Nutqida nuqsoni bo`lgan bolalarning eshituv idrokini rivojlantirish texnologiyalari mundarija


Download 62.69 Kb.
bet5/8
Sana17.06.2023
Hajmi62.69 Kb.
#1524001
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Omonturdiyeva M.O. BMI

Tug'ilish patologiyalari
Tug'ilish har doim ham chaqaloq uchun qulay emas. Uning uchun eng xavfli asfiksiya (nafas olishning buzilishi, bu miyaning kislorod ochligiga olib keladi), tug'ilish jarohatlari (onadagi tor tos suyagi, bola tug'ilishi uchun forsepslardan foydalanish).
Og'irligi 1500 g dan kam bo'lgan va bir qator reanimatsiya tadbirlarini o'tkazgan, shu jumladan o'pkaning ventilyatsiyasini o'tkazgan bola ham rivojlanishda alohida e'tibor talab qiladi.
Yuqoridagi barcha omillar bolada nutq buzilishiga olib kelishi mumkin.

    1. Nutqida nuqsoni bor bolalar nutqining o`ziga xos xususiyatlari

Turli nutq patologiyalari bo'lgan bolalarda nutqni rivojlantirish qonuniyatlarini o'rganish asosida korreksiyaviy ta'lim va tarbiyaning mazmuni, nutq etishmovchiligini bartaraf etish yo'llari, bolalarni frontal tarbiyalash va o'qitish usullari aniqlanadi. Nutq buzilishlarining turli shakllarining tuzilmalarini o'rganish - nutq tizimining tarkibiy qismlarining holatiga qarab, har xil turdagi nutq terapiyasi muassasalarida ta'sirni ilmiy asoslangan individuallashtirishga yondashishga imkon beradi.
Nutqning umumiy rivojlanmaganligi bolalar nutqi patologiyalarining murakkab shakllari bilan eng ko'p kuzatiladi: afaziya, alaliya, shuningdek dizartriya, rinolaliya, duduqlanish - bir vaqtning o'zida lug'at, nutqning grammatik tuzilishi va nutqning grammatik tuzilishi etarli bo'lmagan hollarda. fonetik tuzilmadagi bo'shliqlar aniqlanadi.fonematik rivojlanish. Bunday bolalarning nutq tajribasi cheklangan, til vositalari nomukammal. Og'zaki muloqotga bo'lgan ehtiyojni etarli darajada qondirish mumkin emas. So'zlashuv nutqi lakonik, kambag'al, ma'lum bir vaziyat bilan chambarchas bog'liq va bu vaziyatdan tashqarida tushunarsiz bo'lib qoladi.
Nutq buzilishlarining shakl va turlari haqidagi ilmiy asoslangan tasavvurlar shu buzilishlarni bartaraf etishning samarali usullarini ishlab chiqish uchun dastlabki shart hisoblanadi. Tadqiqotchilar logopediya fani taraqqiyotining barcha tarixiy davrida ko`pgina turlarga ega bo`lgan nutq buzilishlarini tasniflashga harakat qildilar. Lekin hozirgi davrda ham tasniflash muammosi nafaqat nutq buzilishiga oid ilmiy izlanishlarning, balki nutqiy faoliyat buzilishlarini o'rganadigan boshqa ilmiy izlanishlarning ham muhim muammolaridan biri bo'lib qolmoqda. Nutq buzilishlarini tasniflashning murakkabligi ayrim sabablar bilan bog'langandir, ular orasida nutq mexanizmining o'zi yetarlicha o'rganilmaganligi, shuningdek, tadqiqotchilarning tamoyillar masalasidagi nuqtayi nazarlarining mos kelmasligi yetakchi o'rinni egallaydi, tasniflash esa yuqoridagi tamoyillar asosiga qurilishi lozim.
Bola nutqini shakllantirish va rivojlantirish masalasi pedagogikaning asosiy muammolaridan bo‘lib kelgan. Darhaqiqat, bolalar nutqining shakllanishi bir qancha omillarga bog‘liq va ularni tahlil qilish mazkur muammoning yechimiga nisbatan to‘g‘ri yondashuvni ta’minlaydi. Mazkur omillar sifatida oila va ta’lim muassasasidagi muhit, bolaning ruhiy holati, imkoniyatlari, jismoniy salomatligi, faolligi, axloqiy va estetik sifatlarini keltirish mumkin.



Download 62.69 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling