O xoshimov, S. Saidaxmedov

QAYTAR-QISQA ISH REJIMI UCHUN DVIGATEL QUVVATINI TANLASH

Qeytar-qisqa ish rejimining ideallashtirilgan grafigi 7.6- rasmcla keltirilgan.

flaqiqatda esa har bir siklda ishga tushirish, tormozlash va o‘rnatilgan tezlik uchastkalari mavjud. Ushbu rasmda haroratni o‘rnatilgan qiymatga erishish grafigi hann ko‘rsati1gan, Har bir uchastkada harorat eksponensial qonuniyat bilan o‘zgaradi. Pauza vaqtida dvigatel chu1g‘amlarining sovishi hisobiga dvigatel erishgan eng katta harorat qaytar-qisqa ish rejimidagi Qq.q isroflarga teng bo‘lgan uzoq ish rejimidagi isroflarda hosil bo‘lgan maksimum harorat tmak dan kichik bo‘ladi.
Shunday qilib, dvigatel quyidagi termik o‘ta yuklanish koeffitsiyenti bilan ishlaydi:


(7.48)


7.6- rasm. Dvigatelning qaytar-qisqa ish rejimining ideallashtirilgan grafigi.
bu yerda: Q, — dvigatelning uzoq vaqt ishlagandagi isroflar. imax- Q §A bo‘1gani uchun i = Q lA bo‘ladi,
u holda,


(7.49)

Harorat eksponensial qonuniyat bilan o‘zgarishini hisobga olsak,

(7.50)
bu yerda:
*’ = a-Ty /{a- ^T_{a +} ^bTt) —n/[n + ^(bT_t' ^T_› )] =
— alla + }b),
s’ — dvigatelni pauza paytida qiyin sovishini hisobga oladigan nisbiy ishlash davomiyligi.
Qaytar-qisqa ish rejimida dvigatelning nominal nisbiy ishlashi 40% deb qabul qilinadi (eskirgan dvigatellar uchun 25%). Bundan tashqari kataloglarda e ning 15, 25, 60 qiymatlari uchun quvvat, tok, tezliklaming qiymatlari berilgan. Standartga muvofiq sikl davomiyligi 10 minutdan oshmasligi kerak.
Real ishlash grafigi uchun quvvatni tanlashda ekvivalent tok yoki momentning qiymatlari va nisbiy ishlash davomiyligi aniqlanadi. Aniqlangan nisbiy ishlash davomiyligi katalogdagi qiymatdan farqli bo‘lganligi sababli dvigatel parametrlarini topilgan e qiymatiga nisbatan qayta hisoblash zarur.
Bunda asosiy toklar nisbatini et va e, rejimlar uchun ^{belgilaydigan x - 22} 2^{, ni aniqlanadi, bu yerda: e, — katalogdagi} rejim uchun; ‹2 — haqiqiy rejim uchun.
O‘zgarmas isroflami hisobga olmaganda

bu tenglama amalda qoniqarli natija beradi.
(7.51)

Shunday qilib, dvigatel quvvatini quyidagi ketma-ketlikda aniqlash mumkin.

1. 
   Yuklama diagrammasi asosida dvigatel tanlanadi.
   

2. 
   Dvigatel va mexanizmning inersiya momentini hisobga olgan holda dvigatelning yuklama diagrammasi quriladi.
   
3. 
   Dvigatelning yuklama diagrammasidan tok yoki moment- ning ekvivalent qiymati va e ning haqiqiy qiymati aniqlanadi.
   
4. 
   Moment yoki tokning ekvivalent qiymati c ning haqiqiy qiymatini hisobga olgan holda katalog qiymati qayta hisoblanib, dvigatel qizish sharti bo‘yicha tekshiriladi.
   
5. 
   Dvigatelni kutilayotgan o‘ta yuklama bilan berilgan rejimda ishlash imkoniyati tekshiriladi.
   

Savol va topshiriqlar

1. 
   Elektr yuritmaning yuklanish diagrammasi qanday quriladi?
   
2. 
   Elektr yuritma va ishchi mashinaning yuklanish diagram- malari bir-biridan nima bilan farq qiladi?
   
3. 
   O‘zgarmas va o‘zgaruvchan sarflar qanday aniqlanadi va u
   

nimalarga bog‘liq?

4. 
   To‘la sarflar qanday aniqlanadi, ularni kamaytirish yo‘llari
   

nimalardan iborat?

5. 
   Dvigatelni ishga tushirish energiyasi qanday aniqlanadi?
   
6. 
   Issiqlik muvozanati tenglamasi qanday tashkil etuvchi- lardan iborat?
   
7. 
   Dvigatelning issiqlik doimiyligi qanday aniqlanadi va u nimalarga bog‘1iq?
   
8. 
   Davomiy ishlash rejimi deganda nimani tushunasiz?
   
9. 
   Qisqa vaqt ishlash rejimida yuklanish diagrammasi qanday ko‘rinishga ega bo‘ladi?
   
10. 
    Nisbiy ulanish davomiyligi qanday aniqlanadi?
    
11. 
    Qaytar-qisqa vaqt ishlash rejimida yuklanish diagrammasi qanday ko‘rinishga ega bo‘ladi?
    
12. 
    Davomiy va qisqa vaqt ishlash rejimida dvigatel quvvati
    

qanday tanlanadi?

13. 
    Qisqa vaqt ishlash rejimida dvigatelning ishlash grafigini tasvirlang.
    
14. 
    Qaytar-qisqa vaqt ishlash rejimida dvigatelning ishlash
    

grafigini tasvirlang.