Ning qiymatini 77 s uchun topamiz

Misol 1.15. Motor moyining 100 
0
S dagi qovushqoqligi 10,5 mm
2
/s, 50 
0
S da 
esa 59 mm
2
/s ni tashkil etadi. Moyni qovushqoqlik indeksini aniqlang. 
Echish. Ordinatalar o’qiga V
100
= 10,5 mm
2
/s va t = 100 
0
C da mos keladigan 
kattaliklar qovushqoqligi va temperaturasi nuqtalarini belgilaymiz. Ular orqali to’g’ri 
chiziq o’tkazamiz. Ikkinchi chiziqni boshqa ikki nuqta orqali o’tkazamiz: V
50
= 59 
mm
2
/s va t = 50 
0
C. Ikki to’g’ri chiziq kesishish nuqtasi egri chizik bo’ladi va bu 100 
ni anglatadi. Demak, moyni qovushqoqlik indeksi 100 (IV=100) ga teng ekan. Bosim 
oshishi bilan neft maxsulotlari qovushqoqligi ortadi. Garchi temperatura 
oshishidagidek uncha katta qiymat kasb etmaydi. Hisoblashlarda neft maxsulotlari 
qovushqoqliklarini 4 MPa bosimga bog’liq emas deb qabul qilish mumkin.
Suyuq aralashmalar qovushqoqligi additivlik qoidasiga ko’ra aniqlanishi 
mumkin, shunga ko’ra ikki va undan ortiq neft maxsulotilari qo’shilishidan olingan 
aralashmani eksperemental yo’l bilan topish maqsadlidir. Biroq, tarkibiy boholashda 
ba’zida empirik formulalar yoki ular asosida tuzilgan nomogrammalardan 
foydalaniladi. Nomogramma (12–ilova) ko’proq qo’llaniladi, u ma’lum nisbatlarda 
olingan ikki neft maxsuloti aralashmasi qovushqoqligini aniqlashda yoki aksincha 
maxsulot olish uchun berilgan qovushqoqlikdagi komponentlar nisbatlarini topish 
imkonini beradi. Xisoblashlarda kulaylik bulishi uchun nomogrammada 
qovushqoqlik qiymatlari millimetr kvadrat taksim sekundda va 
0
VU da qo’yilgan. 
Shu bilan birga ordinata o’ng o’qida qovushqoqligi kamroq A komponentlar, chap 
o’qida – biroz qovushqoqligi yuqori B komponentlar uchun mo’ljallangan. Bu 
echimli ko’rinishga egadir, chunki qovushqoq xususiyatli komponentlardan 
tayyorlangan aralashmalar bilan ishlashda natijalar haqiqiyligi ortadi. 
Misol 1.16. Aralashma quyidagi komponentlardan A (V
50
= 12,5 mm
2
/s) va 
V(V
50
= 60 mm
2
/s) tarkib topgan. 
a) 
40 % A komponentdan va 60 % V komponentdan tuzilgan aralashmani 
qovushqoqligi (hajm bo’yicha) aniqlansin.
b) 
Kinematik qovushqoqlik V
50
= 39 mm
2
/s da A va V komponentlarni 
aralashmadagi nisbatlari aniqlansin. 
Echish. Nomogramma (12–ilova) ni koordinata o’qlariga A komponentning 100 
% ga va V komponent 100 % ga mos keladigan holda qovushqoqlik qiymatlari 12,5 
va 60 mm
2
/s ni qo’yamiz va olingan