Nukus davlat pedagogika instituti

UNDOSH TOVUSHLAR IMLOSI
Bb-Pp, Vv-Ff, Dd-Tt harflari imlosi
Bb-Bb harfi. Bu harf kirill alifbosidagi “v” undosh harfiga o‘xshash bo‘lib, katta shakli pastki qismidan, kichigi esa o‘rta qismidan tutashtiriladi: B B b b
1) bozor, bank, broker, bankrot, boylik, zarb kabi so‘zlarda jarangli portlovchi lab undoshini ifodalash uchun yoziladi;
2) kitob, kelib kabi so‘zlar oxirida p aytilsa ham, b yoziladi.
3) tobla, qibla kabi so‘zlarda ba’zan v aytilsa ham, b yoziladi.
Pp-Pp harfi. Bu harf kirill alifbosidagi “r” harfiga bosma va yozma shakliga o‘xshashdir. Katta “P” harfi pastki qismidan, kichik “p” harfi esa o‘rta qismidan keyingi harfga tutashtiriladi: P P p p
pul, patent, pensiya, passiv, penya, yop, opa kabi so‘zlarda jarangsiz portlovchi lab undoshini ifodalash uchun yoziladi.
Vv-Vv harfi. Bu harf shakl jihatidan kirill alifbosidagi harflarga o‘xshamaydi. Katta “V” harfi pastki qismidan, kichik “v” harfi esa yuqori qismidan tutashtiriladi: V V v v
1) valuta, veksel, suv, savol, vatan kabi so‘zlarda ovozdor sirg‘aluvchi lab undoshini ifodalash uchun yoziladi;
2) avtobus, avtomat kabi o‘zlashma so‘zlarda v ba’zan f aytilsa ham, v yoziladi.
Ff-Ff harfi. Katta “F” harfi pastki qismidan, kichik “f” harfi o‘rta qismidan keyingi harfga tutashtiriladi: F F f f
1) fond, foyda, franshiza, fiskal siyosat, franko, insof, isrof, fyuchers kabi so‘zlarda jarangsiz sirg‘aluvchi lab undoshini ifodalash uchun yoziladi;
2) foiz, fursat, fasl, fayz kabi so‘zlarda f tovushi ba’zan p aytilsa ham, asliga muvofiq f yoziladi.
Dd-Dd harfi. Bu harfning bosma va yozma shakli kirill alifbosiga o‘xshamaydi. Katta “D” va kichik “d” harflari pastki qismidan boshqa harfga tutashtiriladi: D D d d
1) daromad, dividend, dollar, devalvasiya, depozit, bunyod, jiddiy kabi so‘zlarda til oldi jarangli portlovchi undoshni ifodalash uchun yoziladi.
2) savod, pud, zavod, badqovoq kabi so‘zlarda t aytilsa ham, d yoziladi.
Tt-Tt harfi. Katta “T” harfi va kichik “t” harflari pastki qismidan keyingi harfga tutashtiriladi. Katta “T” harfi kirill alifbosidagi “T” harfiga o‘xshash, kichik “t” harfi esa kirill alifbosidagi “g” harfining katta yozma harfiga o‘xshash: T T t t
tijorat, talab, kut, tadbirkor, tashkilot, tovar, o‘t kabi so‘zlarda til oldi jarangsiz portlovchi undoshni ifodalash uchun yoziladi.
18