Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti pedagogika va psixologiya fakulteti «psixologiya» kafedrasi

Таянч сўзлар: статистика, SPSS программаси, Excel компьютер дастурлари, тадқиқот, формула
Психологик маълумотларни, хусусан, тадқиқот натижаларни математик-статистик таҳлил қилиш ва уни қайта ишлашда бир неча дастурлар яратилган бўлса-да, бугунги кунда SPSS дастурининг имкониятларидан кенг фойдаланиб келинмоқда. Чунки, ушбу дастур орқали тадқиқот натижаларини қайта ишлаш жуда қулай ҳисобланади.⁸ Дастурнинг яратилиши тарихи, ишлатиш механизмлари, унинг имкониятлари, ўлчов шкалалари шунингдек, амалиётдаги тадбиғи билан боғлиқ жиҳатларига эътибор қаратсак.
SPSS дастури асосчилари политология соҳасида таълим олаётган икки талаба, Норман Най (Norman Nie) и Дейл Вент (Dale Bent)лардир. Улар 1965 йилда Сан-Францискодаги Стенфорд университетида статистик маълумотларни таҳлил қилиш имконини берувчи компьютер дастурларни топишга ҳаракат қилганлар.
SPSS дастурини ишга тушириш, иш параметрларини ўрнатиш. Маълумотлар файлларини очиш қуйидагича амалга оширилади.
Биринчи навбатда инглиз тилидаги программани компьютерга кўчириш. Бунинг учун "Английская версия" кнопкасини босинг. Ўрнатиш «SetUp» программаси орқали амалга оширилади. Агар инглиз тилидаги ўрнатиш компьютерни перезагрузка қилиш талаб қилинса, албатта перезагрузка қилиниши керак. Агар сизнинг қўлингизда рус тилидаги кўриниши бўлса шундан сўнггина уни ўрнатиш мумкин. Рус тилидаги

⁸ Наследов А.Д. SPSS: компьютерный анализ данных в психологии и социальных науках.2-изд.- СПб.,
2007.- 416с. С-16
кўринишда фақат фойдаланувчи ўзитанлаши керак бўлади. Бу то қуйидагича ҳолатда кўринади: "C:\Program Files \SPSS").
Компьютер талаблари ҳақида қисқача маълумот:

• 
  Pentium II ва ундан юқори процессорлар бўлиши талаб қилинади;
  
• 
  RAM – 12 (12 Мб дан кам бўлмаган оператив хотира);
  
• 
  қаттиқ дискдаги хотира учун жой 60 МБдан кам бўлмаслиги; - операцион тизим Windows 95 – 98 дан юқори бўлиши керак.
  

(Ҳозирги замон компьютерларнинг ҳаммаси шу талабга жавоб беради.)
Ҳозирги кунда программани кўриниши 8 дан 18 гача кўринишлари кенг тарқалган. Биз 14 версия орқали иш юритишимиз мумкин.

Расм.2 Дастур ойнаси