O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

Oziq moddalarga talabi. 
M arjum ak tuproq unum dorligidan t o i a
foydalanadi, chunki u ildizi yaxshi rivojlangan, suvda kam eriydigan 
tuzlami ham o ‘zlashtira oladi. Bir sentner don va somon yetishtirish uchun 
o ‘rtacha 4,4 kg azot, 3,0 kg fosfor, 7,5 kg kaliy va 3,1 kg kalsiy sarflaydi. 
Tuproq iqlim sharoitiga qarab o ‘zgarishi mumkin.
Rivojlanish davrlari. 
Marjumakning о ‘suv davri (60-90 kun)da quyidagi 
rivojlanish kuzatiladi:
1. 
M aysalanish. Ekilgandan 7-10 kun o ‘tgach, yer yuzida u ru g ‘ 
barglari ko‘rinadi. Maysalanish davrida poya, barg, yon shoxlar va poya

---

bo‘g‘imlari shakllana boshlaydi. Havo harorati 15-18°C va nam yetarli 
bo‘lsa, maysalanish tezlashadi.
2. Birinchi haqiqiy bargning rivojlanishi. Bu davrda gul to ‘plami va 
yongullari shakllanadi.
3. Shoxlanish. Maysalanishdan 8-10 kun o ‘tgandan keyin 2 chin barg 
rivojlanadi va shu barg qo‘ltig‘ida yon shoxlarining kurtak qismlari 
(gulbargi, b o ‘g‘imcha va changdonlari) rivojlana boshlaydi.
4. Shonalash. Bu davr shoxlanish davri bilan bir vaqtda o ‘tadi. Gulning 
qismlari tez rivojlanadi, bu maysalanishdan 10-17 kun o‘tgandan keyin 
kuzatiladi.
5. Gullash. 0 ‘suv davri har xil boigan navlarda maysalanishdan 18-28 
kun o‘tgach, gullash kuzatiladi. A wal asosiy poyadagi gullar ochiladi. Yana
4-8 kundan keyin yon shoxlaridagi gullar ham ochiladi. Bir tup o‘simlikda 
30-60 kun gullash davom etadi. Maijumak chetdan changlanadigan o‘simlik. 
Uni har xil hasharotlar, ko‘pincha asalari changlatadi.
6. M evaning shakllanishi. Changlangandan keyin b o ‘g ‘imcha tez 
o‘sadi, 4-5 kunda urug‘barglari shakllana boshlaydi. 10-12 kunda meva 
shakllanadi, o ‘ziga xos shaklga ega b o ia d i. U m um an mevasining 
shakllanishi 30 kungacha davom etadi.
7. Pishish davri. Birinchi mevalar gullashdan 25-35 kun o‘tgandan 
keyin yetiladi. Gullar changlangandan to to ia yetilish davrigacha 35-40 
kun talab qilinadi. Havo harorati bu davrda 17-21°C bo isa, maqsadga 
muvofiqdir. U m um an о ‘suv davrining boshlanishida m arjum ak sust 
o ‘sadi, shonalashdan to birinchi meva yetilguncha tez o ‘sadi. Bu davrda 
quruq modda ancha to'planadi, aynan shu muddatda marjumak suv va 
oziq moddalarini ko ‘p talab qiladi.