Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti fizika-matematiika fakulteti,,fizika o`qitish metodikasi’’ bakalavriat ta’lim yo’nalishi 102-guruh talabasi saxobiddinov nuriddin mahmud o`G`lining

NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI FIZIKA-MATEMATIIKA FAKULTETI,,FIZIKA O`QITISH METODIKASI’’ BAKALAVRIAT TA’LIM YO’NALISHI 102-GURUH TALABASI SAXOBIDDINOV NURIDDIN MAHMUD O`G`LINING ,,KIMYO’’FANIDAN MUSTAQIL TA`LIM TOPSHIRIG’I

MAVZU:ERITMALAR

MAVZU:ERITMALAR

ERITMALAR-erituvchi va erigan modda molekulalarini o`zaro ta`sirlashuvidan hosil bo`lgan gomogen(butun sathi bo`yicha fizik va kimyoviy xossalari bir xil bo`lgan)sistemadir.

Eritma tarkibidagi erigan modda miqdoriga ko`ra eritmalar:

1.To`yingan eritma

2.To`yinmagan eritma

3.O`ta to`yingan eritmalarga bo`linadi.

Ayni haroratda berilgan erituvchidaeritilayotgan modda boshqa eriy olmaydigan eritma to`yingan eritma deyiladi.

Ayni haroratda berilgan erituvchidaeritilayotgan modda boshqa eriy olmaydigan eritma to`yingan eritma deyiladi.

Ayni biror eritmada ayni haroratda eriyotgan modda yana erishi mumkin bo`lsa,bunday eritma to`yinmagan eritma deyiladi.

O`ta to`yingan eritmada_erigan modda miqdori shu harorat uchun to`yingan eritma tarkibidagi bor bo`lgan modda miqdoridan ko`proq bo`ladi.

ERUVCHANLIK MAVZUSIGA DOIR MASALALAR VA ULARNING YECHIMI

ERUVCHANLIK MAVZUSIGA DOIR MASALALAR VA ULARNING YECHIMI

1-MASALA

20˚C DA 200 g SUVDA 148g CaCl2 ERITILGANDA TO`YINGAN ERITMA HOSIL BO`LSA ,SHU TUZNING 20 GRADUSDAGI ERUVCHANLIK KOEFFITSYENTINI ANIQLANG

MASALANING YECHIMI:

200 g SUVDA 148g CaCl2 ERIB TO`YINGAN ERITMA HOSIL BO`LGAN

DEMAK 200 g suvda 148g tuz erigan bo`lsa, 100 g

suvda (moddaning eruvchanlik koeffitsienti 100 g

suvga nisbatan hisob..)erigan tuz miqdorini aniqlanadi.

Erituvchi erigan modda to`yingan eritma

200g suv---------148g CaCl2--------348 g eritma

100 g suv ------x g x=74 g Demak 100 g suvda 74 g CaCl2 erib to`yingan eritma hosil qilar ekan ya`ni CaCl2 ning 20 gradus dagi eruvchanlik koeffitsiyenti 74 ga teng

CaCl2

148g

200g

H2O

348g

TO`YINGAN ERITMA

2 MASALA

2 MASALA

NaNo3 ning 25 gradusdagi eruvchanlik koeffitsiyenti 91,6 ga teng, shu temperaturada 500 g suvga necha gramm NaNO3 qo`shilsa to`yingan eritma hosil bo`ladi?

Erituvchi --------erigan modda ----------to`yingan eritma

100 g suv -----91,6 g NaNO3 -------191,6 g eritma

500 g suv -----x g

x=458 g

Demak ,500 g suvda 458 g NaNO3 eriganda,25 gradus da to`yingan eritma hosil qilish mumkin

3 MASALA

3 MASALA

KClning 20 gradus dagi eruvchanlik koeffitsiyenti 34 ga teng .350 g suvda 70 g KCl eritildi.Shu eritmani to`yintirish uchun yana nechta gramm KCl qo`shish kerak?

Erituvchi -----erigan modda -----to`yingan eritma

100 g suv ---- 34 gKCl ------134 g eritma

350 g suv ------x g

X =119 g

Demak, 20 gradus 350 g suvda 119 g tuzni eritganda to`yingan eritma hosil bo`lishini bilib oldik. Dastlab 350 g suvda 70 g tuz erigan edi.Qo`shilishi kerak bo`lgan tuz miqdori (119-70=49) 49 g ni tashkil etar ekan. Demak,shu haroratda eritmaga yana 49 g KCl qo’shsak,to’yinmagan eritma to’yingan eritmaga aylanar ekan

MUSTAQIL ISHLASH UCHUN

Na2 CO3 ning 80 gradusdagi eruvchanlik koeffitsiyenti 45ga teng.Shu haroratda to’yingan eritma hosil qilish uchun 144 g Na2 CO3 ni necha gram suvda eritish kerak ?

XULOSA :ERITMALAR MAVZUSIGA OID BO`LGAN MASALALARNI YECHISHNI O`RGANDIK

E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT