologiya, psixoterapiya va boshqalarning turli sohalarida o'zini oqlaydigan audiovizual va kinetik o'qitish usullari arsenalini yaratishga olib keldi .­
U yoki bu idrok turlarining ishtirok etish hajmlari individual ravishda ­farqlanadi. Bu, afsuski, bolalar faoliyatining sur'ati o'rtacha bo'lgan maktablarda ­har doim ham hisobga olinmaydi , ya'ni ­tekshirish, biror narsani tinglash, o'qish, yozish va hisoblash. Ko'pincha bu kerakli ma'lumotlarni o'zlashtirishda qiyinchiliklarga olib keladi va oxir-oqibat, akademik ko'rsatkichlarning pasayishiga olib keladi. Maktabda ta'lim jarayoni natijalarini ­diagnostika qilish va nazorat qilishning neyropsixologik usullari ­amaliyotda hali etarli darajada qo'llanilmasa ham, juda foydali.
ma'lum patologik hodisalarni ­ko'rib chiqishning o'ziga xos metodologiyasi , o'ziga xos terminologiyasi va kontseptual apparati mavjud. Unda ishlatiladigan ba'zi atamalar va tushunchalar boshqa fanlar tomonidan qo'llaniladigan atamalarga to'g'ri keladi ­, ba'zilari esa neyropsixologiyaga xosdir. Demak, etiologiyasi, klinikasi, patogenezi tushunchalari va atamalari universaldir. Ular tibbiyot va neyropsixologiyada bir xil narsani anglatadi. Etiologiya - bu hodisaning, xususan, kasallik yoki buzilishning sababi, kelib chiqishi . ­Klinika patologik holatning ­rasmidir, uni belgilaydigan belgilar to'plami. Patogenez - bu organizmning patologik ta'sirlarga javob beradigan ­tabiiy yoki individual reaktsiyalari. ­Neyropsixologiyada bu birinchi navbatda miyaga ta'sir qiladi. Ular kasallik yoki buzilishning rivojlanish mexanizmlari. Patogenetik mexanizmlar ma'lum bir kasallikning qanday shaklga ega ekanligini ­va uning oqibatlarini aniqlaydi.
, boshqa fanlarda paydo bo'lgan bo'lsa ham, birinchi navbatda neyropsixologiyada qo'llaniladigan tushunchalar va atamalar mavjud . ­Bularga gnoz va agnoziya, praksis va apraksiya, modallik, modal-maxsus ­va modal-nospesifik hodisalar, kinetik va kinestetik, afferent va efferent signallar tushunchalari va boshqalar kiradi.
A.R. Luriya neyropsixologiyaga omil tahlilining o'ta muhim ­kontseptsiyasini kiritdi , birlamchi va ikkilamchi simptomlarning ahamiyatini, shuningdek, bir butun sifatida simptomlar to'plami bo'lgan sindromning xarakteristikalari bilan bog'liqlik xususiyatlarini ochib berdi. Birlamchi simptomlar to'g'ridan-to'g'ri lezyon yoki boshqa miya shikastlanishi natijasida yuzaga keladigan alomatlardir va ikkilamchi simptomlar ­tizimli ravishda yuzaga keladi, ya'ni. asosiylaridan kelib chiqadi, ularning oqibatlari ­. Masalan, bemorda articulatsiyada nuqsonlar mavjud, ­garchi artikulyatsiya pozitsiyalari va harakatlarini lokalizatsiya qilish sohasida hech qanday zarar yo'q. Bunday holda, ular ­boshqa nuqsonning tizimli natijasi bo'lishi mumkin, ya'ni ­nutqning og'zaki tovushlarining akustik tasvirlarining loyqaligi, artikulyar emas, balki miyaning eshitish qobig'ining shikastlanishi natijasida yuzaga keladi. To'g'ri o'tkazilgan omil tahlili har bir holatda tuzatish va tiklash ishlarining strategiyasi va taktikasini aniqlash imkonini beradi . Muayyan patologik sindromda muntazam tizimli alomatlarning tan olinishi ­taniqli ingliz ­olimi X.ning mashhur g'oyasini tasdiqlaydi. Jeksonning ta'kidlashicha, simptomni lokalizatsiya qilish va lezyonni lokalizatsiya qilish bir xil narsa emas.
Demak, neyropsixologiya asosan nevrologiya, psixologiya, ­psixiatriya va tilshunoslikni to'ldiradigan fandir . Bu inson psixikasini ­uning miya tashkil etilishiga mos ravishda ko'rib chiqishga imkon bergan zaruriy bog'liqlik edi - to'liq, shu jumladan , ilgari bu shaklda kashf etilmagan xatti-harakatlarning murakkab shakllari ­.