О. Д. Рахимов, О. М. Турғунов, Қ. О. Мустафаев, Ҳ. Ж. Рўзиев

Т
алабалар томонидан маълумотларни ўзлаштириш даражаси 
 
Ўқитувчи фаолияти Талаба фаолияти Ўзлаштириш даражаси 

---

20 
 
 
 
 
1.5.2. Ўқитишнинг интерактив услублари 
Ўқитишнинг интерактив услублари дейилганда биринчи навбатда талабанинг ўқув 
жараёнини фаол иштирокчисига айлантиришга қаратилган инновацион педагогик услублар 
мажмуи ва техник воситалар тизими тушунилади. Интерактив услубдаги машғулотда талаба 
берилаётган маълумотларни тинглаши, ўқиши, кўриши, ёзиб бориши, мавзу бўйича саволлар 
бериши, ўз фикрини эркин баён этиши, амалий топшириқларни бажариши ва ўзининг ҳаётий 
тажрибаси билан боғлаб, мавзу бўйича назарий билим ва амалий кўникмалар ҳосил қилиши 
лозим. Қуйида ўқитишнинг интерактив услубларини айримлари тўғрисида маълумотлар 
келтирамиз: 
 
Муҳокама-мунозара.
Бу интерактив ўқитишнинг энг кенг тарқалган усули ҳисобланади ва талабаларнинг ушбу 
мавзу бўйича турли хил билим даражаси ва тажрибалари асосида ўрганиладиган масалага 
қандай ёндошиши кўзда тутилади. Бунда ўқитувчи муҳокама учун муаммоли саволни ёки 
ҳаётдаги аниқ бир вазиятни белгилаб, ўртага ташлайди. Талабаларни эса мавзудан четга 
чиқишларига ёки айрим фаол талабаларни етакчи бўлиб, фақат улар фикр билдиришларига 
Эшитади, ўқув-визуал 
материаллар орқали 
кўради ва ўзлари яна 
бир марта ўқийди 
Олдин тушунтириб, кейин 
ўқув-визуал материаллар 
ёрдамида яна бир марта 
такрорлайди 
25% 
Ўқув-визуал материаллар 
(слайдлар, тарқатма 
материаллар, моделлар ва 
б.) дан фойдаланади 
Фақат эшитиб, 
ўзлаштиради 
20% 
Матнни ўқиб, оғзаки 
тушунтиради 
Мавзуда муҳокама, баҳс 
ташкил этади, 
талабаларнинг ушбу 
масала бўйича шахсий
фикрларини тинглайди 
Мавзунинг асосий ва 
муҳим (таянч) ибора-
ларини ёздириб боради 
Тинглайди, қайта 
тушунади, слайдлар 
орқали кўради ва ўзлари 
яна бир марта ўқийди 
30% 
Эшитади, кўради, 
ўқийди, ёзиб боради 
45% 
Тинглайди, кўради, 
ўқийди, ёзиб боради, 
саволлар беради ва ўз 
фикрларини эркин баён 
этади, 
60% 
Маърузани маълум 
қисмини амалий машғулот 
тарзида ташкил этади, 
талабаларнинг тўлиқ 
фаоллигини таъминлайди 
Тинглайди, кўради, 
ўқийди, ёзиб боради, ўз 
фикрини баён этади, 
саволлар беради ва 
амалий топшириқ-
ларни бажаради 
75% 
Юқоридаги барча 
услублардан тўлиқ 
фойдаланади, мавзуни 
ҳаётий мисоллар билан 
боғлайди, талабанинг 
фаоллигини кучайтиради
.
Талаба ўқув 
жараёнининг фаол 
иштирокчисига 
айланади. Фикрини 
эркин баён этиб, мавзу 
бўйича баҳс, 
мунозарада иштирок 
этади, ҳаётий амалий 
кўникма ҳосил қилади
80%