Reja: - Nukleozidlar
- Nukleotidlar
- Nuklein kislotalar
Nukleozidlar - Nukleozidlar — tarkibida purin yoki pirimidin asosi va riboza yoki dezoksiriboza uglevodi boʻlgan glikozidlar. Nukleozidlar nukleotidlarning nukleotidaza fermenti bilan parchalanishidan kelib chiqadi. Barcha tirik organizmlardagi nuklein kislotalar va nukleotidlar tarkibida boʻladi.
Nukleozidlarning nomi uning molekulasiga kiradigan asosga qarab, Mas, adenin boʻlsa, adenozin, guanin boʻlsa, guanozin va h.k. deb ataladi.
Nukleozid - odatda pentoza shakar shakar molekulasiga biriktirilgan nukleobaz; riboz yoki deoksiriboz. Ushbu bog'liqlik beta-glikozidik bog'lanishni anglatadi. Nukleozidning muhim xususiyati shundaki, agar nukleosid fosfat guruhi bilan bog'lanib qolsa, u oxir-oqibat nukleotid yoki nukleosidning asosiy birligi bo'lgan nukleosid monofosfatiga aylanadi. - Nukleozid - odatda pentoza shakar shakar molekulasiga biriktirilgan nukleobaz; riboz yoki deoksiriboz. Ushbu bog'liqlik beta-glikozidik bog'lanishni anglatadi. Nukleozidning muhim xususiyati shundaki, agar nukleosid fosfat guruhi bilan bog'lanib qolsa, u oxir-oqibat nukleotid yoki nukleosidning asosiy birligi bo'lgan nukleosid monofosfatiga aylanadi.
Nukleotidlar - Nukleotidlar, nukleozid-fosfatlar — nukleozidlarning fosforli efirlari. Nukleotidlar — nuklein kislotalar, kofermentlar va boshqa biologik faol birikmalarning tarkibiy qismidir. Ular tirik hujayrada erkin holda boʻlib, moddalar almashinuviaa muhim rol oʻynaydi.
Nukleotidlar tarkibiga uglevod (riboza yoki dezoksiriboza), fosfor kislota va azot asoslari qoldiqlari kiradi. Adenin, guanin, gipok-santin, sitozin, uratsil va timinlar tabiatda keng tarkalgan purin va pirimidin asosli - Nukleotidlar tarkibiga uglevod (riboza yoki dezoksiriboza), fosfor kislota va azot asoslari qoldiqlari kiradi. Adenin, guanin, gipok-santin, sitozin, uratsil va timinlar tabiatda keng tarkalgan purin va pirimidin asosli
tabiiy Nukleotidlardir
Nukleotid qismlari
Fosfatlar guruhi
Azotli asos
(adenin)
Pentoza shakari
Tuzilishi - Tuzilishi
- Nukleotid uchta tarkibiy qismdan iborat: pentoza shakar molekulasi, azotli asos va fosfat guruhi / s. Nukleotidlar bir-biridan pentoza shakar molekulasi turiga, azotli asosga va fosfat guruhlarining soniga qarab farq qiladi. Masalan, deoksiribonukleotidda deoksiribozoz shakar, ribonukleotidda esa riboza shakar mavjud. Asosan purinlar va pirimidinlar kabi azotli asoslarning ikki guruhi mavjud.
Tarkibiy jihatdan pirimidinlar kichikroq heterosiklik, aromatik, oltita a'zoli halqalar bo'lib, ular 1 va 3 pozitsiyalarda azot atomlarini o'z ichiga oladi. Tsitozin, timin va uratsil pirimidin asosidir. Boshqa tomondan, purin asoslari pirimidinlarga qaraganda ancha katta. Heterosiklik aromatik halqadan tashqari, ularda imidazol halqasi mavjud. Adenin va guanin ikkala purin asosidir. DNK va RNK molekulalarini qurishda bir-birini to'ldiruvchi asoslar ular orasidagi vodorod aloqalarini hosil qiladi. Bu adenin: tiamin / uratsil va guanin: tsitozin bir-birini to'ldiradi. Fosfat guruhlari 5-shakar molekulasining -OH guruhi bilan bog'lanadi. - Tarkibiy jihatdan pirimidinlar kichikroq heterosiklik, aromatik, oltita a'zoli halqalar bo'lib, ular 1 va 3 pozitsiyalarda azot atomlarini o'z ichiga oladi. Tsitozin, timin va uratsil pirimidin asosidir. Boshqa tomondan, purin asoslari pirimidinlarga qaraganda ancha katta. Heterosiklik aromatik halqadan tashqari, ularda imidazol halqasi mavjud. Adenin va guanin ikkala purin asosidir. DNK va RNK molekulalarini qurishda bir-birini to'ldiruvchi asoslar ular orasidagi vodorod aloqalarini hosil qiladi. Bu adenin: tiamin / uratsil va guanin: tsitozin bir-birini to'ldiradi. Fosfat guruhlari 5-shakar molekulasining -OH guruhi bilan bog'lanadi.
- Nukleotid va nukleosid o'rtasidagi asosiy farq shundaki, nukleotidda fosfat guruhi mavjud, nukleosidda esa fosfat guruhi yo'q.
- Nukleozidlar va nukleotidlar biroz tuzilish o'zgarishi bilan ajralib turadigan molekulalarning o'xshash turidir. Ikkala nukleotid ham, nukleosid ham bir xil ikkita tarkibiy qismdan iborat; pentoza shakar va azotli asos. Bundan tashqari, nukleotid bir yoki bir nechta fosfat guruhiga ega. Demak, fosfat guruhini qo'shib nukleozid kinaza deb nomlangan fermentlar yordamida nukleotidga aylantirilishi mumkin. Nukleotid nuklein kislotalarning qurilish blokidir. Boshqa tomondan, nukleozidlar yaxshi antikanser va antiviral moddalardir.
Nuklein kislotalar - Nukleotidlarning Nuklein kislotalardagi ket-ma-ketligi ularning birlamchi strukturasini belgilaydi. Nuklein kislotalar barcha tirik organizmlarning hujayralarida mav-jud boʻlib, irsiy (genetik) informa-siyani saklash va nasldannaslga oʻtka-zishdek eng muhim funksiyani baja-radi, hujayra oqsillarining bu in-formatsiyani voqe qiluvchi sintezi jarayoniga taʼsir koʻrsatadi. Organizmda erkin holda boʻladi, oqsillar bilan bir kompleks (nukleproteidlar)ni tashkil etadi.
Nuklein kislotalar, polinukleotidlar — nukleotidlar qoldigʻidan hosil boʻlgan yuqori molekulali organik birikmalar. Nuklein kislotalar tarkibiga qanday uglevod — dezoksiri-boza yoki riboza kirishiga qarab dezoksiribonuklein kislota (DNK) va ribonuklein kislota (RNK)larga boʻlinadi. - Nuklein kislotalar, polinukleotidlar — nukleotidlar qoldigʻidan hosil boʻlgan yuqori molekulali organik birikmalar. Nuklein kislotalar tarkibiga qanday uglevod — dezoksiri-boza yoki riboza kirishiga qarab dezoksiribonuklein kislota (DNK) va ribonuklein kislota (RNK)larga boʻlinadi.
Tirik organizmlar, shu jumladan viruslar uchun Tirik organizmlar, shu jumladan viruslar uchun ham nuklein kislotalarning ahamiyati juda katta. o'tkazish, oqsillar biosintezi kabi muhim hayotiy Jarayonlarni amalga oshirishda faol ishtirok etadi. Nuklein kislotalar dastlab hujayra yadrosidan ajratib olinganligi sababli nuklein kislotalar ("nukleus" -- yadro) deb atalgan. Hozirgi vaqtda xloroplast va mitoxondriyda ham mavjudligi aniqlangan.
E’tiboringiz uchun raxmat!!!
Do'stlaringiz bilan baham: |
