Nutq texnikasi: nafas olish va ovoz

Nutq texnikasi: nafas olish va ovoz

• Reja :
• Til va nutqning inson hayoti va jamiyat taraqqiyotidagi o’rni.
• Pedagogik nutq, uning shakllari, funksiyalari va xususiyatlari.
• Nutq texnikasi, nafas olish, talaffuz.
• Tayyorladi : Elmurodova Dilrabo 401-guruh talabasi

Til -aloqa vositasi yoki qurolidir, nutq esa aloqa jarayonining o’zidir.

• Nutq faoliyati - odam tomonidan ijtimoiy - tarixiy tajribani o’zlashtirish va avlodlarga berish yoki kommunikatsiya o’rnatish yoki o’z harakatlarini rivojlantirish maqsadida tildan foydlanish jarayonidir.

NUTQNING ASOSIY XUSUSIYATLARI

1. Nutqning tog‘riligi va ravonligi.
2. Nutqning aniqligi va ta’sirchanligi.
3. Nutqning mantiqiyligi.
4. Nutqning tozaligi va ifodaliligi

Nutq madaniyati

• — ijtimoiy madaniyatni, kishilik jamiyati madaniyatini aks ettiruvchi bir ko'zgudir. Nutq madaniyati adabiy tilning har ikki shakli — yozma va og'zaki shakli uchun zarurdir. Nutq madaniyatiga e’tibor yolg'iz o'qituvchilardan emas, balki har bir fuqarodan ongli ravishda o'zlashtirish talab qilinadigan insoniy fazilatlardan biridir

Texnik jihatdan nutqiy tajribaga ega bo‘lgan о‘qituvchining nutqi quyidagilarni ta’minlashi kerak:
• o'qituvchi va uning tarbiyalanuvchilari o‘rtasidagi o'zaro munosabati va mahsuldor muloqotini;
ta’lim jarayonida bilimni to'la qabul qilinishi, anglanishi va mustahkamlanishi;
o'quvchilar faoliyatiga, ulardagi qobiliyat va iqtidor instinktini shakllantirish maqsadida ongi va hissiyotiga ijobiy ta’sir ko'rsatish;
o'quvchilarning o'quv va amaliy faoliyatini maqsadga muvofiq tashkil etish.

0 ‘qituvchining nutq texnikasi

• 0 ‘qituvchining nutq texnikasi - o'qituvchi va 0 ‘quvchilar munosabatini boshqarish rolini ham bajaradi. Bu erda hamma narsa ahamiyatli: o'qituvchining o ‘auvchilara qanday murojaat qilishi. salomlashishi. talablami qanday qo'yishi. aandav ozohlantinshi. xohishini qanday ravon qilishi: nutqining jozibadorlisi. chehraasi ifoda. qarashi ham о 'quvchilar ga ta ’sir ko'rsatadi.

Pedagogik faoliyatda tovush, diapazon, tembr, diksiya, arrikulyatsiya, ritmika, to'g'ri nafas olish muhim rol o'ynaydi.

Tovush

• Ba’zi o'qituvchilarga tovush tug'ma qobiliyat sifatida berilgan, lekin bu ham mashq qilib turilmasa buziladi

Diapazon

• tovushning hajmi bo'lib, uning chegarasi eng yuqori va quyi ohanglar bilan belgilanadi. Diapazonning qisqarishi nutqni bir xi] ohangda zenkarli bo'lib qolishiga sabab boiadi.

Tembr

• tovushning rang-barangligi, yorqinligi hamda yumshoqligini namoyon qilib, shu bilan birga o'qituvchi nutqining chiroyli, mavin, jozibali, o'ziga hosligini ta’minlaydi.

“Blits-soʼrov” texnologiyasi.

• Maqsadi: ushbu usul orqali talabalarga tarqatilgan qogʼozlarda koʼrsatilgan harakatlar ketma-ketligini avval yakka tartibda mustaqil ravishda belgilash, kichik guruhlarda oʼz fikrini boshqalarga oʼtkaza olish yoki oʼz fikrida qolish, boshqalar bilan hamfikr boʼla olish kabi koʼnikmalarni shakllantirish.

Foydalanilgan adabiyotlar

• Ochilov M. Yangi pedagogik texnologiyalar. - Qarshi.: Nasaf, 2000.
• Tolipov O'., Usmonboyeva M. Pedagogik texnologiyalaming tadbiqiy asoslari. -Т.: 2005.
• Avliyakulov N. X., Musayeva N. N. Pedagogik texnologiya. Oliy o'quv yurtlari uchun darslik.