«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

440 
+1132°C, qaynash harorati +3818°C. U 

radiaktiv xususiyatga ega bo‘lib, yadro

reaktorlarida asosiy yoqilg‘i sifatida


6-rasm.
Uran atomining davomiy
qo‘llaniladi. 

radiaktiv parchalanishi

Kuzatishlarga ko‘ra, uran atomi 

doimiy ravishda yemirilib, ya‘ni parchalanib turadi va o‘zidan radiaktiv nur

tarqatadi. 1 kg uran yonganda 2,5 ming tonna toshko‘mir yonganda beradigan 
issiqlik ajratib chiqaradi. Ya‘ni uran bilan kechadigan reaksiyani boshqarish
mushkul, AESlar ham yuqori texnologiyalar asosida faoliyat olib bormasa, uran 
reaksiyalariga dosh berolmay qoladi. Aytish joizki, bitta atom reaktorining ichki
devori 16 kg oltin bilan qoplanadi, chunki oltin nurlanishni o‘tkazmaydi.

Uran yonganda ajraladigan energiya bilan bog‘liq ayrim elementar
hisoblashlarni amalga oshirish mumkin. 

№

_

125. 

Atom elektr stansiyasi reaktorida 2,75 kg uran yoqilgan bo‘lsa, 

undan qancha toshko‘mir yonganda chiqadigan issiqlik ajralib chiqadi?


Yechish:
Bunda solishtirma issiqlik og‘irlik o‘lchov birligi (a), issiqlik
energiya o‘lchov birligi (Joul (b), kaloriya (c))da hisoblanishi mumkin. 



a) qancha og‘irlikdagi toshko‘mir yongandagi issiqlikka teng 


ekanligini topish. 
1) AES reaktorida foydalanilgan uran miqdori – 2,75 kg; 
2) 1 kg uran yonganda chiqadigan issiqlik qancha toshko‘mir yonganda
chiqadigan energiyaga teng ekanligi aniqlanadi – 2,5 ming t; 
3) mavjud ko‘rsatkichlardan foydalanib, hisoblash amalga oshiriladi:
1 kg --------------------- 2,5 ming t 
→
1 kg ---------------------- 2 500 t 

2,75 kg --- x=

=

6,875 ming t

→
2,75 kg --- x=

=


6 875 t


Javob:
2,75 kg (2 750 gr) uran yoqilganda, 6,875 ming t (6 875 t)
toshko‘mir yonganda chiqadigan issiqlik ajratib chiqaradi. 

---

---