Nuraliyeva xafiza otaevna
Download 1.95 Mb. Pdf ko'rish
|
Гигиена дарслик ПДФ
5 I BOB. ZAMONAVIY GIGIYENA VA UNING FARMATSEVTIKADAGI O‘RNI 1. GIGIYENANING FAN SIFATIDA TUTGAN O‘RNI VA AHAMIYATI Gigiyena - inson salomatligiga tashqi muhit omillarining ta‘sirini o‗rganadi va olingan ma‘lumotlar natijalariga asoslangan holda me‘yor va qoidalarni ishlab chiqadi fandir. Bu maqsadlarga erishish uchun gigiyena o‗z oldiga quyidagi vazifalarni qo‗yadi: - tashqi omillarini o‗rganish va ularning odam organizmiga ta‘sir etish xususiyatlarini aniqlash, olingan natijalarga asoslangan holda, odam organizmi uchun befarq bo‗lgan va uzoq muddat davomida ta‘sir etganda ham zararli ta‘sir ko‗rsatmaydigan gigiyenik me‘yorlar va qoidalarni ishlab chiqish; - aholini oqilona ovqatlanishini o‗rganish va tavsiyalar ishlab chiqish; - farmatsevtik ishlab chiqarish korxonalari va dorixonalarni loyihalashga, qurilishiga, jihozlanishiga va ekspluatatsiyasiga, toza va aseptik xonalarga, ishchi xodimlarga va ularning kiyimlariga bo‗lgan gigiyenik talablarni o‗rganish va farmatsevtik ishlab chiqarishda mehnat sharoitini sog‗lomlashtirish chora- tadbirlarini ishlab chiqish; - ishlab chiqarishdagi salbiy omillarni ishchi xodimlar organizmiga ta‘sirini o‗rganib, ular tomonidan yuzaga keladigan kasb kasalliklarini oldini olish chora- tadbirlarini ishlab chiqish; - ishlab chiqilgan me‘yorlar va qoidalarni hayotga tadbiq qilish va ularning bajarilishini nazorat qilish. Har qanday gigiyenik me‘yor yoki qoidani hayotga tadbiq qilishni gigiyenaning muhim bir qismi bo‗lgan Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi xizmati (keyingi o‗rinlarda Sanitariya-epidemiologiya xizmati) muassasalari tomonidan amalga oshiriladi. Gigiyenaga oid vazifalarni amalga oshirishda turli usullardan foydalaniladi va bu usullar o‗zining mohiyatiga ko‗ra quyidagi guruhlarga bo‗linadi: 6 1. Aniqlangan kamchiliklarni yo‗qotish bo‗yicha taklif va ijro muddatlari ko‗rsatilgan dalolatnomalar tuzish bilan bog‗liq sanitariya tekshirish usullari Aniqlangan kamchiliklarni yo‗qotish bo‗yicha taklif va ijro muddatlari ko‗rsatilgan dalolatnomalar tuzish bilan bog‗liq sanitariya tekshirish usullari; 2. Laboratoriya tekshirish usullari: fizikaviy, kimyoviy bakteriologik va radiologik jihatdan suv, havo, tuproq, oziq-ovqat mahsulotlari va boshqa tashqi muhit omillarini tekshirish. 3. Fiziologik kuzatish usuli (odam a‘zolari va sistemalarning vazifaviy holatini turli sharoitlarda tekshirish). 4. Tajriba usulini qo‗llash (organizmga salbiy ta‘sir qiluvchi omillarini asbob- uskunalar yordamida tekshirish), ya‘ni ayrim organlarning funksional holatlarini tekshirish usullari; 5. Klinik kuzatish usuli. Bu usul ko‘proq profilaktik tibbiy ko‗riklar o‗tkazishda qo‗llaniladi. 6. Statistika usuli: tashqi muhit omillarini inson salomatligiga ijobiy va salbiy ta‘sir etish natijalarini aniqlaydi va unga baho beradi. Gigiyenada qo‗llanadigan usullarga keltirilgan ta‘riflar bilan tibbiy-biologik va boshqa fanlar hamda sohalarga doir tekshirish usullarisiz birorta ham gigiyenik vazifani to‗laqonli hal etish mumkin emasligini ko‗rsatadi. Gigiyenaning zamonaviy muammolari: - tashqi muhitning salbiy omillarini baholash va ularni me‘yorlashtirish; - aholini ratsional, ya‘ni oqilona ovqatlanishini o‗rganish va ovqatlanishning fiziologik me‘yorlarini ishlab chiqish; - aholi kasallanishida suvni epidemiologik jihatlari; - kasb kasalligi profilaktikasi; - farmatsevtika sohasida ishlatiladigan suvga qo‗yiladigan gigiyenik talablarni o‗rganish va me‘yorlash; - bolalar va o‗smirlarning akseleratsiyasiga doir bo‗lgan muammolar; - aholi o‗rtasida sog‗lom turmush tarzini tashkillashtirish muammolari. 7 Hozirgi kunda O‗zbekistonda mavjud bo‗lgan sanitariya nazoratining tarkibi qayta o‗rganilib chiqilmoqda. Respublikamizdagi hamma sanitariya- epidemiologiya xizmatini qayta ko‗rish konsepsiyasi yuzaga keldi. O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 4790 - sonli qaroriga muvofiq Davlat sanitariya epidemiologiya nazorat markazi tugatilib, uning o‗riniga 2020 yil 27 iyuldan Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi xizmati (keyingi o‗rinlarda Sanitariya-epidemiologiya xizmati) tashkil qilindi. Har qanday holatda ham sanitariya-epidemiologiya xizmatining asosida sog‗liqni saqlash tizimidagi davolash va profilaktik yo‗nalishlarning birligi turishi muqarrar. Bu degani, farmatsevt va farmatsevt texnologlar uchun gigiyenik bilimlar kasallikni oldini olishning asosi ekanligi va uning kasbga doir tayyorgarligidagi faoliyatining muhim bir asosiy qismi bo‗lib qolmog‗i kerak. Download 1.95 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling