Нисбатан ясси тубли ва конуссиз бугизга эга булган вулкан кратери. Одатда марказий вулкан- дан четда бир маротабагина руй берган кучли порт- лашдан қосил булади


Download 0.71 Mb.
bet279/394
Sana06.04.2023
Hajmi0.71 Mb.
#1333408
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   394
Bog'liq
М-Я луғат 2023

Сидериты - Сидеритлар аксарият никеллашган Fe дан иборат темир метеоритларининг умумий номи. Сидеродот - Сидеродот — (Fe,Ca)C03. Сидерит-каль­цит узлукли изоморф қаторининг аъзоси булган м-л. Гоқида таркибида Mg булмаган, CaFe(C03)2, анкерит қам шундай аталади.
Сидеронатрит - Сидеронатрит NajFe33+[OH I (S04)2] • ЗН20 К,ат. 1,5. Сол. of. 2,35. Толасимон. Сариқ, туқсариц рангли, кукнсимон агрегатли м-л. Экзоген жараёнлар мақсулоти.
Сидероплезит - Сидероплезит — (Fe, Mg) С03. Си­дерит-магнезит изоморф цаторининг аъзоси булган м-л.
Сидеромелан - Сидеромелан — палагонит туфи- дан иборат базальт шишаси. Ранги саргиш-яшилдан, к;ора-қунгиргача.
Сиенит - Сиенит — оч цизил, пушти, баъзан кулранг ёки (қунгир; тулиқ кристалланган ишқорий т. ж. М-л таркибига кура икки турга булинади: 1) оддий ; 2) ишқорий дала шпатли. Биринчи турдаги С. нинг тар­киби: калий-натрий дала шпати плагиоклаз, клинопи- роксен, биотит, иккинчи даражали ва акцессор м-ллар

  • кварц (0-5 %), оливин (0-2 %), магнетит, титаномаг- нетит, ильменит, апатит, циркон, титанит. Иккинчиси: ка- лий-натрийли дала шпати, клинопироксен, амфибол, биотит; иккинчи даражали ва акцессор м-ллар — пла­гиоклаз (10 %), кварц (0-5 %), магнетит, апатит, циркон, баъзан титанит, ортопироксен, флюрит ва гранитдан иборат. Таркибида кварц 5 % дан купроц булса, “квар­цли С." деб аталади. Плагиоклазнинг микдори орти- ши билан С. диоритга ва монцонит орқали габброга айланади. Рангли м-лларнинг миедори ошган сари С. меланократ С. Га, сунгра шонкинитга утади. Сиенит-аплит - Сиенит-аплит — таркибида кварц


булмаган ёки жуда кам миедорда учрайдиган лейкок- рат ута майда донали сиенит. Ички тузилиши босто- нит ёки аллотриоморф донали. Одатда дайкалар х,осил цилади.
Сиенит-пегматит - Сиенит-пегматит — таркиб жи- қатидан сиенитларга мос келадиган пегматит. Асосан ишқорий дала шпатидан ташкил топган қар хил дона­ли т. ж.
Сила извержения - Вулкан отилиш кучи — магма қажми, қовушцоқиги, ёпишқок/1иги ва ундаги газ боси- мига боглиқ қолда вулкан зруптив, куп қолларда пор- тлаш йули билан намоён булиши. Бу жараён жадал- лиги вулкандан отилиб чиццан мақсулот, унинг миц- дори, т. ж. ларининг вулкан бугзидан бориб тушган узоқлигига қараб аниқланади. Вулкан портлаши кучи: 1) кратернинг ягона огзи — боккадан оз миқдорда мақсулотлар отилса — кучсиз; 2) мақсулотлар юқори кутарилиб отилса, бироқ кратер ости очилмаган булса

  • кучли; 3) газ массаси ва лава жуда юқорига кутари­либ кратер ости очилиб қолса — ута кучли портлаш турларига булинади.

Сила тяжести - Огирлик кучи — гравитацион тор- тишиш кучи ва Ер айланишидан х,осил булувчи мар- каздан цочма кучнинг вектор йигиндисидан иборат. Экваторда марказдан к;очма куч гравитацион кучнинг 0,3 % ташкил этади, цутбларда эса 0 %. Ер юзида тақсимланиши аналитик усулда ифодалаш имконини бермайди. Чунки Ер юзаси мураккаб шаклга эга; ер ичида массаларнинг тақсимланиши қар хил. Бунга Ой ва қуёшнинг тортиш кучларининг х,ам таъсири бор. Силексит - Силексит - отқинди ёки гидротермал квар- цдан ташкил топган т. ж. Отилиб чицқан магматик т.
ж. ларини таснифлаш ва системалаш буйича халқаро комиссия С. атамасини 60 % дан зиёд кварци булган қамма отилма т. ж. ларига цуллашни тавсия этган. Силиколиты - Силиколитлар - таркибида 50 % ва ундан куп крем-неземдан ташкил топган хемоген чукинди т. ж. лари. Т. ж. қосил қилувчи етакчи м- ллар таркибига қараб опалолит, халцедонолит ва б.ларга булинади. Халцедонолит турларига кремни, роговик, яшма ва б.лар киради.

Download 0.71 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   394




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling