Nisbatan katta va doimiy aholi punktidir

1.Shahar nisbatan katta va doimiy aholi punktidir. Koʻp shaharlarga mahalliy qonunchilik alohida maʼmuriy, qonuniy yoki tarixiy mavqeʼ beradi.

Masalan, Oʻzbekistonning Toshkent shahri viloyat va viloyat markazlaridan alohida mavqeʼga ega. Yevropada esa tarixan shahar sifatida oʻz sobori bor har qanday aholi punkti qaralgan.

Shaharlar odatda murakkab sanitariya, yoʻl va koʻcha, turar-joy hamda transport tizimiga ega boʻladi. Aholisi soni milliondan oshadigan shaharlar megapolis, deyiladi; shahar oʻsib, boshqa shaharlarga yetsa va ularni oʻziga qoʻshib olsa, bu shahar megalopolisga aylanadi.

Shahar — aholisi, asosan, sanoat, savdo, shuningdek, xizmat koʻrsatish, boshqaruv, fan va madaniyat sohalarida band boʻlgan yirik aholi manzilgohi. Shahar — bevosita qishloq xoʻjaligi bilan band boʻlmagan aholi toʻplangan markaz. Shahar atrofidagi tumanlar uchun maʼmuriy va madaniy markaz boʻlibgina qolmay, balki ularning joylashishi va oʻsishiga ham katta taʼsir koʻrsatuvchi omil hamdir. Aholi punktlariga Shahar maqomi berilishi uchun aholi soni, bajaradigan funksiyasi: sanoat ishlab chiqarish, tashkiliy-xoʻjalik, madaniy-siyosiy, maʼmuriy va h.k. bosh mezon boʻlib hisoblanadi. Aholi manzilgohlarini Shahar toifasiga oʻtkazish maʼlum qonuniy tartibda amalga oshiriladi va chegarasi belgilanadi. Turli mamlakatlarda Shahar maqomini olish mezoni turlicha, mas, Daniya va Ispaniyada aholi soni 250 kishi, Gruziya va Turkmanistonda 5 ming, Tojikiston va Qirgʻizistonda 10 ming, Rossiyada 5—12 ming, Yaponiyada 25 ming kishi boʻlishi kerak. Oʻzbekistonda 7 mingdan yuqori boʻlishi talab etiladi. Aholi soniga koʻra, Shaharlar kichik (50 minggacha), oʻrta (50—100 ming) va katta (100 mingdan ortiq) boʻladi. Oʻzbekistonda 120 shahar, 113 ta shaharcha bor. Shundan 17 tasi katta shaharlar (Toshkent, Samarqand, Namangan, Andijon, Buxoro, Qoʻqon, Fargʻona, Nukus, Qarshi, Urganch, Olmaliq, Angren, Chirchiq, Navoiy, Margʻilon, Termiz, Jizzax), 16 tasi oʻrta va qolganlari kichik shaharlar. Shaharlar bajaradigan vazifalariga koʻra — poytaxt, sanoat, transport, turizm, rekreatsiya, din, fan va ilmiy tekshirish markazlariga boʻlinadi. Shuningdek, respublikaga boʻysunuvchi, muxtor respublika, viloyat, tumanlarga boʻysunuvchi Shaharlarga ajratiladi.

Shahar aholisi butun jahon aholisining 47,5% dan ortigʻini tashkil etadi. BMTda qabul qilingan terminologiyaga muvofiq, 8 mln. va undan ortiq aholisi boʻlgan Shaharlar — megashahar deb yuritiladi. Bunday Shaharlar Yer yuzida 1950 yilda 2 ta, 1995 yilda 22 ta, hozirgi kunda 25 dan ortiq. Bir yoki ikki Shahar atrofida Shahar va shaharchalarning zich joylashishi Shaharlar aglomeratsiyasi deyiladi. Eng yirik Shahar aglomeratsiyalari: Tokio, Nyu-York, Mumbay, Shanxay, Mexiko, San-Paulo va boshqalar Oʻzbekistonda Toshkent, Fargʻona — Margʻilon, Samarqand, Andijon, Namangan va boshqalar Shahar aglomeratsiyalari shakllanmoqda. Bir necha Shahar aglomeratsiyalari qoʻshilib, megalapolis yoki megapolislarni tashkil qiladi. Hozirgi Bosvash, Tokaydo va boshqalar megapolislar bor. Baʼzan yirik Shaharlar yonida yoʻldosh shaharlar vujudga keladi.

2. XONADAGI HARORAT QANDAY BO'LISHI KERAK

Turli mamlakatlar va shaharlarda qulay haroratning tezligi har xil va bu birinchi navbatda ushbu hududning iqlim xususiyatlari bilan bog'liq. Havoning harorati qanday bo'lishini aniqlash uchun maqbuldir  ma'lum bir xona uchun, shuningdek, undagi havoning namligini ham hisobga olish kerak.

Bundan tashqari, yilning vaqtiga qarab mikroiqlim ham o'zgarib turishini ta'kidlash kerak. Masalan, qishda kvartira akkumulyator bilan isitiladi va isitish issiq quyoshni almashtirganda, yozdagi haroratdan bir oz past bo'ladi.

Sovuq mavsumda xonadagi havo +22 darajagacha, issiqda esa - +25 darajaga qadar qizdirilishi kerak. Bir qarashda, bu farq ahamiyatsiz bo'lib ko'rinishi mumkin, ammo aslida unday emas.

XONA HARORATI

Ehtimol, sir emaski, kvartirada havo notekis isitiladi. Harorat rejimi ko'p jihatdan bog'liq xona qanday funktsiyani bajaradi:

Bundan tashqari, barcha xonalarda haroratning to'g'ri rejimini ta'minlash kerakligini ta'kidlash kerak va ayni paytda bir xonadan boshqasiga o'tishga harakat qiling, siz havo haroratida juda kuchli o'zgarishlarni sezmaysiz. Biror kishi uchun normal va qulay harorat, masalan, agar siz yashash xonasidan oshxonaga o'tsangiz, siz sezilarli farqni sezmaysiz, chunki harorat o'zgaradi maksimal 2 daraja  u yoki bu tarzda.

YANGI TUG'ILGAN CHAQALOQLAR UCHUN HARORAT SHAROITLARI

  Bolaning rivojlanishida uning atrofidagi sharoit deyarli o'ynaydi eng muhim rollardan biri  va shuning uchun bola dam oladigan va ko'p vaqtini sarflaydigan xonada haroratning to'g'ri rejimini kuzatish kerak. Yangi tug'ilgan chaqaloq kasal bo'lmasligi va sog'lig'i yomonlashmasligi uchun nafaqat gipotermiya, balki haddan tashqari qizib ketishdan ham saqlanish kerak.

haqaloq uchun harorat normasi uning jismoniy ma'lumotlariga ham bog'liq:

1. 
   To'liq vaqtida tug'ilgan va hech qanday og'ishsiz tug'ilgan chaqaloq 19 ° -21 ° C haroratda qulay his qiladi.
   
2. 
   Erta tug'ilgan chaqaloq ko'proq e'tibor talab qiladi va shuning uchun uning yotoqxonasidagi havo harorati taxminan 24 ° -25 ° C bo'lishi kerak.
   

GIPOTERMIYA YOKI BOLANING TANASINING HADDAN TASHQARI QIZIB KETISHIGA NIMA SABAB BO'LADI

Yangi tug'ilgan chaqaloqlar uchun xona harorati qulay bo'lishi va GOSTga muvofiq normaga javob berishi kerak. Axir, kichkintoylardagi issiqlik katta yoshdagi bolalarga qaraganda qizg'inroq va ular ko'proq terlashadi, shuning uchun bolaning tanasi kerakli suv va mineral tuzlarni yo'qotadi.

Buning oldini olish uchun xonadagi havo qancha isishini diqqat bilan kuzatib borishingiz kerak. Shuni ta'kidlash kerakki, buni ko'rsatadigan bir qator alomatlar mavjud yangi tug'ilgan chaqaloq juda qizib ketgan:

• 
  Bolaning tana harorati me'yordan biroz yuqori
  
• 
  Yangi tug'ilgan chaqaloq og'zi bilan nafas olishni boshlaydi.
  
• 
  Burundan qattiq qobiq paydo bo'lishi sababli chaqaloqning nafas olish qiyinlashadi
  
• 
  Teri ostidagi burmalarda qizarish va bezi toshmasi paydo bo'ladi.
  
• 
  Bolada og'riqlar bo'lishi mumkin
  
• 
  Kichkina gipotermiya tufayli yangi tug'ilgan chaqaloq kasal bo'lib qolishi mumkin, shuning uchun siz bolaning yotoqxonasidagi harorat bir necha darajaga tushmasligiga ishonch hosil qilishingiz kerak.
  

• KICHKINTOYLAR UCHUN QULAY HARORATNI QANDAY YARATISH KERAK

• 
    Odatda kvartirada harorat 18 - 20 darajadan pastga tushmaydi. Kvartiralarda isitish yaqinda o'chirilgan yoki yoqilgan payt bundan mustasno.
  
• 
  Shuning uchun, agar siz xonadagi havo juda sovib ketganini va yangi tug'ilgan chaqaloqni muzlayotganini sezsangiz, xonani sun'iy ravishda "isitish" kerak. Bunga qo'shimcha ravishda, bolani issiq adyol yoki adyol bilan o'rab, uni izolyatsiya qilish ham foydali bo'ladi.
  
• 
  Biz hammamiz chaqaloqning xonasida harorat qanday bo'lishi kerakligini bilamiz, ammo yozda uy ichida bo'lsa nima qilish kerak juda qizib ketayaptimi?  Bu savolga javob oddiy: bolani saxovatli suv bilan sug'orishingiz, undan ortiqcha kiyimni olib tashlashingiz va suv bilan artishingiz kerak. Ushbu oddiy harakatlarning barchasi haddan tashqari issiqlikdan saqlanishingizga yordam beradi.
  

Xulosa qilib shuni ta'kidlash kerakki, har bir kishining shaxsiy xohishlariga qaramay, shifokorlar hali ham umumiy belgilangan me'yorlarga rioya qilishni tavsiya etadilar. Buning sababi, haddan tashqari qizib ketish yoki hipotermiya nafaqat yangi tug'ilgan chaqaloqning tanasi uchun, balki kattalar salomatligi uchun ham zararli.

Agar sizda uyqusizlik bo'lsa, ehtimol sizning yotoqxonangiz juda issiq yoki juda sovuq. Issiqlik ham, sovuq ham uxlashga ta'sir qilishi mumkin Mutaxassislar biz uxlayotgan xonaning harorati uxlash uchun haqiqatan ham muhim ekanligiga qo'shilishadi. Nima uchun yotoqxonadagi ideal harorat afsona emas? Keling, buni aniqlaymiz.

Tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, umuman uxlash uchun maqbul harorat 16 dan 20 darajagacha sovuq. Ushbu oraliqdan sezilarli darajada farq qiladigan qadriyatlar yotoqxonadagi tegmaslik harorat emas, chunki ular bezovtalikka olib kelishi mumkin.Bu doiradagi yotoqxonadagi harorat tana haroratining pasayishiga olib keladi, bu esa o'z navbatida uyquchanlikni keltirib chiqaradi. Darhaqiqat, olimlar doimo surunkali uyqusizlik holatlarida xona ichidagi haroratni tartibga solish muhim rol o'ynashiga oid dalillarni topmoqdalar.

Masalan, uyqusizlik bilan og'rigan bemorlarda, qoida tariqasida, yotish paytida ichki tana harorati sog'lom odamlarga qaraganda yuqori bo'lib, bu qo'zg'aluvchanlikning kuchayishiga va uxlab qolish uchun harakat qilish kerakligiga olib keladi. Salqin xonada uyqusizlik bilan og'rigan odam oyoqlariga bir stakan issiq suv quyishi kerak, bu qon tomirlarini tezda kengaytiradi va shuning uchun aslida tana haroratining pasayishiga yordam beradi va "ichki termostatni" kerakli joyga qo'yadi.