"Noosfera: geosiyosat va mafkura" tahsili "Milliy oyaning falsafiy masalalari"

Birlashgan Millatlar Tashkilotiga hukumat vakolati berish zarurati. 
Ajdodlarimizning individlar odob-axloq maromlariga qafiy rioya qilib 
faoliyat y nalishi belgilash borasida tarixan t plagan boy tajribalariga 
tayanib, endilikda tor qobiqda emas, balki planetar miqyosda "Odam -
odam uchun eng oliy qadriyat" tamoyiliga asoslangan axloq maromlarini 
yaratib, individlarda unga rioya qilish malakasini hosil etishda jahon 
dinlari tajribasidan foydalanish lozim. Odamzotning biologik 
populyatsiyasida "gala ongi" z imkoniyatlarini tugallab b lgani, 
endilikda populyatsiyaning ijtimoiy shakliga batamom tib olish 
algoritmi boshlangani munosabati bilan umumiy negizda umumbashariy 
axloq maromlarini yaratish muhim b lib qolganini anglash lozimdir. 
Chunki har bir jamiyatning tinch-totuvlik sharoitida barqaror rivojlanishi 
jahon hamjamiyati fei-atvoridagi zgarishlarga bo liq b Iib qolmoqda. 
154 

---

Ya'm odamzot istiqboli qanday holatda b lishi har bir individ z ongi 
va xulq-atvorida axloqning asosiy tomoyillariga necho liq rioya etishiga 
bo iq b lib qolmoqda. 
Ayni cho da yuqoridagi harakat shaxs sotsial jihatdan muhofaza 
etilishi, sotsial adolat t risidagi tasavvurlarning boyishi bilan uzviy 
bo langan holda rivojlanishi muhimdir. Faqat shundagina har bir 
jamiyat, mintaqa xalqlari va jahon hamjamiyati barqaror rivojlanib, 
odamzot Yer deb atalgan olamdagi bir ongli tur sifatida z 
populyatsiyasini nafaqat etnik va diniy jihatdagina emas, yaxlit bir 
butunlikdan iborat ijtimoiy shakliga tib olishi mumkin. Jamiyat va 
davlat ijtimoiy-siyosiy shakli qanday nom bilan atalmasin, unda ijtimoiy 
adolatni qaror toptirish uchun kurash axloqning asosida yotmo i zarur. 
Mulkning muayyan shakliga tish pirovard maqsad bolib qolmasligi, 
balki mulk shaldi odamlarda yuksak axloq egalari b lishlariga xizmat 
qiladigan holatga tib olish yetakchi maylga aylanishiga asosiy e'tiborni 
qaratish, bu ruhnibarqaror etish mafkuralarning asosiy vazifasiga 
aylanmo i darkor. Birlashgan Millatlar Tashkilotiga xuddi shu masala 
b yicha hukumat vakolati berish zarurati paydo b lmoqda. 
Odamning asosiy qadri mehnat va unga munosabat bilan belgilanadi. 
Jamiyat va davlat tomonidan odam mehnatiga beriladigan munosib 
baho adolatning amalda namoyon b lishi, axloqning barqaror tus olishi 
omilidir. Zero, ijtimoiy adolat t risidagi tasavvurlar shu baho bilan 
uzviy bo langandir. Binobarin, davlat yoki davlat aralash mulkmi, yoxud 
xususiy mulkmi, bundan qafi nazar, ularning barchasida individlarning 
jismoniy va aqliy mehnatini adolat mezonlari asosida baholash va 
taqdirlash yetakchi maylga aylanishi uchun bu masalada qattiq nazorat 
b lmo i lozim. Toki, teng mehnat jamiyat a'zolariga nisbatan teng 
yashash imkoniyatini vujudga keltirishi ijtimoiy adolatni qaror toptirish 
shartiga aylansin. 
Bunday tamoyilda yashashga tish oson ish emas, ammo u Noosfera 
davri talabi taqozosidir, Aqlning oqilona izga burish omilidir. 
Jamiyatdagi ijtimoiy mavqeidan foydalanib, ijtimoiy boyliklarni 
firibgarlik y li bilan zlashtirib olish imkoniyatiga ega b luvchi shaxslar 
davlat belgilagan qonunlar asosida mehnat qilayotgan halol-pok 
odamlardan yaxshiroq yashashlari ijtimoiy adolatsizlikning amalda 
namoyon b lishi sifatida qoralanishi zarur. Chunki bunday holat 
jamiyatning barqaror rivojlanish y lidagi bir t siq b lishi bilan birga 
155 

---

Aqlning ayriinsoniy tomonga o ishidir va u odob-axloqnmg izdan 
chlqarish oSli hamdir. Gap teng 9 ^ . ^ f ^
r
^ t S £ 
odob-axloq maromlariga qafiy rioya eush ^ _ * ' ^ ! - £ W 
individlar qanday qiyofada zlarini ^
^
.
f
^
^
^ 
ijtimoiy-siyosiy munosabatlar va ma'nav
iy
-axlo
ql
y " ^ S ^ J J J ^ 
Jamiyallarning an'anaviy tuzulmasi P W ^ s r u s t i d a tanxan podsho 
voki orezident s ngra davlat, jamiyat, odam tunb keldr. Ya m ijUmoiy 
yoKi preziaeni, »v ugva
u
, .> . , tendensiyasi yetakcm 
bosimning asosiy yukm^ mehnat ahh ko tansh te W j 
b ldi. Endilikda jamiyat strukturasi pmumdas! asta-sekm o zgarib umng 
ustida odam va^ s ngra jamiyat, davlat v a ^