Nuraliyeva G. A

---

3
1
4
4
2
Nuraliyeva G.A
Alieva G.K
,
Qodirova Sh. A.
Ashurov J.M
,
,
3d-metallar bilan geterotsiklik ligandlar aniqlandi.
Tajribaning bir qismi.Ushbu tadqiqotda 1,2,3-benzotriazol
hosilalari asosida Co (II), Ni (II), Cu (II) va Zn (II) tuzlarining
kompleks birikmalarini sintez qilish,
ularning fazoviy tuzilishi va "tuzilma-tarkib-xususiyat"
bog'liqligi aniqlandi.
), 1-asetil-1,2,3-benzotriazol (L
Sintezlangan yangi kristall tuzilishi (L
Tadqiqotda 1,2,3-benzotriazol va uning hosilalari Co (II),
Ni (II), Cu (II) va Zn (II) tuzlari bilan yangi kompleks birikmalar
sintez qilindi. EQ-, PMR-spektroskopiya, RCA, xromato-mass-
spektrometriya, energiya-dispersion tahlil, elektron diffuziyani
kamaytirish spektrlari, zamonaviy kvant kimyoviy hisob-
kitoblari asosida yangi sintez qilingan kompleks birikmalarning
individualligi va koordinatsiya qonuniyatlari.
), 2- (2H-benzotriazol-2-il) sirka kislotasi (L
) kimyoviy birikma aniqlandi va Buyuk Britaniyadagi Kembrij
kristallografik ma'lumotlar markaziga kiritildi (Crystallography
Open Database, https: /www.crystallography.net [Cu
(BTCK)2 (MEA) 2] CCDC depozit raqami: 1891272 [1].
), 2-
Termal tahlil termodinamik asbob - Paulik - Paulik - Erdey
derivatografiyasida o'tkazildi.
Kompleks birikmalarning issiqlik barqarorligi va ularning
tarkibida suv molekulalari mavjudligini aniqlash uchun
derivatografiya tahlil qilindi. Kompleks birikmalarning tarkibi
va tuzilishi termik analiz yordamida o‘rganildi [4]. [CuL1
2(CH3COO)2] 2] kompleksi derivatografik natijalar asosida
tahlil qilindi. 109 ° C da endotermik ta'sir va 278, 623, 830 °
S da ekzotermik ta'sir.
Bir vaqtning o'zida namunaning massasi, komplekslarning
parchalanish massasi va termal barqarorlik harorat oshishi
bilan o'zgarishi aniqlanadi. Termik tahlil natijasida
komplekslarning parchalanishi va suyuqlanishi, ligandlarning
koordinatsion sifati komplekslarning yakuniy mahsulotini
aniqlaydi [2,3].
[CuL1 2(CH3COO)2] ni o'z ichiga olgan kompleks birikmaning
DTA egri chizig'ida aniqlangan . Birinchi ta'sir suvning bir
molekulasining parchalanishiga to'g'ri keladi. Keyingi
termoeffektlar organik ligand va asetat guruhining
parchalanishi, shuningdek, termoliz mahsuloti bo'lgan mis
oksidining hosil bo'lishi bilan izohlanadi (1-rasm).
(1H-Benzotriazol-1) sirka kislotasi (L
Xususiyatlari, Kompleks birikma
Zamonaviy koordinatsion kimyoning muhim vazifalaridan
biri xossalari-tarkib-tuzilma birikmalarining yo'naltirilgan
sintezini amalga oshirishdir. Bu esa, o‘z navbatida,
koordinatsion birikmalarning tarkibi, tuzilishi va xossalari
o‘rtasidagi bog‘liqlikni tizimli o‘rganishni taqozo etadi. 20-
asrning oxiriga kelib, geterotsiklik birikmalar kimyosi organik
kimyoning doimiy rivojlanib borayotgan sohalaridan biriga
aylandi. Ko‘pgina azot o‘z ichiga olgan geterotsiklik
birikmalarning yuqori samarali dori vositalari sifatida
qo‘llanilishi nafaqat kimyogarlarda, balki biolog va tibbiyot
mutaxassislarida ham qiziqishning oshishiga olib keldi.
), Xelat, ligand, Acidoligand, 3d-metal, Termal tahlil, Tarkibi, tuzilishi,
Shunga qaramay, ushbu birikmalarning oraliq metallar bilan kompleks
hosil bo'lishi haqidagi adabiyotlar kamdan-kam uchraydi.