O 'z b e k is t o n r e s p u r L ik a s L o L iy va o 'r t a m a X s u s t a 'l I m V a z ir L ig I
G e r o d o tn in g “ T a r ix ” kitobi
Download 7.14 Mb. Pdf ko'rish
|
Ped
- Bu sahifa navigatsiya:
- Platon, Demokrit, Mark Fabiy KvintUian, Konfutsiylar
- Mark Fabiy KvintUian “Notiqni tarbiyalash togrisida^gi
G e r o d o tn in g “ T a r ix ” kitobi. E ram izd an old in taxm inan 4 8 4 (4 8 0 )— 4 3 1(425)
y illa rd a y ash ag an y u n o n tarixchisi G e ro d o tn in g "T a rix ” k ito b id a qadim gi forslar, sak lar, m assag etlarn in g ta'lim -tarb iy a tarzig a oid m uhim m a'lu m o tlar berilg an . U nda ja s u rlik q ab ilalar o ra s id a q ad rlan g an lig in i ta'k id lag an . 0 ‘g 'il b o lalar tarb iy asig a k o ‘p roq e'tib o r q aratilg an , o 'g 'i l farzandi k o 'p o ilalar ra g 'b a tla n tirilg a n . 0 ' g ‘il b o lalard a qu y id ag i sifatlarn i b o ‘lishiga aham iyat berilgan: o td a y urish; k am o n d an otish; to ‘g ‘ri so 'z lilik . In so n iy at ta rix id a m a'rifatp arv ar g ‘o y alari b ilan nurli iz q o ldirgan o lim lard an Platon, Demokrit, Mark Fabiy KvintUian, Konfutsiylar ta'lim va tarb iy a va uning inson k am o lo tid a tu tg an o ‘rni m asalalari x u su sid a o ‘zlari y ash ag an d av rg a nisbatan a n c h a ilg 'o r fikrlarni b ayon q ilganlar. T arb iy a g a ta 'r if berar ekan, Platon, uning d a v la t to m o n id an tash k il etilish ig a va h ukm ron g u ru h larn in g , ya'ni fay lasu flar va ja n g c h ila rn in g , m an faatlarin i k o ‘zlash ig a asosiy e'tib o rn i q aratad i. F a y la s u f - m a te ria list Demokrit tarb iy a haqidagi q arash larid a birinchi o ‘ringa m ehnatni q o ‘y ad i. U sh ax sn in g ijobiy xulqini tark ib to p tirish d a m ash q n in g ah am iy atin i yu q o ri b ah o lay d i. E ram izn in g 42-118 y illarid a y ash ag an Mark Fabiy KvintUian “Notiqni tarbiyalash to'g'risida^gi asarida bolalarning q obiliyatlari alohida o ‘rin tutishi, befah m v a q o b iliy a tsiz b o lalar kam d an -k am uch rash in i ta'k id lay d i. U boladagi y o m o n xu lq - atv o r asosan oiladagi n o to ‘g ‘ri tarb iy a m ahsuli ekaligini uqtiradi. M u v a ffa q iy a tsiz ta rb iy a n in g asosiy om ili oiladagi bolaga b o 'lg a n n o to 'g 'r i m u n o sab atd a d eb h iso b lay d i. K v in tilian zam o n d o sh larig a n isb atan ilg 'o r fikrlab, o 'q itu v c h i o ld ig a b ir q a to r talab larn i q o ‘yadi: 208 mutaxassisligi bo ‘yicha chuqur bilimga ega b o 'lish; о qituvchilarni doimiy ravishda о bilimlcirini va pedagogik mahoratini oshirib borish; bolalarni sevishi, o'zini tuta bilishi, bolalarni bo'lar-bo'lm asga rag'batlantira bermasligi yoki ja zo la y bermasligi; о . shogirdlari uchun о 'т ак bo ‘lishi va ularni sinchiklab о ‘rganishi lozim. Sharq falsafasining zabardast vakillaridan bin Konfutsiy o'zining ta'limotida quyidagi axloqiy-siyosiy qoidalarni ilgari suradi: xalqni shafqat bilan boshqarish va xalq ichiga xulq-atvor qoidalari yordamida tartibni jo riy qilish; о 'Iganlar ruhini hurmat bilan yodga olish; tu g ‘та bilimlarga ega bo'Iganlar (mukammal donishmandlar) va о 'qish-o 'rganish natijasida bilimga ega bo Iganlar mavjudligini tan olish, ya'ni о ‘qish-o 'rganish tufayli bilimlarni kasb etish imkoniyati borligi va talim-tarbiyaning buyuk rolini qayd etish; oltin о ‘rtam iyonalik yo'li, ikki qarama-qarshi qirralini qo'lda ushlab. ammo xalq uchun o'rtasidcm foyda!anish qoidasini qo'Uash, y a ’ni qarama-qarshi!ikni yum shatish va m urosasizlik nazariyasiga rioya etish. Konfutsiy birinchi marta “oltin qoida" deb nom olgan va kevinchalik k o ‘pchilik mutafakkirlar tomonidan qolipga solingan: "O 'zingga ravo ko'rm aganni Download 7.14 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling