O 'z b e k is t o n r e s p u r L ik a s L o L iy va o 'r t a m a X s u s t a 'l I m V a z ir L ig I

ко ‘rsatmalilik prinsipi; 
onglilik prinsipi; 
izchillik va tizimlilik prinsipi;
mashq qilish, bilim va malakalarni puxta egallash prinsiplari.
1. 
К о 'rsatmalilik prinsipi. U bu prinsipni faqat k o 'rsatib o ‘qitish usuli 
tariq asid ag in a em as, balki barcha sezgi organlarini narsa va hodisalarni asosli va 
yaxshi o ‘zlashtirib olishga ja lb etish v o sitasi tariqasida keng m a'noda to ‘g ‘ri
2 7 7

---

tush u n ad i. K c frsa tm a lilik n i o ‘qitishning “ O ltin q o id a s i” deb ataydi. K o ‘rsatm alilik
prinsipida:
bo lag a real n arsalarn i k o ‘rsatish; 
dunyoni rasm lar o rq ali tushuntirish; 
n arsalar m odelini k o ‘rsatish; 
o ‘q itu v ch in in g s o ‘zi.
K om enskiy " M ir chuvstvennbix veiyey v k artin k ax ” , ya'ni "D un y o d ag i 
n arsalarn in g rasm lard a aks e tish i” asarid a o ‘q itilay o tg an , o ‘rg an ilay o tg an narsalarni 
u shlash, k o ‘rish, y ey ish , hidlash kerakligini aytib, bu o ‘rgan ilay o tg an m aterialni 
ch u q u r b o ‘lishga va e sd a uzoq v aq t saq lan ish ig a o lib k eladi, deydi.
2. O nglilikprinsipi. K om enskiy ong lilik prinsipini ilgari surar ekan. o 'q itish d a
m a'n o -m azm u n in i tushunm ay, o g 'z a k i y o d la sh g a q arsh i chiqib, sh unday yozadi: 
“A q l-id ro k bilan y a x sh i tu sh u n ib o lin g an n arsadan b o sh q a hech b ir narsan i z o 'rla b
v o d latm aslik lozim . O 'rg a n ila v o tg a n narsa k u n d alik h ay o td a qanday foyda 
y etk az ish in i o 'q itu v c h i y o rd am id a an g lab o lish lari kerak. Shu bilan h o d isalarn in g
sab ab larin i an g latm o q , har bir narsani to ‘la tu sh u n tirib b o ‘lguncha, shu narsa ustida 
to ‘x tatm o q k erak ” .
3. 
Tizimlilik prinsipi. O 'q itilay o tg an m aterial o ‘q u vchilarga asosiy qo d ilar 
ta riq asid a Io‘nd a b ayon qilinishi kerak. 0 ‘q itish d a d alillard an x u lo salarg a , 
m iso llard an q o n u n larg a o ‘tish, d alillar va m iso llarn i q o id alar tizim ig a solib, 
u m u m lash tirib b erish lozim , aks h o ld a h o d isalarn in g tizim siz uyum i hosil b o ‘lib 
qoladi. K o n k retd an ab strak tg a, o sondan q iy in g a, u m um iydan x u su siy g a o ‘tish 
k erak ; avval narsa, ya'ni h o d isag a um um iy tu sh u n c h a b erib , k ey in uning turli 
to m o n larin i ay rim -a y rim o ‘rganish kerakligini k o ‘rsatadi.