O 'z b e k is t o n r e s p u r L ik a s L o L iy va o 'r t a m a X s u s t a 'l I m V a z ir L ig I

“Silsilatus zahab ” ("O ltin tizm alar") dostonining “ Sevimli, aziz farzandga nasihat” 
bobida, eng avvalo har bir yosh bilim olishi zarurligi, chunki inson umri juda qisqa 
bo'lib. bu umrni behuda o ‘tkazm asligi, ammo bilim olgandan so‘ng unga amal 
qilish lozimligini ta'kidlaydi va am aliyotsiz ilm ham behuda ekanligini uqtiradi:
Ilm y o ‘liga qadam qo ‘y, chunki shu yo ‘I farovon,
Am m o um ringning y o 'It, g'oya td a qisqa — bir on.
H ar bir kishiga bo ‘Imas qayta yashash muyassar,
Egalla sen bilimni, mangu turar muqarrar.
Bilim egalladingmi, unga doim am al qil,
I/m ing am alsi: bo ‘Isa, sen oni bir zahar bil.
Faraz qildik bilarsan, ul ilmi kimyoni,
258

---

Zar qilmasang misingni. qolmas ishing nishoni.
Alloma ilmning ahamiyati haqida gapirar ekan, bu bilimni egallashda 
kitobning bilim olishidagi o'rniga. uning hislatlariga alohida to‘xtaladi, kitobni "teri 
yopingan olim ”ga o ‘xshatadi. U bilimni yoshlikdan egallash lozimligini ta'kidlaydi 
va johillikni qattiq qoralab, dono bilan nodonni bir-biriga qarama-qarshi qo‘yadi.
Abdurahmon Jomiy “Bahoriston" asarida bilimlarni yoshlikdan egallash 
zarurligini, bilimlarni o ‘rganishda kitobning o'rni alohida ekanligini, o'rganilgan 
ilm lar 
jam iyat va shaxs manfaatlariga xizma qilishi zarurligini ta'kidlaydi. 
Abdurahmon Jomiy ilm va hunarni e'zozlagan rahbarning o 'z xalqi hurmat- 
e’tiboriga sazovor bo‘lishi hamda rahbar qachonki, elning ehtirom iga muyassar 
bo‘lar ekan, ana shundagina mamlakat gullab yashnashi mumkinligini ta'kidlaydi.
Abdurahmon Jomiy asarda bilimning inson hayotidagi ahamiyati hamda 
ijtimoiy jam iyat taraqqiyotini belgilashdagi o'rn i va rolini ochib berish bilan birga 
har bir kishi tomonidan ma'lum hunar sirlarini o'zlashtirish foydadan holi 
bo‘lmasligini uqtiradi. Ayni o'rinda insonning qadr-qimmati uning molu mulki 
bilan emas, aksincha, u tomonidan egallangan hunarning kishilar maishiy hayotini 
farovonligini ta'm inlashdagi ahamiyati bilan belgilanishiga u rg'u berib o4adi. 
Xususan, asarda mazkur fikr niohiyatini toMaqonli yoritishga xizmat qiluvchi 
quyidagi m isralam i keltiriladi:
Odamning qiymati emas siymu zar,
Odamning qiymati bilim ham hunar.
M utafakkir bilim 
hamda 
hunarsiz 
kishini 
o ‘tindan 
boshqa 
narsaga 
yaram aydigan m evasiz daraxtga o'xshatadi. U har bir yoshni ilmu hunar sirlarini 
o ‘rganishga, 
bu 
yo‘lda 
sabrli, 
matonatli 
boMishga 
undaydi.Shuningdek, 
Abdurahmon Jomiy ilmli va nodon kishilarni bir-biriga qarama-qarshi qo’yib, 
nodon shaxslarning savodsizligini yengil kulgi ostiga o la d i:“B/r bo'zchi bir olimga 
p u lin i omonat qo ‘ygan edi. Bir necha kundan keyin о ziga kerak bo 'lib qoldi va 
olim ning uyiga keldi, Olim eshigi tagidagi supada о ‘tirib m udarrislik qilar, oldida 
shogirdlari s a f tortib o'tirishar edi. Ey ustod, kechagi omonatni bersang, kerak 
bo ‘lib qoldi, dedi, bo ‘zchi olimga. Birpas о ‘tir, darsim tamom bo ‘/sin. Bo ‘zchi kutib
25 9

---

o'tirdi, ammo dars cho 'zilib ketdi, dom laning dars paytida boshini chayqab qo'yish 
odati bor edi. Shoshib turgan kosib buni ко 'rib, dars berish bosh qim irlatishdan 
iborat ekan, deb о ‘yladi-da, ustodga:
—
Sen kirib omonatni olib chiq, sening о ‘rningga men bosh irg ‘ab turay, ishim 
zarur, - dedi.
D oniishand buni eshitib kulib dedi:
Bilimdin lo fu r a r shahar fakixi,
H ar ilmni bilar oshkoru nihon.