Nókis qalası hákimligi Panaev Utemurat Berdimuratovich Nókis qalasi hakimi waziypasin waqtinsha atqariwshisi

Faks:
0 [phone]
 E-mail:
[e-mail]
,
Qabıllaw 
kúnleri:
Sárshembi 10: 00 - 12: 00
Hákimlik imaratı, puqaralardı 
qabıllaw xanasında
Áziz Pirjanov 
Ayapbergenovich
Nókis qalası hákiminiń jaslar siyasatı, sociallıq rawajlandırıw hám ruwxıylıq-
aǵartıwshılıq isleri boyınsha orınbasarı
 Mánzil:
230105, Nókis qalasi, A.Dosnazarov 
kóshesi 96-jay
 
Telefon:
0 [phone]
 Faks:
0 [phone]
 E-mail:
[e-mail]
 Qabıllaw kúnleri:
Sárshembi 10: 00 - 12: 00
Hákimlik imaratı, puqaralardı qabıllaw 
xanasında

---

Image not found or type unknown
Qutlımuratova 
Dilyafruz 
Sultanmuratovna
Nókis qalasi hákiminiń orınbasarı — Shańaraq hám hayal-qızlar bólimi 
baslıǵı
Mánzil:
230105, Nókis qalasi, A.Dosnazarov 
kóshesi 96-jay
Telefon:
0 [phone]
Faks:
0 [phone]
E-mail:
[e-mail]
,
[e-mail]
[e-mail]
Qabıllaw kúnleri:
Жума,10:00 - 12:00
Qaraqalpaqstan Respublikası Nókis qalası hákimi wazıypasın waqtınsha 
atqarıwshı P.Tóreshov tárepinen 2019-jıl dawamında Nókis qalasında 
fizikalıq hám yuridikalıq shaxslar menen ushırasıwlar ótkeriw maqsetinde 
shólkemlestirilgen kóshpeli hám ǵalabalıq qabıllawlar ótkeriw kestesi
Image not found or type unknown
Image not found or type unknown
Nókis qalası hákiminiń funkcional wazıypaları:
Qala hákimi Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan Respublikası Konstituciyaları hámde 
“Jergiliklik mámleketlik hákimiyatı haqqında”ǵı Nızamları tiykarında jumıs alıp baradı;
qala ekonomikasınıń, sociallık hám ruwxıy tarawlarınıń nátiyjeli iskerligine basshılıqtı 
ámelge asıradı; 

---

qalada Ózbekstan Respublikası Nızamları, Ózbekstan Respublikası Oliy Májlisi palataları, 
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Pármanları, qararları ham biylikleri, Ministrler Kabineti 
qararları hám biylikleri, Qaraqalpaqstan Respublikası nızamları, Qaraqalpaqstan 
Respublikası Joqarǵı Keńesi hám Prezidiumınıń qararları, Ministrler Keńesiniń qararları 
hám biylikleriniń orınlanıwın shólkemlestiredi;
Ózbekstan Respublikası Nızamları, Ózbekstan Respublikası Oliy Májlisi palataları, 
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Pármanları, qararları ham biylikleri, Ministrler Kabineti 
qararları hám biylikleri, Qaraqalpaqstan Respublikası nızamları, Qaraqalpaqstan 
Respublikası Joqarǵı Keńesi hám Joqarǵı Keńes Prezidiumınıń qararları, Ministrler 
Keńesiniń qararları hám biylikleri tiykarında hámde basqada qala aymaǵında orınlanıwı 
shárt bolǵan qararlar hám biylikler shıǵaradı; 
jámáát tártibine ámel qılınıwı hám jınayatshılıqqa karsı gúresiw, puqaralardıń 
qáwipsizligin támiyinlew, olardıń huqıqların qorǵaw hám salamatlıǵın qorǵaw menen 
baylanıslı is-ilájlardı kóredi, tábiyiy apatlar, epidemiyalar hám basqa ayrıqsha 
jaǵdaylarda tiyisli jumıslardı shólkemlestiredi.
qalanı ekonomikalıq hám sociallıq rawajlandırıwdıń tiykarǵı jónelisleri, qala byudjetiniń 
tiykarǵı kórsetkishleri hám olardıń orınlanıwına baylanıslı esabatlardı xalıq deputatları 
qalalıq Keńesiniń tastıyıqlawına usınadı;
Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesi Baslıǵına qala hákimi orınbasarların 
lawazımǵa tayınlaw ham lawazımnan azat etiw haqqında usınıslar beredi;
óz orınbasarları hám atqarıw hákimiyatı struktura bólimlerininń basshıların lawazımǵa 
tayınlaw hám lawazımnan azat etiw haqqındaǵı qararların xalıq deputatları qalalıq Keńesi 
tastıyıqlawına usınıs etedi;
qala hákimligi iskerligine basshılıq etedi hám onıń óz wákalatların nátiyjeli ámelge asırıw 
ushın is-ilájlar belgileydi;
qala hákimi orınbasarları arasında wazıypalardı bólistiredi;
qala hákimligi májlislerine basshılıq etedi;
qala hákimliginiń tiyisli komissiyaları hám keńeslerine basshılıqtı ámelge asıradı ham 
olardıń jumısların muwapıqlastırıp baradı;
“Máhálliy mámleket hákimiyatı haqqında”ǵı Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan 
Respublikası Nızamlarına tiykar Xalıq deputatları qalalık Keńesine basshılıq etedi; 
mámleket sıylıqları menen sıylıqlawga baylanıslı iltimasnamalardı kórip shıǵadı hám 
Joqarǵı Keńeske usınıslar kiritedi; 
rejelestiriw, byudjet, qarjı, espa-kitap, qala múlkin basqarıw, múlkshiliktiń túrli kórinisine 
tán kárxanalar, mekemeler hám shólkemler menen birge islesiw, jer hám basqa tábiyiy 
resurslardan paydalanıw, tábiyattı qorǵaw, qurılıs, transport, jol xojalıǵı hám baylanıs, 
xalıqqa kommunal, sawda hám sociallıq-mádeniy xızmet kórsetiw, xalıqtı sociallıq 
qorǵaw, nızamshılıq, huqıq-násiyat hám qáwipsizlikti támiyinlew, puqaralardıń huqıq hám 
erkinliklerin qorǵaw tarawında nızam hújjetlerinde óz wákilligine berilgen basqa 

---

máselelerdi de sheshedi.
Qala həkiminiń ekonomika həm isbilermenlik məseleleri boyınsha 
birinshi orınbasarınıń funkcional wazıypaları: 
(A.A.Ibragimov)
Ózbekstan Respublikası Nızamlarında həmde Ózbekstan Respublikası Prizidenti həm 
Ministrler Kabineti tərepinen qabıl etilgen hujjetlerde belgilenetuǵın ekonomikalıq həm 
isbilermenlik tarawınıń eń əhmiyetli wazıypalarına muwapıq aymaqtı kompleks 
rawajlandırıw boyınsha usınıs islep shıǵadı; 
Qala kóleminde islep shıǵılǵan həm tastıyqlanǵan maqsetli dəsturlerdiń orınlanıwın 
təmiynleydi;
Makroekonomikalıq kórsetkishlerdi sonnan, jalpı aymaqlıq ónim, sanaat, investiciya, 
xızmet kórsetiw, usaqlap satıw aylanbası, eksport, infliyaciya, xalıqtıń bəntligi, jergilikli 
byudjettiń hər jılǵı prognoz parametrlerin tiykarlanǵan islep shıǵıw həm onıń orınlanıwın 
nətiyjeli shólkemlestiriw, debitor-kreditor qarızdarlıqtıń jwzege keliuiniń aldın alıw 
boyınsha sistemalı jumıslardı əmelge asırıw həm qarızdarlıqtı saplastırıwdıń nətiyjeli 
usılların engizedi;
Ekonomika məseleleri boyınsha qaladaǵı kərxana, shólkem həm mekemeler, 
kommerciyalıq bankleri jumıs iskerligin muwapıqlastırıw, xalıqtı isbilermenlikke tartıw 
maqsetinde olar menen kommerciyalıq bankleri ortasında baylanıs ornatıw ushın hər bir 
shańaraqqa bank həm finanslıq xızmetlerin usınıw arqalı jeńilletilgen kreditlew 
dəsturlerin islep shıǵıw həm sózsiz əmelge asırıradı;
tarmaq həm aymaqlıq basqarıw orgonların uzliksiz birge islesiwin jolǵa qoyıw, 
ekonomikanıń bərshe tarmaqların, sonnan, bazalıq tarmaqlardıń uzliksiz rawajlanıwın 
islep shıǵarıw həm miynet resursların aqılǵa muwapıq jaylastiriw is-ilajların 
modernizaciyalaw, quramlıq ózgerttiriw həm diversifikaciyalawdı əmelge asırıw, 
investiciyalardı, sonnan tuwrıdan-tuwrı shet el investiciyaların finanslıq qarjı həm de 
zamanagoy texnologiyalar tərizinde jalb qilish, karxanalar ortasinda kooperaciya 
baylanısların keńeyttiredi;
qala ekonomikası tarawın komleks rawajlandırıwdıń tiykarǵı dəsturlerin,
sonnan, sanaat, investiciya, jergiliklestiriw, əsirese paxta talshıǵı həm miywe-palızlardı 
qayta islew, xızmetler tarawın raqajlandırıw sıyaqlı maqsetli dəsturlerdi kepillengen 
finanslıq dereklerdi anıqlaǵan halda qala jergilikli byudjeti parametrleri menen uzliksiz 
tərizde islep shıǵıw həm sózsiz orınlanıwın təmiynleydi; 
kishi biznes həm jeke isbilermenlikti rawajlandırıwdı qollap-quwatlaw, olardıń huqıqların 
qorǵaw həm erkinlikleriniń kepilliklerin təmiynlew qolay isbilermenlik ortalıqtı 
qəliplestiriw, jańa karxanalar, sonnan, kishi biznes həm jeke isbilermenlik tarawında 
karxanaardı duziw dəsturlerin islep shıǵıw həm əmelge asırıw, jańa jumıs orınların jaratıw 

---

həm xalıqtıń turli qatlamları bəntligi məselelerin sheshiw arqalı jergilikli byudjettke
túsimler kólemin basqıshpa-basqısh qısqarttırıw həm saplastıradı; 
məmleket xızmetlerin kórsetiw principi boyınsha isbilermenlik subektlarine məmleket 
xızmetleri kórsetiwshi oraylardıń həm məmleket xızmetleri kórsetiwshi basqa wəkillikli 
organlarniń iskerligin, sonday-aq, məmleket orgonları menen isbilermenlik jumısın 
subektleri ortasindaǵi óz-ara múnəsebetlerdiń turıdan tuwrı baylanıssız jəriyalawdıń 
jaǵdayın analiz qıladı; 
isbilermenlikti rawajlandırıwdaǵı eń əhmiyetli mashqalalar boyınsha seminarlar həm 
dógerek səwbetlerin turaqlı ótkiziw, sonday-aq, isbilermenlikti qollap-quwatlaw juzesinen 
kórilip atırǵan is-ilajlardıń samaradarlıǵı tuwrısındaǵı materiyallardı ǵalaba xabar 
qurallarında jəriyalaw jolı menen isbilermenlik subektlari arasında həm túsindiriw islerin 
shólkemlestiredi xabar həm túsindiriw islerin shólkemlestiredi;
tarawǵa tiyisli shólkem həmde mekemelerde atqarıw tərtibin bekkemlew is-ilajları 
orınlanıwın qadaǵalaw, is júritiw həm qadaǵalawdı shólkemlestiriw boyınsha normativ 
hújjetler talapları tiykarında isti shólkemlestiriw həm atqarıw tərtibin bekkemlewdi 
əmelge asıradı.
Qala hákiminiń sanaattı rawajlandırıw, kapital qurılıs, kommunikaciyalar hám kommunal 
xojalıq máseleleri boyınsha 
orınbasarınıń funkcional wazıypaları:
(I.R.Otegenov)
a) kommunal xojalıǵın reformalastırıw hám rawajlandırıw tarawında;
ekonomikanı jánede reformalastırıw, quramlılıq ózgertiw hám diversifikaciyalaw 
dástúrine muwapıq kommunal xojalıǵı tarawında rformalardıń ámelge asrılıwın sistemalı 
hám kompleks wyreniwdi shólkemlestiredi hám ilájlar kóredi; 
kommunal xızmet kórsetiw tarawında rawajlanıw prognozların hám eń áhmiyetli 
dástúrlerdiń orınlanıwın támiyinleydi; 
kommunal tarawda monitoringti támiyinlew, bul tarawdaǵı hal hám jaǵdaydı analiz etedi; 
kommunal xızmet kórsetiw tarawında reformalardı tereńlestiriw, kommunal xızmet 
kórsetiw sistemasın rawajlandırıw hám jetilistiriw máseleleri boyınsha tapsırmalardı 
orınlaw boyınsha tiyisli shólkemler jumısların nátiyjeli muwapıqlastırılıwın támiyinleydi;
kommunal taraw kárxanalarında janılǵı-energetika resursların únemlewge baylanıslı 
shólkemlestiriw-texnikalıq ilájlar hám energiya sarpın kemeytiw tarmaq dástúrin ámelge 
asırıw jumısların muwapıqlastıradı. 
b) transoprt hám transport kommunikaciyaları tarawında:
transport hám transport kommunikaciyalarınıń barlıq túrleri jumıslarınıń monitoringin 
támiyinleydt hámde analiz etedi ham bul tarawlarda mámleket siyasatın, basqarıw 
túrleri, usılları hám dúzilmesin jetilistiriwge baylanıslı usınıslar islep shıgadı; 

---

transport tarawınıń jumıs kórsetiwi hám transport kommunikaciyaların rawajlandırıw 
máseleleri boyınsha qabıl etilgen normativ-huqıqıy hújjetlerdiń orınlanıwın 
shólkemlestiredi; 
transport hám transport kommunikaciyaları tarawı jumısları máselelerinde kárxana, 
shólkem, mekemeler basqa idaralardıń óz-ara baylanısın támiyinleydi;
baseki ortalıǵın qáliplestiriw, transport xızmetleri bazarınan keń paydalanıwdı támiyinlew 
júzesinen usınıslar islep shıǵadı; 
v) kapital kurılıs hám kesip alıp islew jumısları dástúrleri tarawında: 
kapital qurılısta, áhmiyetli xalıq xojalıǵı obektleri kurılısında, sonnan, sociallıq taraw, úy-
jay hám infrastruktura obektleri qurılıslarında kesip alıp islew jumısların shólkemlestiriw 
tarawında monitoringti támiyinleydi hámde hal hám jaǵdaydı analiz etedi; 
kapital qurılıs tarawında reformalardı tereńlestiriw máseleleri boyınsha Ózbekstan 
Respublikası nızamları, Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń pármanları, kararları hám 
biylikleri, Ministrler Kabinetininń qararları hám biylikleri, Joqarǵı Keńestiń qararları hám 
basqa hújjetleri, Ministrler Keńesiniń qararları hám biylikleri, qala hákimi qararları, 
biylikleri hám basqa hújjetleriniń orınlanıwı boyınsha mámleket hám xojalıq basqarıwı 
organları, kárxana hám shólkemler jumısların nátiyjeli muwapıqlastırılıwın támiyinleydi;
qurılıs tarawında jeke hám kishi isbilermenlikti, bazar infrastrukturasın rawajlandırıw 
boyınsha islep shıǵılǵan usınıslardıń monitoringin alıp baradı. 
kapital qurılıs hám arxitektura tarawında jeke múlk, kishi biznes hám jeke 
isbilermenliktiń isenimli qorǵalıwın támiyinleydi, olardı jedel rawajlandırıw jolındaǵı 
tosıqlardı saplastırıw is-ilájları dástúriniń ámelge asırılıwınıń monitoringin támiyinleydi 
hám analiz etedi;
g) qurılıs industriyası hám qurılıs materialları sanaatı tarawında:
qurılıs industriyası hám qurılıs materialları sanaatı rawajlandırıw tarawında kabıl etilgen 
qararlardıń ámelge asırılıwın támiyinleydi;
qurılıs materialları sanaatın jańa texnologiyalar, qurılıs asbap-úskeneler, texnika, 
materialar menen támiyinlewdiń kompleks dástúrlerin sáwlelendiredi; 
qurılıs materiallarınıń aldıńǵı túrlerin islep shıǵarıwdı ózlestiriw, qurılıs industriyası 
kárxanalarında zamanagóy texnologiyalardı engiziw boyınsha usınıslar islep shıǵadı; 
d) arxitektura hám qurılıs jumısların qadaǵalaw tarawında:
birden-bir arxitektura-qalasazlıq siyasatı ámelge asırılıwın hámde tiyisli kárxanalar 
tárepinen qalasazlıq jumısları tarawında ózlerine júklengen wazıypalardıń orınlanıwın 
támiyinleydi;
elatlı punktlerdi kompleks rawajlandırıw boyınsha qabıl qılınıp atırǵan joba sheshimleriniń 
dárejesi hám sıpatın asıradı;
qurılıs jumıslarınıń sıpatı júzesinen zárúr dárejede qadaǵalaw ornatadı;
tarawǵa tiyisli shólkem hám mekemelerde atqarıw tártibin bekkemlew is-ilájlarınıń 
orınlanıwın qadaǵalaydı, is júritiw hám qadaǵalawdı shólkemlestiriw boyınsha normativ 

---

hújjetler talapları tiykarında jumıstı shólkemlestiredi hám atqarıw tártibin bekkemleydi.
Qala hákiminiń investiciyalar, innovaciyalar, menshiklestirilgen 
kárxanalarǵa kómeklesiw, erkin ekonomikalıq hám kishi sanaat zonaları 
hámde turizmdi rawajlandırıw máseleleri boyınsha orınbasarınıń 
funkcional wazıypaları
(P.A.Kudiyarov)
a) investiciya máseleleri boyınsha:
sırt el investiciyaların jalp etiw, ekonomika tarmaqlarına investiciyalar kólemin 
keńeyttiriwdi xoshametlewge qaratılǵan birden-bir mámleket investiiicion siyasattı 
qáliplestiriw hám ámelge asırıw jumıslarında qatnasıw, aymaqta investicion sharayattı 
jánede jetilistiriw, sırt el kapitalı qatnasındaǵı kárxanalardıń rawajlanıwın qollap-
quwatlaw;
sırt el investiciyaların jalp etiw tarawında hám aymaqta investicion jumıslardı keńeytiw 
ushın jánede qolay sharayatlar jaratıw boyınsha normativ-huqıqıy bazanı jetilistiriwge 
qaratılǵan usınıslar kiritiw;
aymaqtıń ekonomikasına sırt el investiciyaların jalp etiw hám qolay investicion sharayat 
jaratıwǵa kómeklesiw, investicion joybarlardıń monitoring jumısların alıp barıw, sırt el 
investiciyalar qatnasındaǵı kárxanalardı shólkemlestiriwde hám nátiyjeli jumıs alıp 
barıwda kómeklesiw; 
sırt el investiciyaların jalp etiwdiń tiykarǵı jónelislerin belgilew hám ámelge engiziwde, 
sonday-aq xalıq aralıq finans institutları hám sırt el investorları menen investiciyalıq 
sheriklikti ámelge asırıwda kárxanalar hám shólkemler, Ózbekstan Respublikasınıń sırt 
eldegi diplomatik elshixanaları hám Ózbekstan Respublikasınınń xalıq aralıq 
shólkemlerdegi turaqlı wákilleriniń sawda-ekonomikalıq máseleler boyınsha 
másláhátshileri menen keń jumıslardı jolǵa qoyıw;
Ózbekstan Respublikasında hám sırt ellerde sırt el investorlarına mámlekettiń 
ekonomikalıq hám investiciyalıq qábileti haqqında keń xabar (katalog, broshyura, 
flaer,videorolik) beriw maqsetinde xalıq aralıq konferenciyalar, seminarlar, investiciya 
forumların shólkemlestiriw hám qatnasıw arqalı óz-ara mápli jaqın sheriklikti jolǵa 
qoyıw;
bul processlerde qatnasıwdı qálewshi isbilermenlik subektleriniń sırt el mámleketlerine 
maqsetli saparlar (joqarı dárejedegi rásmiy delegaciyalar, xalıq aralıq kórgizbe, biznes 
forum hám basqalar) jámlestiriwdi shólkemlestiredi;
hár jılǵı aymaqlıq hám zonalıq investiciya dástúrlerin, sonnan sırt el investiciyalar 
qatnasındaǵı joybarlar bólimi boyınsha qáliplestiriw hám monitoring qılıwda qatnasıw;
aymaqlıq investiciya dástúrleriniń ámelge asırılıwın, qala ekonomikasın rawajlandırıwdıń 
ortasha hám uzaq múddetli dástúrlerge kiritilgen iri investiciya joybarların ámelge 

---

asırıwǵa kómeklesiw; 
sanaat tarawındaǵı investiciya dástúrleri, aymaqlardı sociallıq-ekonomikalıq 
rawajlandırıw kompleks dástúrleri, islep shıǵarıw, transpor hám baylanıs, sociallıq 
infrastrukturanı rawajlandırıw kompleks dástúrleri menen birge sırt el investiciyaların, 
ásirese tuwrıdan-tuwrı kreditlerdi jalp etiw hám finans-texnikalıq járdem kórsetiw;
sırt el investiciyaların jalp etiwdi sistemalı monitoring qılıw arqalı aymaq ekonomikasına 
jalp etilgen sırt el investiciyalardan paydalanıw nátiyjeliligin asırıw, sırt el kapital 
qatnasındaǵı kárxanalar jumısların, sonday-aq investor tárepinen investiciya 
májbúriyatlarınıń orınlanıwın analiz etiw, sırt el investiciyaları qatnasındaǵı investiciya 
joybarlarınıń óz waqtında hám nátiyjeli ámelge asırılıwına tosqınlıq etiwshi sebeplerdi 
anıqlaw, kárxanalar hám shólkemlerde tez qarar qabıl etiw boyınsha usınıslardı usınıw;
Aymaqtıń resurs bazasın esapqa alǵan halda investiciya usınısların islep shıǵıw.
b) innovacion iskerlik boyınsha
kárxanalar hám shólkemlerde innovacion iskerlikti jetilistiriw boyınsha usınıslardı jıynaydı 
hám ulıwmalastıradı;
aldıńǵı texnologiyalardı birinshi dárejede engiziwdi talap etetuǵın tiyisli tarmaq hám 
tarawlardı rawajlandırıwdıń tiykarǵı jónelislerin belgiledi; 
aymaqlıq ekonomikanı modernizaciya ete alatuǵın ilimiy, joybar hám ilimiy-
texnologiyalıq shólkemlerdiń sistemasın rawajlandırıw, sonday-aq, ǵárezsiz ilimiy-
texnikalıq qábiletti túrlendiriw boyınsha dástúrlerdi islep shıǵadı; 
ekonomikanıń energiya hám resurs sarpı kólemin qısqartıw, energiya tejeytuǵın 
texnologiyalardı islep shıǵarıwǵa keń engiziw, janılǵı energiya dereklerinen paydalanıwdı 
keńeytiw boyınsha is-ilájlardı islep shıǵadı;
qorshaǵan ortalıqtıń pataslanıw dárejesin kemeytetuǵın ekologiyalıq taza 
texnologiyalardı qollaǵan halda islep shıǵarıw qábiletin asırıwdı názerde tutıwshı “jasıl 
ekonomika” texnologiyaların engiziwge kómeklesedi; 
xızmetler tarawın jedel rawajlandırıw hám onıń dúzilmesin túpten ózgertiwge, eń áwele, 
innovacion islenbeler hám texnologiyalardı engiziw esabına onın sıpatın hám jalpı 
aymaqlıq ónimdi túrlendiriwdegi rolin asırıwǵa kómeklesiwge;
innovacion jandasıwlardı islep shıǵıw hám engiziw arqalı turizm tarawınıń básekeliligin 
asırıwǵa kómeklesedi;
agrar sektorda kárxanalardıń finanslıq kórsetkishlerin jaqsılaw, sonday-aq, mámleket 
azıq-awqat qáwipsizligin támiyinlew imkánın beriwshi innovacion ideyalar, islenbeler hám 
texnologiyalardı engiziwge kómeklesiw; 
mápdar kárxanalar hám shólkemler menen óz-ara sheriklikte úzliksiz tálim, ásirese 
injener-texnik kadrlardı tayarlaw tarawındaǵı sistemanı túten jetilistiriw, tálim 
xızmetleriniń ulıwmalılıǵın hám sıpatın hámde texnik jónelistegi qániygelerdiń 
mártebesin asırıw boyınsha usınıslardı tayarlaydı;
tálim sistemasında innovaciyalardı, sonnan oqıtıwdıń zamanagóy hám interaktiv 

---

metodların engiziw arqalı járiyalaydı, raqamlı texnologiyalardan keń paydalanıwdı 
názerde tutıwshı innovacion oqıw dástúrlerin islep shıǵıwdı támiyinleydi;
den sawlıqtı saqlaw sistemasın jáhán standartların esapqa alǵan halda, sonnan 
keselliklerdi erte anıqlaw ham aralıqtan profilaktika qılıw, sonday-aq, xalıqtıń uzaq ómir 
kóriwi ushın qosımsha sharayatlar jaratıw hámde kesellik hám ólim kórsetkishlerin 
páseytiwdi támiyinleytuǵın aldıńǵı texnologiyalar, “Aqıllı medicina” hám “Birden-bir 
medicina málimleme orayı” koncepciyaların engiziw arqalı jedel rawajlandırıwǵa 
kómeklesiw; 
bul koncepciyalardı islep shıǵıwda xalıqaralıq shólkem hám sırt el mekemeleriniń grand 
qarjıların jalp etiwge itibar qaratıw; 
insan ómirinde ekologiyalıq qolaylı sharayatlar hám aymaqtı qorshaǵan ortalıqtıń 
transshegaralıq pataslanıwınan qorǵaw sistemasın jaratıw máselelerin sistemalı hám 
kompleks úyreniwlerdi shólkemlestiredi;
innovacion ideyalar, islenbeler hám texnologiyalardıń hár jılǵı aymaqlıq yarmarkaların 
shólkemlestiredi hám ótkeredi, sonday-aq olar sheńberinde dúzilgen shártnamalardıń 
orınlanıwın monitoring qıladı;
intellektual múlk obektine bolǵan huqıqtı tastıyıqlaytuǵın patent hám basqa hújjetlerdi 
alıw tártip-qaǵıydaların ápiwayılastırıw hám jedellestiriw imkánın beriwshi nızam hám 
normativ-huqıqıy hújjetlerdi islep shıǵıwda qatnasadı;
v) menshiklestirilgen kárxanalarǵa kómeklesiw boyınsha:
menshiklestirilgen kárxanalar jumıslarınıń finans-ekonomikalıq hám islep shıǵarıw 
kórsetkishleri, báseki komiteti, ekonomika, kadastr, statistika hám salıq organları 
maǵlıwmatları tiykarında turaqlı túrde analiz etip barıw, usı tiykardı jumıs alıp barmay 
atırǵan, pás rentabelli hám zıyan kórip islep atırǵan kárxanalardı, bos turǵan hám 
nátiyjesiz paylananılıp atırǵan obektler hámde jer uchastkaların anıqlaw;
jańa jumıs orınların jaratıw, islep shıǵarıw jumıslarınıń nátijeliligin asırıw hám 
modernizaciyalaw hámde básekeles ónip islep shıǵarıwdı jolǵa qoyıw, ruxsat beriwshi 
hújjetlerin alıwda, kommunikaciyalarǵa jalǵanıwda hám kommerciyalıq banklerden 
kreditler hámde menshiklestirilgen kárxanalarǵa kómeklesiw qorı qarjıları ajıratılıwında 
olarǵa kómeklesiw maqsetinde menshiklestirilgen kárxanalardı rawajlandırıwdıń “jol 
kartaları”n islep shıǵıw hám olardı ámelge asırılıwın támiyinlew;
bul jol kartaların islep shıǵıwda xalıq aralıq shólkem hám sırt el mekemeleriniń grant 
qarjıların jalp etiw esabınan menshiklestirilgen kárxanalarǵa kómeklesiw máselelerine 
itibar qaratıw;
menshiklestirilgen obektler negizinde investiciya joybarların ámelge asırıp atırǵan 
isbilermenlerge biznem júritiw hám biznes-rejelerin islep shıǵıw tiykarları, isbilermenlik 
jumısları tarawındaǵı nızamshılıq, menejment, finans basqarıw hám basqa pánlerdi kásip-
óner kolledjleri bazasında ótkeriletuǵın kurslarda oqıtıwdı shólkemlestiriw, bunda tájriybe 
almasıw ushın qalamızda islep atırǵan, úlken jetiskenliklgen erisken isbilermenler hám 

---

sırt el qánigelerin jalp etiwge kómeklesiw;
jumısın jańadan baslap atırǵan isbilermenlik subektlerine biznes-reje tayarlaw, 
isbilermenlik jumısın ámelge asırıw menen baylanıslı ámeliy máselelerdi sheshiw hám 
kerekli maǵlıwmatlardı alıwda ekspertlik, huqıqıy hám másláhát kómegin kórsetiw ushın 
biznes-inkubatorlardı qamtıydı;
burın menshiklestirilgen bos turǵan, nátiyjesiz paydalanılıp atırǵan obektler hám islep 
shıǵarıw maydanlar negizinde isbilermenlikti rawajlandırıw tarawındaǵı processlerdiń 
analizi tiykarında Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesine usınıslar kiritedi;
“jol kartaları”n islep shıǵıw hám ámelge asırıwda payda bolatuǵın mashqalalardı olardıń 
wákilligi sheńberinde sheshiw júzesinen orınlanıwı májbúriy bolǵan talaplar jiberiw jolı 
menen menshiklestirilgen kárxanalarǵa kómeklesiw;
g) erkin ekonomikalıq hám kishi sanat zonaları boyınsha:
erkin ekonomikalıq hám kishi sanaat zonalar aymaǵında, birinshi náwbette, klaster 
jandasıwlardan keń paydalanǵan halda erkin ekonomikalıq hám kishi sanaat zonalar 
qatnasıwshılar ortasında jaqın kooperaciya baylanısların jolǵa qoyıw, jergilikli shiyki zat 
hám materiallar tiykarında básekilik tayar ónimler hám qadaqlawshı buyımlardı islep 
shıǵarıwdı jergiliklestiriw boyınsha joqarı texnologiyalı zamanagóy kárxanalar 
shólkemlestiriwdi támiyinlew;
erkin ekonomikalıq hám kishi sanaat zonaları aymaǵında jaylasqan sanaat kárxanaları 
hám infrastruktura obektlerinde jańa tájriybeli jumıs orınların shólkemlestiriwdi 
támiyinlew, sol tiykarda qala halqınıń bántlik dárejesin hám dáramatların asırıw;
jergilikli mineral-shiyki zat resursların tereń qayta islew hám dúnyada tanılǵan brendler 
astında joqarı qosılǵan qunlı básekilik ónimler islep shıǵarıw ushın aymaqta erkin 
ekonomikalıq hám kishi sanaat zonaları shólkemlesken zonalar islep shıǵarıw hám resurs 
qábiletinen kompleks hám nátiyjeli paydalanıwdı támiyinlew;
jetekshi shel el kompaniya hám korporaciyalar qatnasında joqarı texnologiyalı 
zamanagóy innovacion islep shıǵarıwlardı shólkemlestiriw ushın sırt el investiciyalar, 
asirese, tuwrıdan-tuwrı shel el investiciyaların jalp etiw boyınsha eń qolaylı sharayatlar 
jaratıw;
islep shıǵarıw, injenerlik-kommunikaciya, jol-transport hám sociallıq infrastrukturanı 
jánede rawajlandırıw, sonday-aq, sıpatlı logistika xızmetlerin kórsetiw ushın zamanagóy 
infrastrukturanı qáliplestiriw boyınsha zárúr is-ilájlardı ámelge asırıw; 
erkin ekonomikalıq hám kishi sanaat zonaları jónelisleri boyınsha kadrlarǵa bolǵan 
ámeldegi hám kelesheklegi zárúrliklerden kelip shıǵıp hám olardıń erkin ekonomikalıq 
hám kishi sanaat zonaları aymaǵında jaylasqan sanaat kárxanaları hám infrastruktura 
obktlerinde islep shıǵarıw ámeliyatın ótiwdi názerde tutqan halda, joqarı hám orta 
arnawlı kásip-óner tálimi mekemelerinde joqarı tájriybeli qániygeler tayarlawdı jolǵa 
qoyıwga buyırtpalardı qáliplestiriwdi támiyinlew; 
kárxanalar hám shólkemler, kommerciyalıq bankler hámde erkin ekonomikalıq hám kishi 

---

sanaat zonaları direkciyasınıń erkin ekonomikalıq hám kishi sanaat zonalırınıń nátiyjeli 
jumıs kórsetiwi hám olardı rawajlandırıw menen baylanıslı máseleler boyınsha jumısların 
ámeliy muwapıqlastırıwdı támiyinlewge baylanıslı kompleks shólkemlesken is-ilájlardı 
ámelge asırıw; 
barlıq mámleket basqarıwı organları, qadaǵalawgı organlar, kommerciyalıq banklerdiń 
erkin ekonomikalıq hám kishi sanaat zonaları aymaǵında belgilengen ayrıqsha salıq, 
bajıxana hám valyuta tártip-qaǵıydalarınıń qollanılıwı boyınsha huqıqıy normalar hám 
nızamshılıq qaǵıydalarınıń sózsiz orınlanıwın, investiciya joybarların tez pátte ilgeri súriw, 
byurokratik tosıq hám mashqalalardıń saplastırılıwın sistemalı kadaǵalaw;
erkin ekonomikalıq hám kishi sanaat zonalar aymaǵında investiciya joybarların ámelge 
asırılıwın, erkin ekonomikalıq hám kishi sanaat zonaları qatnasıwshısı bolǵan xojalıq 
subektleriniń finans-xojalıq jumısları nátiyjeliligin turaqlı monitoring qılıw, kárxanalar hám 
shólkemler, kommerciyalıq bankler, erkin ekonomikalıq hám kishi sanaat zonaları 
direkciyasınıń olar juwapkershiligine júkletilgen wazıypalarǵa muwapıq ámelge asırılıp 
atırǵan jumıslar boyınsha esabatlardı turaqlı esitiw;
hár bir erkin ekonomikalıq hám kishi sanaat zonalarınıń tarmaq qániygelesiwin esapqa 
alǵan halda bul zonalarǵa sırt el investorların jalp etiw boyınsha “jol kartaları”n islep 
shıǵıw; 
d) turizmdi rawajlandırıw máseleleri boyınsha:
aymaqta turizm tarawında mámleket siyasatın ámelge asırıw, taraw boyınsha qabıl 
etilgen koncepciya hám dástúrlerdiń orınlanıwın támiyinlewge qaratılǵan ilájlardı 
belgilew hám ámelge asırılıwın monitoring qılıw hámde ulıwmalastırıwdı támiyinlew;
sırt el mámleketleri menen turizm tarawında, ásirese, turistler aǵımın kóbeytiw hámde 
olardı jalp etiw boyınsha sheriklik hám kelisiwlerdi wákillikli organlar menen birgelikte 
ámelge asırıw;
turizm tarawınıń ekonomikalıq, ekologiyalıq, sociallıq, mádeniy hám basqa jónelislerdegi 
infrastrukturasın jetilistiriw hám turizm jónelisindegi dıqqatqa ılayıq orınlar, olardıń 
jaǵdayın jaqsılaw boyınsha anıq is-ilájlardı belgilew, islep shıǵıp, tastıyıqlawǵa kiritiw hám 
ámelge asırılıwın qadaǵalaw (monitoring) qılıw; 
qosımsha turizm mashrutların islep shıǵıu, sırt el jasların keń jalp etiw maqsetinde 
kewilashar kompleksler jaratıw, mádeniy miyras obektlerinde xalqımızdıń tariyxıy, turmıs 
tárizi, úrp-ádetleri, dástúrlerin ózinde sáwlelendirgen ekspoziciyalardı shólkemlestiriw 
boyınsha is-ilájlardı belgilew;
turizm tarawında turizmdi rawajlandırıwdıń aymaqlıq dástúrlerin islep shıǵıw hám ámelge 
asırıwdı muwapıqlastırıw;
turizm tarawındaǵı joybarlarǵa investiciya jalp etiw ushın joybarlardıń pasportların 
qáliplestiriw hám tiyisli kórgizbeli materiallardı mámleket hám zárúr shet tillerde 
tayarlaw hámde investiciya jalp etiw boyınsha basqa sharalardı kóriw; 
juwapker kárxanalar hám shólkemlerdiń jumısların turizmdi rawajlandırıw máseleleri 

---

boyınsha muwapıqlastırıw;
Turizm tarawına zamanagóy málimleme-kommunikaciya quralların jalp etiw, sırt el 
turoperatorlar hám ǵalaba-xabar quralları menen sheriklik arqalı aymaqtıń turistlik 
qábiletin keń jarıtıw boyınsha usınıslar tayarlaw hám ámelge asırıw ilájların kóredi. 
Qala hákiminiń jaslar siyasatı, sociallıq rawajlandırıw hám ruwxıy-aǵartıwshılıw máseleleri 
boyınsha orınbasarınıń 
funkcional wazıypaları:
(E.O.Allanov)
a) Jaslar siyasatı tarawında:
jaslar, yaǵnıy otız jastan aspaǵan shaxslar, ásirese, tálim menen jámlep alınǵan jaslar, 
jámlespegen jaslar, jas qánigeler, isbilermen jaslar, jas shańaraqlardı hár tárepleme 
qollap-quwatlaw boyınsha is-ilájlardı ámelge asırıw;
ulıwma bilim beriw mektepleriniń 9-klass pitiriwshilerin kásipke baǵdarlaw hám olardı 
keyinshelik orta arnawlı, kásip-óner tálim sistemasında oqıtıw menen tolıq qamtıw, kásip-
óner kollejleri pitiritiwshilerin jumısqa ornalastırıw boyınsha sistemalı jumıslardı 
shólkemlestiriw;
joqarı tálim jónelisleri hám joqarı maǵlıwmatlı kadrlar tayarlaw kórsetkishleriniń 
aymaqlar boyınsha optimal bóliniwi júzesinen tiykarlanǵan usınıslar islep shıǵıw, 
pitiriwshilerdi tereń professional bilimlerge iye bolıwlarına qaratılǵan is-ilájlardı ámelge 
asırıw;
tálim sistemasınıń barlıq basqıshlarında oqıw processi sıpatın, oqıwshı talabanlardıń 
qatnasın támiyinlew júzesinen anıq sharalar kóriw hám qadaǵalaw, bul boyınsha tálim 
mekemesi, máhálle, mámleketlik emes hám kommerciyalıq emes shólkemler, 
profilaktika inspektorları hám ata-analarınıń óz-ara sherikliktegi jumısların 
muwapıqlastırıw;
xalıq, jaslardıń kitap qumarlıq mádeniyatın jetilistiriw, milliy ádebiyatımız hám jáhán 
ádebiyatınıń eń jaqsı úlgilerin keń úgit-násiyatlaw, “ǵalabalıq mádeniyat”tıń kórinislerine 
qarsı ruwxıy profilaktika jumıslarına basshılıq etiw;
tálim sistemasınıń barlıq basqıshlarıda shet tillerge, kompyuter texnologiyaları hám 
internet-resurslarınan paydalanıwdıń aldıńǵı kónlikpelerine úyretiw boyınsha kompleks is-
ilájlardıń orınlanıwın qadaǵalaw;
jaslardıń bos waqıtların mazmunlı shólkemlestiriw boyınsha olardıń pikir hám usınısların 
inábatqa alǵan halda anıq hám mánzilli is-ilájlar dástúrlerin islep shıǵıw, túrli 
dógereklerge, sonnan, balalan muzıka hám kórkem-óner, balalar hám óspirimler sport 
mekteplerine qamtıp alıw jumısların sistemalı shólkemlestiriw;
jaslardı joqarı ádeplilikke tárbiyalaw, olardı ideologiyalıq basımlardan qorǵaw hám 

---

jámiyette joqarı ruwxıyattı qarar taptırıw barısındaǵı jumıslarǵa basshılıq etiw; 
jaslardı jeke turmısqa tayarlaw, xalıqtıń sociallıq belsendiligin asırıw, jaslar tárbiyası 
máselesinde jámáátshilik qadaǵalawın shólkemlestiriw, jámiyette tınıshlıq hám 
paraxatshılıqtı támiyinlew tarawındaǵı wazıypalardı nátiyjeli orınlawǵa qaratılǵan is-
ilájlardı ámelge asırıw;
ata-analardıń pedagogikalıq mádeniyatın jetilistiriwge, bárkamal áwlad tárbiyasında 
“shańaraq-máhálle-tálim mekemesi” jámáát keńesi jumısdarın ámelge asırıwǵa basshılıq 
etiw;
jámlespegen jaslardıń máplerin jarıqqa shıǵarıwda qatnasıwshı mámleket organları, 
muassasalar hám mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısların 
muwapıqlastırıw hámde jaslardıń sociallıq belsendiligin asırıwǵa qaratılǵan áhmiyetli 
jónelislerdi belgilew;
jámlespegen jaslardıń mashqalaların anıqlaw hám sheshiw ushın olardıń zárúriyatların 
anıqlaw boyınsha monitoring alıp barıw hám bahalaw, kásipke úyretiw, jumısqa 
ornalastırıw, sonnan, kishi hám orta biznes hám shańaraqlıq isbilermenlikke keń jalp 
etiw, huqıqbuzarlıq hám jınayatshılıqtıń aldın alıwǵa qaratılǵan is-ilájlardı belgilew; 
jaslar isbilermenler jumısların rawajlandırıw ushın qolaylı shart-sharayatlar jaratıw, jaslar 
isbilermenligin shólkemlestiriwde kómeklesiw, imtiyazlı kreditler beriw, orın ajıratıw, 
materiallıq hám texnikalık qurallar menen támiyinlewge baylanıslı dástúrlerdi islep shıǵıw 
hám júzege shıǵarıw;
jas shańaraqlardı ruwxıy hám materiallıq tárepleme qollap-quwatlaw, olar ushın múnásip 
turaq jay ham sociallıq-turmıslıq sharayatlardı shólkemlestiriw boyınsha is-ilájlar 
sistemasın ámelge asırıw, kem támiyinlengen jas shańaraqlarǵa nızam hújjetlerinde 
belgilengen tártipte materiallıq járdem beriw ilájların kóriw;
b) Sociallıq rawajlandırıw tarawında:
xalıqqa sociallıq xızmet kórsetiw dárejesi hám sıpatın asırıw, turmıs hám miynet iskerligi, 
tájriybeli medicinalıq járdem alıw, mádeniy miyraslardan zawıqlanıw, dene tárbiya hám 
sport penen shuǵıllanıw, lem alıwın shólkemlestiriw ushın qolaylı shólkeslesken-huqıqıy 
hám sociallıq shárt-sharayatlardı jaratıw hámde sıpat jaǵınan jańa dárejege kóteriw 
boyınsha sistemalı jumıslardı ámelge asırıw;
xalıqtıń sociallıq zárúrlik hám talapların úyreniw tiykarında aymaqlarda sociallıq 
rawajlandırw dástúrlerin islep shıǵıw hám orınlarınıwın monitoring qılıw;
den sawlıqtı saqlaw sistemasın reformalastırıw, xalıqqa joqarı tájriybeli medicinalıq 
járdemdi kórsetiw, den sawlıqtı saqlaw mekemeleriniń materiallıq-texnikalık bazasın 
bekkemlew, olardı zamanagóy medicinalıq ásbap-úskeneler menen támiyinlew hám 
kadrlar qábiletin asırırıw barısında sistemalı jumıslardı ámelge asırıw;
xalıqtıń reproduktiv salamatlıǵın bekkemlew, analar, balalar hám óspirimler den sawlıǵın 
qorǵaw, tuwma hám násillik keselliklerdiń aldın alıw, rawajlanıw nuqsanı bolǵan balalardı 
medicinalıq-sociallıq reabilitaciya qılıw sıpatın asırıw, olardıń jámiyet turmısında tolıq 

---

qatnasıwları ushın zárúr shárt-sharayalar jaratıw;
sport tarawında alıp barılıp atırǵan jumıslar kolemin jánede keńeytiw, sporttıń ǵalabalıǵın 
asırıw, qızlar ortasında sporttı rawajlandırıw;
xalıqtıń turmıs mádeniyatın, turmıs sıpatın asırıwǵa qaratılǵán tálim, dem alıw, bántlik, 
turmıslıq xızmetler kórsetiw, mádeniyat, kórkem-óner hám sport tarawları 
mekemelerinen paydalanıw kólemin keńeytiwge qaratılǵan kompleks is-ilájlar ámelge 
asırıw; 
“Nuranıy” qorı hám “Máhálle” qayırqomlıq fondı shólkemleriniń jumısların 
muwapıqlastırıw, olarǵá hár tárepleme ámeliy járdem kórsetiw;
máhálle, hayal-qızlar, nuranıylar, jaslar shólkemleri, puqaralıq jámiyetleri institutları, 
ǵalaba habar qurallarınıń tınısh paraxat turmısımızdı asıraw hám bekkemlewge 
qaratılǵan wazıypalardıń orınlanıwın muwapıqlastırıw.
v) Ruwxıy-aǵartıwshılıq jumıslar tarawında:
xalıq ortasında mámleketimizde ámelge asırılıp atırǵán mámleket siyasatınıń áhmiyetlik 
jónelisleri, keń kólemli reformalardıń mazmunı, qabıl etilgen nızam hújjetleri hám 
mámleket dástúrleri áhmiyetin úgit-násiyatlawdı shólkemlestiriw;
xalıqtıń ruwxıy-ikramlılıq, diniy-aǵartıwshılıq, mádeniy dárejesin asırıw hám onıń turaqlı 
ráwishte ósip barıp atırǵan intellektual, estetik hám mádeniy zárúrligin támiyinlew, 
ruwxıy-aǵartıwshılıq miyrastı, úrp-ádet hám qádiriyatların saqlaw, úgit-násiyat 
jumıslarına basshılıq etiw;
aymaqta salamat turmıs tárizi, milletlerara tatıwlıq, óz-ara mehir-aqıbet ortalıǵın 
bekkemlewge qaratılǵan ǵalabalıq ilájlardı tayarlaw hám shólkemlestiriw máselelerin 
muwapıqlastırıw, ilájlardıń maqsetli, rejeli, tártipli shólkemlestiriw hám tárbiyalılıq 
nátiyjeliligin támiyinlew is-ilájların kóriw; 
aymaqta jınayatshılıq hám huqıqbuzarlıqlardıń aldın alıw, adamlardı sergeklikke shaqırıw, 
jaslarda jat ideyalarǵa qarsı ideologiyalıq immunitetti bekkemlew, huqıkıy mádeniyattı 
rawajlandırıw, puqaralarda nızamǵa húrmet, huqıqbuzarlıq halatlarına murosasozlik 
tuyǵısın qúsheyittiriwge qaratılǵán nátiyjeli úgit-násiyat sistemasın jolǵa qoyıw;
xalıq arasında diniy ekstremizm, terrorizm, náshebentlik, adam sawdası, nızamsız 
migraciya, “ǵalabalıq mádeniyat” basımlardan saq bolıwga qaratılǵan profilaktik 
aǵartıwshılıq, tárbiyalıq is-ilájlarǵa basshılıq etiw; 
xalıq arasında mexir-aqıbet, miriwbet hám saqawat, insap-diyanat, hújdanlıq, hám 
tatıwlıq, pidayılıq, watan súyiwshilik, keń peyillik hám basqa pazıyletlerdi úgit-násiyatlaw 
hámde ruwxıy-aǵartıwshılıq jumıslardı rawajlandırıwda máhálle institutınıń ornı hám rolin 
asırıw barısında jumıslarǵa basshılıq etiw; 
tarawǵa baylanıslı tiyisli shólkem hámde mekemelerde atqarıw tártibin bekkemlew is-
ilájlarınıń orınlanıwın qadaǵalaw, is júritiw hám qadaǵalawdı shólkemlestiriw boyınsha 
normativ hújjetler talapları tiykarında jumıstı shólkemlestiriw hám bekkemlew.

---

Qala hákiminiń orınbasarı - qalalıq hayal-qızlar komiteti baslıǵınıń funkcional wazıypaları
(G.G.Abibullaeva)
Tómendegiler hákim orınbasarınıń tiykarǵı wazıypaları esaplanadı: 
a) hayal-qızlardıń huqıqları hám máplerin qorǵaw, olardıń sociallıq-huqıqıy hám sociallıq-
siyasiy belsendiligin asrııw tarawında:
hayal-qızlardıń statusın, ruwxıy hám intellektual qábiletin asırıw, olardıń huqıqları hám 
máplerin qorǵawdı támiyinlew, shańaraqta hám jámiyette huqıqıy mádeniyatın, rolin 
asırıw;
mámleket hám jámiyetlik organlardı jalp etken halda jas shańaraqlardı sociallıq qollap-
quwatlaw, olar ushın múnásip turmıslıq sharayatlar jaratıw tarawında kompleks ilájlardı 
ámelge asırıw boyınsha sisitemalı jumıslardı shólkemlestiriw; 
hayal-qızlar máseleleri boyınsha normativ-huqıqıy hújjetler joybarların islep shıǵıwda, 
olardıń mazmunı hám áhmiyetin úgit-násiyatlaw hám túsindiriwde, olardıń orınlanıwı 
júzesinen jámáátshilik qadaǵalawdı jolǵa qoyıwda belsendi qatnasıw; 
qızlardıń dóretiwshilik hám intellektual qábiletin anıqlaw, rawajlandırıw hám 
xoshametlew, talantlı, qábiletli qızlar rezervi menen sistemalı jumıslardı shólkemlestiriw 
maqsetinde Zulfiya atındaǵı Mámleketlik sıylıǵına talabanlardı tayarlaw sistemasın 
jetilistiriw, Zulfiya atındaǵı Mamleketlik sıylıǵı boyınsha qalalıq qalalıq komissiyası 
jumısların jetilistiriw;
ámeliy jumıslarda tájiriybege iye bolǵan belsendi qızlar arasınan kadrlar rezervin 
qáliplestiriw hám tiyisli basshı lawazımlarǵa olardın kandidaturasın usınıw sistemasın 
jolǵa qoyıw; 
xotin-qizlarning nodavlat notijorat tashkilotlari faoliyati shaffofligini taminlash, ularning 
mamlakatning ijtimoiy-siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy hayotidagi faol ishtirokiga 
kwmaklashish hamda faoliyatini muvofiqlashtirish;
hayal-qızlardıń mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleri jumısların ayqınlıǵın 
támiyinlew, olardıń mámlekettiń sociallıq-siyasiy hám sociallıq-ekonomikalıq turmısındaǵı 
belsendi qatnasıwına kómeklesiw hámde jumısların muwapıqlastırıw; 
hayal-qızlar komitetleri hám puqaralı jámiyeti institutları, mámleket hákimiyatı hám 
basqarıw organları ortasında hayal-qızlardıń huqıqları hám máplerin, olardıń 
shańaraqların qorǵaw jumıslarında sociallıq sheriklikti keńeytiw, hayal-qızlarǵa mánzilli 
sociallıq járdem beriw boyınsha jumıslardı shólkemlestiriw;
b) analıq hám balalıqtı qorǵaw, shańaraqlarda sociallıq-ruwxıy ortalıqtı salamatlastırıw 
tarawında:
analıq hám balalıqtı qorǵaw tarawındaǵı normativ-huqıqıy hújjetlerdiń orınlanıwın 
támiyinlewde belsendi qatnasıw, olardı jetilistiriw boyınsha usınıslar tayarlaw;
hayal-qızlar, eń dáslep analar hám balalardıń salamatlıǵınıń qorǵalıwın támiyinlew, hayal-

---

qızlar arasında salamat turmıs ortalıǵın, turmıs mádeniyatın qaliplestiriw, olardıń 
reproduktiv salamatlıǵın bekkemlew, medicinalıq mádeniyatın asırıw, patronaj sistemasın 
rawajlandırıw jumısların jetilistiriw; 
shanaraqlıq hám hayal-qızlar sportın rawajlandırıw, olardıń ǵalabalılıǵı boyınsha ilájlar 
kompleksin islep shıǵıw hám ámelge asırıw;
shańaraqlarda sociallıq-ruwxıy ortalıqtı salamatlastırıw, hayal-qızlardıń hámde jámiyette 
húrmetke hám úlken abroyǵa iye bolǵan kekselerdiń turmıslıq tájriybesin belsendi jalp 
etken halda shanaraqlıq ajırasıwlardı saplastırıw boyınsha jumıslardı shólkemlestiriw, 
úlgili shańaraqlardıń turmıslıq úlgisin úgit-násiyatlaw;
shańaraq múnásibetlerin salamatlastırıw, neke hám shańaraq institutın bekkemlew, neke 
shártnamalarınıń qásiyetleri hám shártleri, perzentler tárbiyası ushın ata-analardıń 
tikkeley juwapkershiligi, qızlardı shańaraqlıq turmısqa tayarlaw menen baylanıslı 
sistemalı úgit-násiyat ilájların jolǵa qoyıw; 
máhállelerde hayallar hám jaslar qatnasında ruwxıylıqtı asırıw, olardı “ǵalabalıq 
mádeniyat”tıń unamsız tásirinen, milliy sanamızǵa tán bolmaǵan diniy separatizm, 
ekstremizm hám terrorizm, adamlar sawdası hám basqa jat ideyalardan qorǵaw;
hár tárepleme kamal tawıp atırǵan jas áwladtı watan súyiwshilik, keńpeyillik erteńgi 
kúnge isenim hám átirapta bolıp atırǵan hádiyselerge daxldorlik ruwxında tárbiyalaw, 
jaslardıń ǵárezsiz dunya qarasın, kúshli ishki qábiletin, milliy maqtanısh tuyǵısın hám 
ikramlılıq-ruwxıy immunitetin qáliplestiriw; 
v) hayal-qızlardı jumısqa ornalastırıw, olardıń socialıq hám miynet huqıqların támiyinlew 
tarawında:
bántlik dástúri sheńberinde hayal-kızlardı, ásirese kásip-óner kollejleri bitiriwshilerin 
jumısqa ornalastırıwǵa kómeklesiw, olar bántliginiń sıpatı, turaqlı jumıs ornı menen 
támiyinlengenligi júzesinen ámeliy qadaǵalawdı jolǵa qoyıw;
hayal-qızlardıń miynet huqıqların qorǵaw boyınsha jumıslardın jaǵdayın úyreniw hám 
qadaǵalaw, rásmiy emes jumıs penen bántliktiń aldın alıw, miynet múnásibetleri, sonnan 
hámledar hayallarǵa hámde kishi jastaǵı balaları bolǵan hayallarǵa qosımsha imtiyazlar 
beriwde mámleketlik hám mámleketlik emes shólkemlerdiń bekkem sherikligin jolǵa 
qoyıw;
Isbilermenlik jumısları menen shuǵıllanıwdı qáleytuǵın hayallardı hár tárepleme qollap-
quwatlaw, olarǵa jeńilletilgen kreditler ajıratıwda kómeklesiw, berilgen jeńilliklerdi tuwrı 
qollanıw máselelerin tártipke salıwshı, mámleket diziminen hám basqa tártiplerden ótiw, 
miynet múnásibetlerine kirisiw boyınsha nızamshılıq hújjetleri júzesinen túsindiriwler 
alıwda olarǵa járdem beriw. 
Nókis qalası hákimliginde 30 xızmetker jumıs alıp baradı:
•qala hákimi;

---

• qala hákimininiń ekonomika hám isbilermenlik máseleleri boyınsha birinshi 
orınbasarı; 
•qala hákiminiń sanaattı rawajlandırıw, kapital qurılıs, kommunikaciyalar hám kommunal 
xojalıǵı máseleleri boyınsha orınbasarı; 
•qala hákiminiń investiciyalar, innovaciyalar, menshiklestirilgen kárxanalarǵa 
kómeklesiw
hám kishi sanaat zonaları hámde turizmdi rawajlandırıw máseleleri boyınsha 
orınbasarı 
•qala hákiminiń jaslar siyasatı, sociallıq rawajlandırıw hám ruwxıy-aǵartıwshılıq
máseleleri boyınsha orınbasarı; 
•qala hákiminiń orınbasarı, hayal-qızlar komiteti baslıǵı;
•hákim járdemshisi;
•hákimlik huqıq-másláhátshisi;
•kancelyariya baslıǵı; 
• kancelyariya jetekshi qanigesi; 
• kancelyariya 1-dárejeli qánigesi;
•shólkemlestiriw-qadaǵalaw toparı basshısı;
•shólkemlestiriw-qadaǵalaw toparı jetekshi qánigesi;
•shólkemlestiriw-qadaǵalaw toparı 1-dárejeli qánigesi;
• ekonomika hám isbilermenlik máseleleri boyınsha bas qánige;
• ekonomika hám isbilermenlik máseleleri boyınsha jetekshi qánige;
• ekonomika hám isbilermenlik máseleleri boyınsha 1-dárejeli qánige
• sanaattı rawajlandırıw, kapital qurılıs, kommunikaciyalar hám kommunal 
xojalıǵı máseleleri boyınsha bas qánige;
• sanaattı rawajlandırıw, kapital qurılıs, kommunikaciyalar hám kommunal
xojalıǵı
máseleleri boyınsha jetekshi qánige;
• sanaattı rawajlandırıw, kapital qurılıs, kommunikaciyalar hám kommunal 
xojalıǵı máseleleri boyınsha 1-dárejeli qánige; 
• investiciyalar, innovaciyalar, menshiklestirilgen kárxanalarǵa kómeklesiw
hám kishi sanaat zonaları hámde turizmdi rawajlandırıw máseleleri boyınsha bas 
qánige 
• investiciyalar, innovaciyalar, menshiklestirilgen kárxanalarǵa kómeklesiw
hám kishi sanaat zonaları hámde turizmdi rawajlandırıw máseleleri boyınsha 
jetekshi 
qánige; 
• jaslar siyasatı, sociallıq rawajlandırıw hám ruwxıy-aǵartıwshılıq máseleleri 
boyınsha
bas qánige; 

---

• jaslar siyasatı, sociallıq rawajlandırıw hám ruwxıy-aǵartıwshılıq máseleleri 
boyınsha
jetekshi qánige;
•hayal-qızlar komiteti bas qánigesi;
•hayal-qızlar komiteti jetekshi qánigesi;
•hayal-qızlar komiteti 1-dárejeli qánigesi;
• áskeriy xızmetke tartıw hám ayrıqsha jaǵdaylar boyınsha qánige;
•jámáátlik shólkemler hám diniy shólkemler menen baylanıslar boyınsha bas qánige; 
• hákimlik janındaǵı jas óspirimler menen islesiw komissiyası juwaplı xatkeri; 
Nókis qalası haqqında qısqasha maǵlıwmat
Nókis qalası 1932 jıl 1-aprelden baslap Qaraqalpaqstan Respublikasınıń paytaxtı bolıp 
belgilengen. Nókis qalası Respublikanıń ekonomikalıq, siyasiy hám mádeniy orayı. 
Qalanıń geografilıq jaylasqan ornı Ózbekstannıń arqa-batıs tárepinde Qaraqalpaqstan 
Respublikasınıń orayında jaylasqan. Qalanıń shıǵıs tárepinde Qızıl-qum shólistanlıǵı bar. 
Sonlıqtan qalanıń ıqlımı kontinental bolıp, jazı qurǵaq ıssı hám qısı suwıq. 
Qalanıń jer maydanı 221 kv.km, xalıq sanı 2018-jıldıń 1-aprel halatına 312,1 mıń adam. 
Qalada 58 mákan puqaralar jıyını bar. 
Nókis qalasında iri imáratlar hám arxitekturalıq estelikler boy tiklegen. Berdaq atındaǵı 
Qaraqalpaq mámleketlik universiteti, Berdaq muzeyi, Oqıwshılar hám spor sarayları, 
Nókis Aeroportı, Temir jol vokzalı, Akademiyalıq liceyler hám kásip-óner kolledjleri, 
«Savickiy» atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik muzeyi, «Tashkent» miymanxanası 
imáratları, Ulıǵbek esteligi hám basqalar. 
2003 jılı Nókis qalası óziniń 70-jıllıǵın nıshanlap, onda birinshi Prezidentimiz I.A.Karimov 
qatnastı hám usı múnásibet penen qalanı «Doslıq» ordeni menen sıylıqladı.
Image not found or type unknown