O. X. Azamatov

3.2.Tuzilmalar va jamlanmalar 
Struktura  –  bu  ma’lumotlarni  bir  butun  nomlangan  elementlar  to‘plamiga 
birlashtirish. Struktura elementlari (maydonlar) har xil tipda bo‘lishi mumkin va ular 
har xil nomlarga ega bo‘lishi kerak.  

---

33 
 
Strukturali tip quyidagicha aniqlanadi:  
struct  {  }  
Strukturada  albatta  bitta  komponenta  bo‘lishi  kerak.  Struktura  tipidagi 
o‘zgaruvchi quyidagicha ta’riflanadi:  
;  
Struktura tipidagi o‘zgaruvchi ta’riflanganda initsializatsiya qilinishi mumkin: 
=;  
Strukturani  initsializatsiyalash  uchun  uning  elementlar  qiymatlarini  figurali 
qavslarda tavsiflanadi.  
Misollar: 
1. struct Student  
{ 
 char name[20]; 
int kurs; 
float rating; 
}; 
Student s={”Qurbonov”,1,3.5}; 
2. struct  
{ 
char name[20]; 
char title[30]; 
float rate; 
}employee={“Ashurov", “direktor”,10000}; 
Strukturalarni o‘zlashtirish. Bitta tuzilma tipdagi o‘zgaruvchilar uchun 
o‘zlashtirish operatsiyasi aniqlangan. Bunda har bir elementdan nusxa olinadi. 
Masalan: 
Student ss=s; 
Struktura  elementlariga  murojaat.  Struktura  elementlariga  murojaat  aniqlangan 
ismlar yordamida bajariladi: 
. 

---

34 
 
Masalan: 
employee.name – «Ashurov» satriga ko‘rsatkich;  
employee.rate – 10000 qiymatga ega bo‘lgan butun tipdagi o‘zgaruvchi  
Strukturaga  ko‘rsatkichlar.  Strukturaga  ko‘rsatkichlar  oddiy  ko‘rsatkichlar  kabi 
tasvirlanadi: 
Student*ps; 
Strukturaga ko‘rsatkich ta’riflanganda initsializatsiya kilinishi mumkin:  
Student *ps=&mas[0]; 
Ko‘rsatkich orqali struktura elementlariga ikki usulda  murojaat qilish mumkin. 
Birinchi usul adres buyicha qiymat olish amaliga asoslangan bo‘lib quyidagi shaklda 
qo‘llaniladi: 
(* strukturaga ko‘rsatkich).element nomi; 
Ikkinchi usul maxsus strelka (->) amaliga asoslangan bo‘lib quyidagi ko‘rinishga 
ega: 
 strukturaga ko‘rsatkich->element nomi 
Struktura elementlariga quyidagi murojaatlar uzaro tengdir: 
cin>>(*ps).name; 
cin>>ps->title;