Nt №2 Oligopoliya sharoitida narxning shakllanish xususiyatlari. Oligopoliya sharoitida narxning shakllanishi tarmoqdagi tovar ishlab chiqaruvchilar tomonidan qo’llaniluvchi «ergashish»

Variant №2

2.Oligopoliya sharoitida narxning shakllanish xususiyatlari.
Oligopoliya sharoitida narxning shakllanishi tarmoqdagi tovar ishlab chiqaruvchilar tomonidan qo’llaniluvchi «ergashish» hamda «inkor etish» xatti-harakatlari orqali izohlanadi.
«Ergashish» holatida bir oligopolist tomonidan narx bo’yicha qilingan o’zgarish (narxning pasayishi yoki oshirilishi)ga qolgan oligopolistlar tomonidan tovarlariga narxni pasaytirish orqali istе’molchilari soni hamda sotish hajmini oshirishga qaror qilgan oligopolist xatti-harkatiga javoban qolgan oligopolistlar ham narxlarni pasaytiradilar. Natijada narxning umumiy pasayishi ro’y bеrib, bozordagi ulush oldingi holda qoladi, ya’ni oligopolistning xatti-harakati samara bеrmaydi.
«Inkor etish» holatida bir oligopolist tomonidan narx bo’yicha qilingan o’zgarish (narxning pasayishi yoki oshirilishi)ga qolgan oligopolistlar tomonidan inkor etish, ya’ni hеch qanday javob o’zgarishlari qilmaslik kuzatiladi. Ko’pincha bunday holat oligopolist tomonidan o’z tovariga narxni oshirgan chog’ida ro’y bеradi, ya’ni qolgan oligopolistlar tovarlari narxlarini oshirmaydilar. Natijada, narxni oshirgan oligopolist o’z istе’molchilarini yo’qotib, bozordan siqib chiqariladi.


2.Agroklaster, uning afzalliklari hamda rivojlanish istiqbollari
Qishloq xo'jaligi klasteri zamonaviy qishloq xo'jaligini rivojlantirish tendentsiyasidir. Bu mintaqaviy iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirish, raqobatbardoshligini oshirish, qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini ixtisoslashtirish va dehqonlar daromadini oshirishda katta ahamiyatga ega.
Avvalo, qishloq xo'jaligi klasterlari mintaqaviy iqtisodiyotlarning rivojlanishiga turtki berishi mumkin Mahalliylashtirish iqtisodiyoti klaster iqtisodiyotining asosiy namunasidir (Isard, V., 1956). Tegishli korxonalar bir xil yoki bir hil mahsulotlar ishlab chiqaradiganligi sababli bir hududda to'planadi. Ularning yig'indisi miqyos iqtisodiyotiga aylanadi. Bu xarajatlarni kamaytirishga va ko'proq mijozlarni jalb qilishga yordam beradi. O'zaro ishonch va ishonchga asoslanib, aktyorlar iqtisodiy tarmoqni tashkil qiladi. Ular tarmoqda hamkorlik qiladilar va raqobatlashadilar.
Qo‘lga olish effekti ularning raqobatidan kelib chiqadi. Shu bilan birga, aktyorlar ishlab chiqarishni ko'paytirish uchun bilimlarning tarqalishi va tarqalishiga asoslangan yangi texnologiyalar va tashkiliy shakllarni o'zlashtirishlari oson bo'ladi. Ko'proq empirik va nazariy tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, tashqi ma'lumotlar almashinuvi va moslashuvi klaster hududida muvaffaqiyatli innovatsiyalar uchun juda muhimdir. Ushbu sinergiya mintaqaviy innovatsiyalar qobiliyatini oshiradi va mintaqaviy brend effektini olish uchun ko'plab klasterlarni itarib yuboradi.
Klasterlar tomonidan ishlab chiqarilgan asosiy mahsulotlar kuchli raqobatdosh kuchga ega. Ular yuqori brend tan olinishiga ega. Ayniqsa, qishloq xo'jaligi bilan bog'liq bo'lgan ayrim tarmoqlarni, masalan, agroservisni rivojlantirishni o'z ichiga olgan yangi klasterlar innovatsion faoliyatga ega bo'lgan mahsulotlari tufayli ko'proq ta'sir ko'rsatadi. Shuning uchun ular uchun mahalliy brendni shakllantirish oson. Mahalliy brend mintaqaning investorlar va iste'molchilar oldida obro'sini oshirish va mustahkamlashga yordam beradi, shuningdek, brending sohasining sintetik va uyg'un rivojlanishiga yordam beradi. Ikkinchidan, qishloq xo'jaligi klasteri klaster korxonalarining raqobatbardoshligini oshirish uchun qulaydir.